झुजांत शिवाच्या रथांत बसून नरकासुराकडे झूज केलें, अशी कथा भागवत पुराणांत आसा. अगस्त्य ऋशीक अश्र्वत्थ आनी पिप्पल हे त्रास दिवंक लागले, म्हणून शनीन तांकां जीतेच मारले. शनी लोकांक सतावपाक लागलो म्हणून हाका संतुश्ट करपा खातीर शंकरान बारा राशींतल्या मकर आनी कुंभ ह्या दोन राशींचें मुखेलपण हाका दिलें आनी जो कोण शनीची पुजा करतलो, ताका सूख मेळटलें, अशें सांगलें.
मळबांत रोहिणीची नखेत्रा चोंबो रथाचे आकृतिचो आसा. केन्नाय चुकून शनी ह्या रोहिणीशकटाचो भेद करून फुडें वता, तेन्ना संवसाराचेर अरिश्ट येता अशें जातकशास्त्र सांगता.
शनीचे गूण आनी कामावयल्यान ताका शनैश्र्वर, मंद, रौद्र, कृष्ण, आदी धा नांवां आसात.ह्या नांवांचो श्र्लोक आसा तो असो-
कोणान्तSको रौद्रयमोSथ ब्रभ्रु:।
कृष्ण:शनि:पिड्गलमन्दसौरि:।।
शनीच्या ह्या धा नांवांचें स्मरण केलें, जाल्यार शनीची पिडा पयसावता अशें सांगलां-
शनी हो पापगिरो आसा. ताचो साडेसाती प्रसिद्द आसा. एकाद्रया मनशाचे राशीचे फाटले राशींत, ताचे स्वतःचे राशींत आनी फुडलें राशींत शनी आयलो जाल्यार शनीचो साडेसाती लागलो अशें समजतात. दर एके राशींत शनी हो चडसो अडेज वर्सां आसता. ताका लागून वयल्यो तिनूय राशी भोगपाचो ताचो काळ साडेसात वर्सांचो जाता.ह्या साडेसात वर्सांतलीं कांय वर्सां मनशाक बरीं वतात आनी कांय वर्सां वायट, असो अणभव सांगतात.मात शनी हो दुश्ट गिरो आसलो, तरी तो जाचेर कृपा करता, म्हळ्यार जल्म पत्रिकेंत शुभसुवातेचेर आसता त्या मनशाक तो यश आनी पैसो मेळोवन दिता.
खूब तेंप तिंगपी विकार, विघ्नां, वैफल्य, मरण आदी गजानींचो कारक शनी आसता. तूळ रास ही शनीची उंचेली रास आसून मेष रास ही सामकी सकयली रास आसा. वयले राशींत, स्वगृहांत आनी इश्टराशींत शुभग्रहांनी भरिल्ले आसल्यार शनी बरीं फळां दिता. जाल्यार सकयल्या राशींत, दुस्मान घरांत आनी पापगिऱ्यांनी भरिल्लो आसल्यार वायट फळां दिता. शनी प्रभावी अशिल्ल्यान जल्म कुंडलीचीं मनशां दुबावीत, चौकस आनी दिर्घोद्योगी आसतात. ताचे दांत व्हड आनी ल्हव दाट- कडक, चड करून दोळे घारशे, खाडकी लांबोडी, सकयलो ओंठ मातसो फुडें आयिल्लो, आंगलोटान बारीक आनी लांब आसतात.तांकां संधीवात जावपाची भिरांत आसता. शनीची पिडा ना जावपा खातीर ताची पूजा करची, ताका खूश करपा खातीर हुडीद, तीळ,तीळेल,काळें लुगट, लोखण, काळी गाय, जोत्याचो जोड ह्यो वस्तू दान दिवच्यो, अशें सांगलां. शनीच्या बरेपणा खातीर नीलमणी कुडीचेर दवरचो. शेनवारा मारुतींची पुजा करून ताका तेल घालचें, अश्र्वत्थाची पुजा करची, शनीमाहात्म्य वाचचें, शनीचो जप करचो, शनीच्या वैदिक मंत्राचो २३ हजार फावटी जप करचो अशेंय धर्म शास्त्रांत सांगलां. हो मंत्र असो-
शमग्निरग्निभिः करच्छंन नस्तपतु सूर्यः।
शं वातो वात्वरपा अपस्त्रिधः।।
भारतांत कांय कडेन शनीचीं देवळां आसात. भारतांतल्या काय रानटी जमातीचो शनी हो ग्रामदेव आसा. महाराष्ट्रांत शनीखातीर श्रावण म्हयन्यांत शेनवारा सूर्य उदेंवचे पयलीं पिंपळाची पुजा करतात. त्या दिसा मुंज्या भुरग्यांक अभ्यंग न्हाण घालून जेवपाक वाडटात. शेनवाराची कथा वाचतात वा आयकतात.
-कों.वि.सं.मं.
शब-इ-बारात: मुसलमाल लोकांचो एक पवित्र दीस. हिजरी सनाचो आठवो म्हयनो शाबान ह्या नांवान वळखतात. ह्या म्हयन्याचे पुनवेक हो सण मनयतात. ह्या दिसा दर एका मनशाचें त्या वर्साचें भविश्य थारता आनी तें एका ग्रंथांत बरोवन दवरप दाता असो सगळ्या मुसलमान लोकांचो विश्वास आसा. त्या दिसा लोकांक नरकांतल्यान मुक्ती मेळटा आनी पापात्मे पवित्र जातात,हे समजुतीन मेल्ल्या मनशांची याद करून तांचे खातीर एक प्रार्थना म्हणटात. ही प्रार्थना कुराणाच्या पयल्या अध्यायांत आसा. तिका अल्-फातिहा अशें म्हणटात.
शीया पंथाचे अनुयायी हो दीस इमाम महदीचो जल्मदीस म्हूण पाळटात आनी हासन- हुसेन हांची याद करतात.
धर्मीक लोक प्रार्थने खातीर हो दीस शुभ मानतात. ह्या दिसा गरीब लोकांक गोड जेवण करून घालतात.हें जेवण शिवराक आसता. ते राती झाडां-पेडां लेगीत एकामेकांकडे उलयतात असो समज आसा. सगळी रात फोग पेटोवन मजा करतात.
-कों.वि.सं.मं.
शरद: स ऋतूंतलो चवथो ऋतू. आश्र्विन आनी कार्तिक ह्या दोन म्हयन्यांच्या काळाक शरद हें नांव आसा.
वाल्मीकी, कालिदास, भारवी, माघ, विशाखदत्त ह्या ज्येश्ठ संस्कृत कवींनी आपल्या साहित्यांतल्यान ह्या ऋतुंचीं वर्णनां केल्यांत. वाल्मिकीन केल्लें शरद ऋतुचें वर्णन आसा-
तर्पयित्वा सहस्त्राक्षः सलिलेन वसुन्धराम्।
निर्वर्तयित्वा सस्यानि कृतकर्मा व्यवस्थितः।।
स्निग्धगम्भीरनिर्घोषाःशैलद्रुमपुरोगमाः।
विसृज्य सलिलं मेघाः परिश्रान्ता नृपात्मज।।
नीलोत्पलदश्यामाः श्यामीकृत्वा दिशो दश।
विमदा इव मातड्गा शान्तवेगाः पयोधराः।।
जलगर्भा महावेगाः कुटजार्जुनगन्धिनः।
