18
— Kining mga karaan makakita gayud ug mga kakulian alang sa tanang mga bulohaton — miingon si Isagani; — tanyagan sila ug usa ka butang, ug inay motan-aw sa mga kaayohan nga mapupo, mao da hinoon ang ilang tan-awon ang mga kakulian. Buut nila nga ang tanang mga bulohaton pulos lamang masayon.
— Magkauyon siya ug ang imong uyoan — miingon si Basilio; — manag-utas lamang silag hisgot niadtong mga karaang panahon . . . Pamati, maayo kay nakahinumdom diay ako, unsa may pulong sa imong uyoan kang Paulita? Si Isagani naulaw.
— Giwalihan ako niya mahitungud sa pagpili ug asawa . . . Gitubag ko siya nga sa Manila walay laing dalaga nga sama kaniya, maanyag, maayong pagkaagak, ilo . . .
— Bahandianon uyamut, sitsirika, makapahimuot nga manglihok-lihok, ug walay laing apan kon dili ang usa da ka iyaan nga kataw-anan — midugang si Basilio nga nahikatawa.
Si Isagani mikatawa usab.
— Nagahisgot man gayud kita sa iyaan ni Paulita, nasayud ba ikaw nga gitugon ako niya nga pangitaon ko ang iyang bana?
— Si donya Victorina? Dagway gisaaran mo siya nga pangitaon mo aron dili ikaw niya pabiyaan ni Paulita?
— Dayag na lamang!; ang nakadaut ugaling kay ang iyang bana anaa gayud hinoon magatago . . . sa balay sa akong uyoan!
Ug nangatawa silang duha.
Ug mao kana ang hinungdan — mipadayon si Isagani —nga ang akong uyoan, nga maoy usa ka tawo nga may “conciencia,” wala gayud mosulod sa kamarote, nahadlok nga si donya Victorina mangutana unya kaniya hain si don Tiburcio., Hunahunaa da ugod! Sa pagkasayud ni Donya Victorina nga “tercera clase” ang akong pasahe, giyam-iran uroy intawon ako .... Niadtong higayona nahitungha si Simoun, ug sa pagkakita niya sa duroha ka batan-on.
Maayong buntag, don Basilio — matud niya sa paningog nga manggiloy-on — mopauli na ikaw sa inyo aron paglulinghayaw? Kining ginoo nga imong kauban, katagilungsod ba nimo?
Gipaila ni Basilio si Isagani ug miingon nga dili sila katagilungsod, apan nga ang ilang masigka-lungsod dili kaayo manag-
