190
lingaw sa sinultihay; madungog bisan sa gawas ang ilang mga tingog ug mga talidhay. Sa layolayo makita niya ang duha ka kadite nga nagbarog sa asiras, nakigsulti sa usa ka magbabaligya sa tindahan nga nagpurol lamang. Si Placido Penitentc mipadulong kanila ug miagi sa taliwala dala ang pagsikway, ug ang mga kadite nga naka-amgo sa dautang tinguha sa batan-on ug tungod kay sila mga maayo mag buot, mi-iway lamang usab sa maayong kabubot-on. Si Placido niadtong mga higayona gipanuwayan, sumala sa gituhoan sa mga matuhotuhoon.
Si Placido, sa diha nga nagkadool na sa iyang balay, sa balay sa usa ka platero diin siya nagkasira, naninguha sa paghusay sa iyang mga hunahuna ug pagpahinog sa usa ka paagi. Mopauli siya sa iyang lungsod ug manimalus, aron pagpakita sa mga prayle nga dili masayon ang pagpakaulaw sa usa ka batan-on nga sama kaniya ug pagbiaybiay nga dili sila makadawat ug balus. Nakahunahuna siya sa pagsulat dayon sa iyang inahan, kang Kabesang Andang, aron pagpahibalo niini sa nahitabo kaniya ug pagsulti nga ang mga tunghaan gisirhan na alang kaniya, ug nga, bisan tinuod nga may Ateneo ang mga hesuita diin mahimo niya pagtungha niadtong tuiga, tingali gayud dili siya tugutan sa mga dominiko sa pagbalhin, ug bisan tugutan pa siya, sa sunod nga tuig mahibalik na usab siya sa Unibersidad.
— Matud nila dili kita maantigong manimalus, nagkanayon siya; nga moliti unta ug makita nila...
Apan si Placido wala nakahunahuna sa mahitabo kaniya sa balay sa platero.
Si Kabesang Andang bag-ong nahiabut gikan sa Batangas ug mianhi siya aron sa pagpamalit, pagduaw sa iyang anak ug paghatag niining salapi, kasahos sa usa ug mga panyong sida.
Sa human ang paghatag katahuran, ang alaut nga babaye nga sukad pa sa sinugdan nakamay-ong sa masolob-ong tinanawan sa iyang anak, wala na makapugong ug misugod dayonsa pagpangotana Ang unang mga katin-awan gituhoan la mang ni Kabesang Andang nga pinarayeg, ug mao nga mipahiyom lamang siya ug giam-aman ang iyang anak ug gipahinumduman sa iyang mga pag-antus, sa pagpugong sa iyang kaugalingon, ug uban pa, gisuginlan siya sa anak ni Kapitana Simona, nga tungod kay nakasulod sa Seminaryo, nagpagula na sa lungsod ug lihok nga sama sa Obispo; ug si Kapitana
