Page:Konkani Vishwakosh - Volume 4 Released.pdf/881

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page does not need to be proofread.

3 जून 1956 ते 17 जुलय 1958 ह्या काळांत तो आग्वाद बंदखणींत आशिल्लो. भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन सुटके झुजांतल्यान ताच्या वावराचो भोवमान केलो.

सिनारी, पुरूषोत्तम उर्फ शाम विठ्ठल परबः (जल्मः 29 ऑक्टोबर 1925, रायबंदर- तिसवाडी)

सुटकेझुजारी. ताणें प्राथमिक शिक्षण मराठींतल्यान घेतलें. तेशेंच लिंसेंव आनी णव्वी मेरेन शिक्षण घेतिल्लें. 1946 वर्सा सावन ताणें सुटकेझुजाखतीर वावर करूंक सुरवात केली. 15 जून 1946 ह्यी दिसा मनपत शहा हाच्या घरा पणजे डॉ. राम मनोहर लोहिया हाणें घेतिल्लें बसकेक तो हाजीर आशिल्लो. जेन्ना पोलिसांनी लोहीयाक धरून बंदखणींत घालो तेन्ना निशेद परगटावपाक निदर्शनांत ताणें वांटो घेतिल्लो. 1947त तो पत्रकां लावपाक, राश्ट्रीय साहित्याचंी वांटप करप, तिरंगी बावटे लावप असलीं कामां करतालो. हाचेभायर आझाद गोमंतक दल संघटनेच्या हिंसक वावरांनी वांटो घेतलो. देखून पुर्तुगेज अधिकाऱ्याचो हाचेर दोळो आशिल्लो. न्यायाधीश क्वाड्रोस हाका पोस्टांतल्यान बाँब पार्सल केल्ल्या आरोपावयल्यान ताका ताचो भाव दिनकर हाचेवांगडा अटक जाली.

पोलिसांनी ताका बरोच मार घालून सुमार चार म्हयने बंदखणींत दवरलो. तशेंच तो आपल्या वांगड्यांक ताच्या क्रांतीकारी वांगड्यांची पत्रा पावयता देखून सुमार एक आठवडो ताका काळखी कुडींत दवरिल्लो. उपरांत ताका आग्वाद बंदखणींत व्हेलो. प्रादेशिक लश्करी न्यायालयामुखार उबो करून 20 जुलय 1958 दिसा कांय पुरावे मेळनाशिल्ल्यान ताची सुटका जाली. 1972 वर्सा भारत सरकारान ताम्रपत्र दिवन सुटकेझुजांतल्यान ताच्या वावराचो भोवमान केलो.

सिनारी प्रभाकर विठ्ठल प्रभुः (जल्म 23 नोव्हेंबर 1923, रायबंदर) नामनेचे सुटकेझुजारी. ताणें बी. ए मेरेन शिक्षण घेतलें. ल्हान पिरायेंतच ताणें सुटके चळवळींत वांटो घेतलो. सुरवेक मिरवणुको काडप, पोस्टरां लावप मेळावे घडोवन हाडप असो वावर ताणें केलो. उपरांत तो आझाद गोमंतक दलचे क्रांतीकारी संघटमेंत गेलो. हे संघटनेचो संस्थापक वांगडी आशिल्लो. ताणें गोंयांत चलयल्ले सशस्त्र क्रांतीक लागून ताका पुर्तुगेजांच्या छळाक तोंड दिवंचें पडलें आनी बंदखण भोगची पडली. म्हापशाची सरकारी कचेरी, सत्तरीची रावण पोलिस चौकी, पेडणेचो जकात नाको, चांदेलची पोलिस चौकी तशेंच हार सरकारी बिनसरकारी मालमत्तेचेर घुरयो घालून पुर्तुगेज शासनाक जबरदस्त धक्को दिलो आनी ताचेवांगडा सशस्त्र क्रांती खातीर शस्त्रां आनी दारूगुळो हातासलो.

फुडें 1951ताणें गोंय सोडले आनी बेळगांव आझाद गोमंतक दलाच्या पालवाखाला मुक्तिचें कार्य चालू दवरलें. फुडाराक ताणें आझाद गोमंतक दलांतल्यान भायर सरून रँक्युअर पॅट्रिओटिका ही संघटना बेळगांवां सुरू केली आनी तिचे मार्फत सशस्त्र क्रांतींचें कार्य चालू दवरलें. हणखणेची पोलिस चौकी, दमणेचो विमानतळ, पत्रादेवीची पोलिस चौकी, चांदेसची पोलिस चौकी, दोडामार्ग पोलिस चौकी, तशेंच किरणपाणी, मोपा, भाटपाल हांगां पुर्तुगेज सैनिकांचेर हल्ले केले. जिवावेलो काळ आशिल्ल्यान ह्या मेहिमानी वांटो घतना पुर्तुगेज सैनिकाच्या गोळीबारांत तो जायते खेप जखमी जालो.ताका धरून दितल्या 1 लाख रूपया इनाम पुर्तुगेज शासनान जाहीर केल्ले. नगर हवेलीच्या सतंत्र्य संग्रामांत ताणें व्हड योगदान दिलां.

विश्वनाथ लवंदे, दत्तात्रय देशपांडे, नारायण नायक, मुकुंद कामत धाकणकार, मोहन रानडे, कान्होबा नायक, कृष्णराव राणे, कुश्टा देसाय, हे ताचें चळवळींतले कांय मुखेल वांगडी. केंद्र सरकारान तशेंच गोंय सरकारान ताम्रपत्र दिवन ताचो भोवमान केलो. गोंयचे सुटके उपरांतगोंय सरकार आनी अंदामान प्रशासनात वरिश्ठ पोलिस हुद्याचेर कान करून तो निवृत्त जाला.

सिनेगॉगः यहुदी लोकांचें प्रर्थना घर. ह्या उतराचो अर्थ सभाघर असो जाता. सुरवेक अश्या सभाघरांनी फक्त ज्यू लोकांकच धर्मीक शिक्षण दिताले. पुजा-अर्चा, धर्मीक विधी, पशूबळी सारकिल्लीं कामां देवळांनी करतालो. कालांतरान सिनेगॉगांत मागणें करपी प्रथा सुरू जाली. मागणें म्हणजें पयलीं धार्मिक पुस्तकांतले उतारे एकट्यान वाचपाचो आनी मागीर सगळ्यांनी ते म्हणप अशी रीत आशिल्ली. ल्हव ल्हव मागण्यांत सामे म्हणजे भक्तिगीतांय गावपाची पद्दत सुरू जाली. देवळांतले पुजेंत कर्मकांडाक खूब म्हत्व आसता, जाल्यार सिनेगॉगांत मागण्यांक भक्तिभावनेक म्हत्व आसा. थंय गुपित जांव प्रतिकात्मक अशें कांयच नासता, तर फक्त शिक्षण आनी भक्ती हे दोनच विशय आसताले. ताका लागू देवूळ आनी सिनेगॉग हांचेमदीं वैर भावना निर्माण जाली, पूण जेरूसलेम हांगच्या मुखेल देवळाचो नाश जाल्या उपरांत सिनेगॉग हेंच ज्यूंचें प्रर्थनाघर मानपाक लागले. धार्मिक शिक्षणाइतलेंच मागण्यांक म्हत्व फाव जालें आनी मागणें करपाचें स्वरूप बदललें.

पयलीं सगळ्या गांवाखातीर पुजेचें एकूच देवूळ आसतालें. पूण सिनेगॉगां मात जायतीं आसतालीं. पॅलेस्टायनच्या भायर जंय