9
— Nga pasayloon lamang ako ni ginoo Simoun, akong tinamod nga higala, kon ingnon ko siya nga dili ako uyon sa iyang hunahuna; magakinahanglan ug daghan uyamut nga salapi ug kaha mapilit kita pagguba ug pipila ka lungsod.
— Unsa may. naa niana? Pang-gub-on ugod sila! — mitubag si Simoun sa dakung kabugnaw sa buot.
— Nan, ang salapi nga isuhol sa mga tawo nga magakalot sa suba . . . ?
— Dili sila panuholan. Ang mga dinakpan ug mga binilanggo . . .
— Dili igo, ginoo Simoun!
— Kon dili igo, nga ang tanang kalungsoran, ang mga tigulang, ang mga batan-on, ang mga bata, piliton pagpatrabaho, inay sa napulog-lima ka adlaw nga ilang katungdanan, tutolo, upat, lima ka bulan alang sa Kapunoanan, labut pa nga piliton usab ang tagsa-tagsa sa pagpadala sa ilang balon ug mga galamiton sa pagtrabaho.
Si don Custodio nalisang sa pagkabat'i niini, ug milingi aron pagsusi kon sa duol aduna bay “indio” nga nakadungog kanila. Salamat ugaling kay ang diha sa duol niadtong higayona pulos mga magbabaol, ug ang duroha ka “timonel” daw didto lamang manag-utas ug tan-aw sa mga liko-liko sa suba.
— Apan, ginoo Simoun . . .
— Ayaw patuo-tuo sa imong hunahuna, don Custodio; sa ingon da gayud nianang paagiha makahimo kitag dagkung mga butang nga dili kagastohan ug daghang salapi. Giingon niana paghimo ang mga “Piramides,” ang lanaw sa Mocres ug ang “Coliseo” sa Roma. Ang tanang mga molupyo sa mga lalawigan nga ginsakopan nangadto sa Ehipto gikan sa mga kahawanan nga ilang gipuy-an, nanagbalon ug mga sibuyas; mga tigulang, mga batan-on ug mga bata fianghakot ug mga bato, ila kining sapsapan ug unya ilang pas-anon minandoan sa Kapunoanan pinaagi sa mga latus; ug unya ang manghibilin mamauli sa ilang pinuy-anan kun mangamatay ba taliwala sa mga balas sa kahawanan. Unya mobanus na usab ang laing mga tawo nga gikan sa laing mga lalawigan, ug manag-pulipuli sila sa trabaho sulod sa kapid-an ka tuig; ang buhat nahuman gayud ug karon at6 silang gikatingadran, manglangyaw kita, mangadto kita sa Ehipto ug sa Roma, ug dayegon nato karon ang mga Faraones, ang banay
