Biblia/Nove Testamento/Mattheo/Mattheo 5

Mattheo

5

Le Beatitudes

¹Quando ille videva le turba, Jesus ascendeva al monte e se assideva. Su discipulos le se approximava ²e ille incipeva docer les. Ille les diceva:

³“Beate es le pauperes in spirito^[1], quia le Regno del Celos les pertine. ⁴Beate es qui luge, quia illes essera consolate. ⁵Beate es illes qui es mansuete, quia illes possedera le terra. ⁶Beate es illes qui ha fame e sete de justitia, quia illes essera satiate. ⁷Beate es illes qui es misericorde, quia illes ipse essera objecto de misericordia. ⁸Beate es illes cuje cordes es pur, quia illes videra Deo. ⁹Beate es le pacificatores^[2], quia illes essera appellate filios de Deo. ¹⁰Beate es illes qui pati persecutiones propter justitia, quia le Regno del Celo les pertine. ¹¹Beate vos, quando vos essera maledicite e persecutate, e on dicera falsemente contra vos omne sorta de mal propter me. ¹²Gaude e exulta, quia vostre recompensa essera grande in Celo. Rememora que le antique prophetas esseva persecutate in le mesme maniera”.

Le similitude del sal e del lumine

¹³Vos es le sal del terra. Ma se le sal perde su sapor, como poterea on render lo de novo salate? Illo non vale plus a nihil, nisi ut esser jectate via e calcate del gente. ¹⁴Vos es le lumine del mundo. Un citate collocate super un monte non pote esser occultate. ¹⁵Non se accende un lampa ut poner lo sub un situla^[3] sed super un candelabro, ut illo illumina omnes que es in le domo. ¹⁶Assi que vostre luce brilla coram le gente, ut illes vide vostre bon obras e glorifica vostre Patre qui es in le celo.

In re le Lege

¹⁷“Non reputa que io veniva pro cassar le Lege o le Prophetas^[4]; io non veniva pro cassar los, ma pro complir^[5] los. ¹⁸Io dice vos le veritate: donec celo e terra disparera^[6] non mesmo le plus parve detalio^[7] del Lege disparera donec su proposito sia complite. ¹⁹Assi, quicunque infringe mesmo le minime de iste commandamentos e doce altere personas a facer le mesmo, ille essera appellate le minime in le Regno del Celos, ma quicunque los obedi e doce altere personas a facer assi, essera appellate magne in le Regno del Celos. ²⁰Ma io vos preveni^[8]: nisi vostre justitia preterpassa illo del magistros del Lege^[9] e del Phariseos, vos non entrara in le Regno del Celos!”.

In re rage e assassinamento

²¹“Vos audiva lo que a nostre ancestres esseva dicite: “Non assassina^[10]; quicunque assassina essera subjectate al judicio”. ²²Io, tamen, dice vos: “Omnes qui irasce contra alicuno^[11] essera passibile de judicio! E quicunque insulta^[12] un persona essera portate ante le judices del tribunal^[13]; e quicunque dice a alicuno: ‘Tu es un imbecille’ essera passibile del foco del inferno.

²³Si ergo vos offere un sacrificio al altar in le Templo, e ibi subito tu rememora que alicuno ha alique contra vos, ²⁴relinque ibi vostre sacrificio ante le altar e vade primo a reconciliar vos con vostre fratre e tunc veni e offere vostre sacrificio a Deo.

²⁵Quando tu e tu adversario es per le via sur le puncto de presentar vos ante al judice, accommoda cito con ille vostre disputa. Si non, tu accusator poterea livrar te al judice, e le judice livrar te a un officiero, e tu esserea jectate in prision. ²⁶In veritate io dice vos: vos non exira de ibi donec vos habera pagate usque al ultime centesimo”.

In re le adulterio

²⁷“Vos audiva le commandamento que dice: ‘Non committe adulterio^[14]’. ²⁸Io, tamen, dice vos: Quicunque vide un femina e la concupisce, jam in su corde ille ha committite adulterio con illa. ²⁹Si mesmo tu oculo le plus bon^[15] te induce concupiscer^[16] cava lo foras e jecta lo via! Il es le melior perder un de tu membros, que tote tu corpore sia jectate in le inferno^[17]”. ³⁰E si mesmo tu mano le plus forte^[18] te induce peccar, abscinde lo! Il es le melior perder un de tu membros que tote tu corpore sia jectate in le inferno”.

