Page:Cosmoglotta A 128 (Sep-Dec 1939).djvu/10

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.

Mult anglés Esperantistes trova se sempre in dúbit quande ili desira expresser li passive in li témpor passat, pro li superabundantie de passiv participies « ita », « ata», e « ota ». Lass nos prender quam exemple li frase : « Many people were killed in the earthquake », in Occidental : « Mult homes esset mortat in li terre-tremore ». Si noi vell dir, in Esperanto : « Multaj personoj estis mortigitaj en la tertremo » noi vell expresser li equivalentie del anglés pluquamperfect - « had been killed ». Si noi traducte per « estas mortigitaj », noi traducte li perfect « have been killed' », quel inter anglés-parlantes es usat quande on refere a tre recent evenimentes. Ancor, si vell dir « estis mortigataj » on vell interpretar it talmen « were being killed », quel es li anglés « form progressiv ». Do, malgré li fanfaronant flexibilitá e richess de Esperanto it ne posse traducter li passate definitiv de un simplic passive anglés pro que it efortia aplicar un tro minuciosi expression de témpor a un ordinari assertion. Aparentmen li Esperantistes opine que, sin tal complicant constructiones, precision es ínatinyibil, e in consecuentie li lingue es charjat per tant regules de syntaxe, flexion e modos verbal que li majorité del publica renuncia al lingue, pro desesperantie.

Pos har mastrizat Esperanto per medie del exhaustiv manuale « Cox's Grammar and Commentary of Esperanto » - un libre quel abunda ye regules e pullula ye subtilitás grammatical, yo comensat coresponder con coidealistes in divers landes de Europa. Ma yo constatat que, exceptet tis queles utilisat Esperanto por scopes political, li corespondentes hat aprendet li lingue solmen quam marott. To, junt con li facte, que Esperanto self es separat del general structura e vocabularium del lingues europan, impedit li aquisition de alqual cultural profit.

Qualcunc lingue li homes mey adopter por international comprension, sempre on va hauster ex li rich tresor del radicas e afixes greco-latin li materiale por li denomination e tractation del multissim doctrines, idés, inventiones a decovritiones, etc. del modern epoca.

Do, li lingue international deve esser constructet in tal maniere, que li ja existent nomenclatura international posse incorporar se, in li idioma selectet, plenmen e naturalmen, con li minimum de modification de form e ortografie. William Henthorne (Anglia)

COMPARATION

Esperanto Occidental
Multaj kompetentaj personoj estas konvikitaj ke kelkaj sangoj kaj plibonigoj estas dezirindaj, kaj ec necesaj. Mult competent persones es convictet que quelc changes e ameliorationes es desirabil e mem necessi.
Ekzemple, la multaj groteskaj kaj absurdaj finajoj per jn devas esti aboliciitaj. Tiaj kaj aliaj malfacilajoj estas en Occidental forigitaj. Por exemple, li mult grotesc e absurd finales per jn deve esser abolit. Tal e altri desfacilitàs es in Occidental supresset.

56