AN INID, 1878
Cleamhnaistí agus póstaí agus cóisirí, i gcás idir dhá chomhairle, cleamhnais, mé pósta, an cúram, an obair, an chlann agus an mí-ádh.
Inid ghearra do bhí an bhliain sin ann (1878) agus níor mhór cur chun gnótha cleamhnais níos túisce ins na h-oileánaibh ná ar an mín-tír, dar ndóigh. Leis sin do sheol lánamha amach as go luath. Is dócha ná raibh an spré ag cur mórán moille ortha mar ná raibh a leithéid eatartha.
An uair a chuaidh an dream so comh fada le tigh an tsagairt, agus an t-am chun a bpósta ann, ní raibh an cailín le fagháil, beo ná marbh, cé gur mhó duine do bhí ’á lorg. Fear ó Dhúnchaoin a ghaibh ó thuaidh ag dul ar phósadh eile, d’innis dóibh go raibh sí ’n-a choinne siar. Do cuireadh capall agus marcach insa tsiubhal chun teacht suas léi ach ar theacht chun Dúnchaoin do, bhí sí seolta go dtí an Blascaod i mbád a bhí ag dul ag iascach.
Níorbh’ fhada do bhí sí age baile san am gur sheol sí amach arís le fear dob’ annsa léi ná an chéad fhear. Níor mhór ar fad a lean iad toisc go raibh beagán aitis insa chúrsa aca. Níor lean aenne an cailín.
Cé gur bheirt fhear iad ná raibh rogha na díogh ortha thar n-a chéile féach gur dhein an cailín rogha mór do dhuine aca. An buachaill gur thug sí a cúl do níor leig sé a mhaidí ar lár. Go baile mór Thráighlí a chuaidh sé ag soláthar mná—inghean bhaintrighe ó Dhúnchaoin a bhí i n-aimsir ann.