In re le repudio

³¹Vos audiva le lege^[19] que dice: “Un qualcunque homine que vole repudiar su uxor, la debe dar un intimation scripte de repudio’. ³²Io, tamen, dice vos que qui repudia su uxor, excepte in le caso que illa le esseva infidel^[20], la induce committer adulterio. E qui se marita con un femina repudiate, alsi committe adulterio”.

In re juramentos

³³“Itero, vos audiva lo que a nostre ancestres esseva dicite^[21]: ‘Non perjura vos^[22], ma compli le promissas solemne^[23] que vos faceva al Senior’. ³⁴Io, tamen, dice vos: “Non face ulle sorta de juramento, ni per le celo, quia illo es le throno de Deo, ³⁵ni per le terra, quia illo es le scabello de su pedes, e non mesmo per Jerusalem, quia illo es le citate del magne Rege. ³⁶Non jura mesmo per tu capite, quia tu non pote facer albe o nigre mesmo un sol de tu capillos. ³⁷Que tu parola sia: ‘Si, io va facer lo^[24]’, o ‘No, io non va facer lo^[25]’. Quecunque in ultra veni del Maligno”.

In re le retaliation

³⁸Vos audiva le lege^[26] que dice: “Oculo pro oculo, e dente pro dente”. ³⁹Io, tamen, dice vos: Non resiste a un persona maligne! Sed qui percute tu gena dextere, offere le alsi le altere; ⁴⁰E si alicuno vole contender con te in judicio^[27] e prender tu tunica, da le mesmo tu mantello; ⁴¹E si alicuno vole fortiar te vader^[28] con ille per mille passos, vade con ille per duo milles. ⁴²Da a illes que te pete, e non averte qui vole facer se prestar alique.

Doctrina super le amor pro le inimicos

⁴³Vos audiva le lege^[29] que dice: ‘Ama tu proximo^[30]’ e ‘Odia tu inimico^[31]’. ⁴⁴Io, tamen, dice vos: Ama vostre inimicos e preca pro illes que perseque vos, ⁴⁵ut vos age como ver filios de vostre Patre qui es in Celo, quia ille face surger le sol super gente mal e gente bon, e ille face pluver tanto sur le justos quanto le injustos. ⁴⁶Si vos ama solmente illes que ama vos, qual recompensa ha vos pro isto? Mesmo le corrupte receptores de impostos^[32] lo face. ⁴⁷E si vos saluta solmente vostre amicos^[33], mesmo le paganos lo face. ⁴⁸ Sia ergo perfecte^[34] tanto quanto lo es vostre Patre in Celo.

Notas

1. Illes qui comprende de necessitar le.
2. “conciliatores”.
3. O “modio”.
4. Lo que nos nomina “le Vetule Testamento”.
5. O “pro complir lor proposito”.
6. O “transpassara”.
7. O “un iota o un apice”. Le litteras le plus parve del alphabeto.
8. O “io dice vos”.
9. O “scribas”.
10. Exodo 20:13.
11. O “su fratre”.
12. O “quicunque dice a su fratre ‘Raca’”, litt. “Testa vacue”, “stupide”, “idiota”.
13. O “consilio”.
14. Exodo 20:14.
15. Litt. “tu oculo dextere”.
16. Litt. “te scandalisa”.
17. O “Gehenna”.
18. Litt. “mano dextere”.
19. Deuteronomio 24:1.
20. O “excepte in le caso de fornication”, o “immoralitate sexual”.
21. Levitico 19:12.
22. O “rumpe le promissas”.
23. O “votos”.
24. Litt. “si, si”.
25. Litt. “no, no”.
26. Exodo 21:24; Levitico 24:20.
27. O “actionar”.
28. In le tempores del Nove Testamento, le soldatos roman habeva le autoritate de fortiar civiles a transportar oneres pro illes. Cfr. Mattheo 27:32; Marco 15:21.
29. Exodo 21:24; Levitico 24:20.
30. Levitico 19:18.
31. Le phrase “Odia tu inimico” non recurre explicitemente in le Vetule Testamento, ma esseva customarimente deducite de passages como Deuteronomio 7:2; 30:7; Psalmo 26:5; 139:21-22. Le auditores de Jesus (e le lectores de Mattheo) non haberea essite surprendite de iste affirmation. Illo es le antithese que Jesus da in le versos sequente que les haberea choccate.
32. O “publicanos”.
33. O “fratres”.
34. Cfr. Levitico 11:44-45 e 19:2: “vos debe esser sancte como io es sancte”.