383
na lalaki; dai na nagasda kaito an dangog asin an kasopganan. Naomayan kan saiyang mga ligad su agom na lalaki asin napadigdi kaiba su saiyang agom asin aki_sa pagtagé sa kabukiran kan lalawigan na ini. Digdi nangaki su babaye nin sarong guya na naratakan asin pand nin mga hélang na nag- kapalad na magaddén. Digdi nagorontok pa nin nag- kapirang bulan, mga makautgay, na sa _harayo, kinaoorongisan asin mga dulag sa kagabsan. Kan dai na nakakatios su sakong apd kan saiyang kasakitan, asin bakong marigon su boot na siring kan sa saiyang agom, nagbitay sa saiya mansana, nawaran nin pag- sarig sa paghiling sa naghehélang na saiyang agom, asin huli kan maréot na parong natuklasan ito kan sandagan, Isinombong asin nasilotan su sakong 4pong babaye huli ta dai nagpaisi, pinagsahotan sya kan pag- kagadan kan saiyang agom asin inakala na totoo ini, tara, and an dai mahihimo kan agom nin sarong ma- kautigay na naging maraéot na babaye? Kun minasum- pa, inaapod siyang makan-sumpa, kun minahibi, sina- sabihan na nagpupttik, asin nanarangin, kun mina- arang sa Dios. Minsan siring nagkaigwa saiya nin isusugad asin hinalat na makapagngaki sya nganing hampakon ngdpit; talastas mo na pinapalakop kan mga fraile an pagakalé na hampak lamang an marhay sa indio, basaha an sabi ni Padre Gaspar de San Agustin:
“Pakatapus na masilotan nin siring an sarong ba- baye, isusumpa nya an aldaw an ikinamondag kan sai- yang omboy; an bagay na ini, laen pang makakapaha- lawig kan pasakit, makakalaglag pa kan mga paka- maté nin sarong ind. Sa maraot na p&lad, marhay su pagngaki kan babaye, asin huli man sa mardot na palad, mataba-tabé na namondag su omboy. Pakalihis nin duwang bulan, inotob su silot sa dakilang sinang kan mga tawo, na mga naghohénang nakaotob sinda kan saindang katongdan. Nin huli ta bak6 na siyang matoninong sa kaboboldan na iniho, dominolag dara su duwa niyang aki sa kataning na lalawigan asin duman nagkaburthay na siring sa halimaw, nagka- kaorongis asin nagkakaorongisén. Su matua sa duwang magtigang, na nakakagiromdom sa tahaw nin orog kakuring pagtios kan saiyang magayagayang pagka- aki, nagtulisan tolos mansanang magkaigwa nin kosog. Tolostoios nakabalangibog sa mga lalawigan su maba-
