चरित्वा विरताः सौम्य वृष्टिवाताः समुद्यतः।
घनानां वारणानां च मयूराणां च लक्ष्मण।
नादः प्रस्त्रवणानां च प्रशान्तः सहसानघ।।
अर्थ-इंद्रान भरपूर पावस घालून धर्तरेक तृप्त केली आनी धान्य पिकोवन तो कृतार्थ जालो. धीरगंभीर गर्जना करपी कुपां लेगीत दोंगर,रूख आनी शारांचेर पावस घालून आतां थंड जाल्यात. नीलकमलाच्या पानां भशेन दिसपी कुपां चारूय दिकांनी हरयाळी करून मदहीन हत्तयां भशेन थकल्यात. कुड्याच्या आनी अर्जुनाच्या फुलांच्या वासान भरिल्लें वारेंय आतां थंडावलां. हे लक्ष्मणा, कुपांचो गडगडाट, हत्तयांचो चित्कार, मोरांचें केंकाटप, व्हाळांच्या उदकाचो खळखळाट आता बंद जाला.
ज्या काळांत वखदी वनस्पत, धान्य पिकता आनी पावसाळ्यांतली खदूळसाण सोंपून न्हंयांचें- व्हाळांचें उदक नितळ जाता, त्या काळाक शरद ऋतू म्हणटात अशें निरुक्तांत म्हळां.
ह्या काळांत जल्मल्लो मनीस सत्कर्मांत उमेद आसपी, शुचिष्मंत, सुशील, गुणी, मानी, गिरेस्त आनी राजकुळांत जल्मल्लो आसता अशें कोष्ठप्रदीपांत सांगलां.
कालिदासाच्या मतान शरत्काल हो दिग्विजया खातीर प्रस्थान करपाचो आनी सीमोल्लंघन करपाचो आसता.
आश्र्विन शुध्द पुनवेक शरतपुर्णिमा अशें नांव आसून, त्या दिसा भगवान श्रीकृष्णान व्रजमंडळांत रासोत्सव मनयलो, अशें श्रीमदभागवतांत म्हळां.
'शतं जीव शरदो वर्धमानः' ह्या प्रसिद्द आशिर्वादमंत्रांत येवपी शरद हो शब्द वर्षवाचक आसून, ताचो अर्थ 'तू शंबर शरद ऋतू पळेवपा इतलो जग' असो आसा.
-कों.वि.सं.मं.
शर्मा, डॉ. शंकर दयाळ:(जल्मः १९ ऑगस्ट १९१८;मरणः २६ डिसेंबर १९९९ दिल्ली).
भारताचो धावो राश्ट्रपती. केंब्रिज विद्यापिठा कडल्यान ताणें पीएच.डी.ही पदवी घेतली. थंयच ताणें कांय काळ अध्यापनूय केलें. आयज मेरेन आठ विंगड विंगड विद्यापिठांनी ताका मानद डॉक्टेरट ह्यो पदव्यो भेटयल्यात.
अ.भा. काँग्रेसचो वावूरपी म्हणून ताणें राजकीय कार्याक सुरवात केली. फुडें पक्षाध्यक्षपद, मुखेलमंत्री, केंद्रीयमंत्री, राज्यपाल, उपराश्ट्रपती अशीं जायतीं पदां हाताळटकूच तो भारताचो राष्ट्रपती जालो.२५ जुलय १९९२ ह्या दिसा ताणें भारताचो धावो राश्ट्रपती म्हणून सोपूत घेतलो. २५ जुलय १९९७, हो काळ मेरेन तो त्या पदार वावुरलो.
उपराश्ट्रपती आनी वांगडाच राज्यसभचो अध्यक्ष म्हणून ताणें तोखणायेचो वावर केलो आनी उंचेल्या सभा घराची प्रतिश्ठा आनी राश्ट्रीय एकात्मता सदांच राखली. राश्ट्रपती पदाच्या काळांत ताका तशा व्हडल्याशा समस्यांक तोंड दिवचें पडलें ना. तरी आपली दूरदृश्टी आनी प्रशासकीय वेव्हाराच्या अणभवान ताणें राश्ट्रपती पदाचो मान वाटयलो. एक खरेलो निधर्मी भारतीय ह्या नात्यान ताणें बाबरी मशिदीच्या विध्वंसाचेर खर निशेध परगटायलो.
-कों.वि.सं.मं.
शहासी:(इ.स.चो १६-१७ वो शेंकडो)
तंजावरच्या भोसले घराण्यांतलो एक कलारसीक राजा. कर्नाटकांतल्या यक्षगान नाट्याचोय तो पुनरुध्दारक. छत्रपती शिवाजी महाराजाचो सावत्र भाव एंकोजी वा व्यंकोजीचो हो व्हडलो पूत. ताच्या आवयचें नांव दिपाबाई. कन्नड आनी तेलुगू भासांचो तो जाणकार आशिल्लो.
इ.स.१६८२ त हो गादयेर आयलो. ताणें कांय पुंड-पाळेगारांक हारायले आनी आपलें राज्य इल्लेंशें वाडोवन थीर केलें ह्या कामांत ताका ताचे आवयन आनी दोगा भावांनी पालव दिलो.
ताणें सुमार वीस यक्षगान नाट्यां रचलीं. ह्या यक्षगानांचीं नांवां आनी विशय पुराणीक आसले तरीय तातूंतलो पुराणाक कथाभाग नांवा पुरतोच आसा. पुराणांतले कथा प्रसंग घेवन आयच्या समाजाचें, नगरांचें रीतीभातींचें,आचार-विचारांचें आनी वेशभुशेचें दर्शन घडोवप हो ह्या कवीचो हेतू आसा. ताचें त्यागराज-विनोद-प्रबंध नाटक हें स अंकांचे बृहन्नाटक तेलुगू साहित्यांत चड गाजिल्लें आसा.यक्षगानांतले सूत्रधार, नटी, विदूशक सारकिल्ल्या पात्रां खतीर ताणें कांय नेम केले आनी यक्षगाननाट्याक सारकें स्वरूप दिलें
ताणें रचिल्ल्या वीस यक्षगान नाट्यांचीं नांवां अशीं:किरात-विलास,कृष्णविलास,गंगा-पार्वती संवाद,जलक्रिडा,त्यागराज-विनोद-चित्र-प्रबंध नाटक, द्रौपदी कल्याण, पंचरत्न प्रबंध नाटक, पार्वतीपरीणय, रतिकल्याण, रामपट्टाभिशेक, रूक्मिणी-सत्यभामासंवाद, वल्लीकल्याण,विध्नेश्र्वर कल्याण, विष्णुपल्लकिसेवा प्रबंध, शंकरपल्लकिसेवाप्रबंध, शचीपुरंदर, शांताकल्याणमु, सीताकल्याणमु, सतिपति दानविलास आनी सतीदानशूर.
-कों.वि.सं.मं.
श्री शांतादुर्गा:श्री शांतादुर्गा देवस्थान-आमोणें:दिवचल तालुक्यांतल्या आमोणें वाठारांतलें देवस्थान. हे देवीचीं जायतीं अनुषंगिक दैवतां आसात तीं अशीं-श्री दुर्गादेवता,श्री ग्रामपुरूस, श्री बेताळ,
