مەم و زین/23

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
مەم و زین  (1692)  by ئەحمەدی خانی
23. عەرووسیا ستی ژ بۆ تاجدینی تەهیئەئێ ئەسبابێ شاهیە ژ بۆ تەهنییا غەمگینی
وەقتێ وەکوو نوو عەرووسێ خورشید نەهـ قوببە مسالێ جامێ جەمشید
في الجمله کرن ب روخ موجەللا گۆیا کو کرن ب زەر موتەللا
مەششاتەء و دایە و پەرەستار عشقێ کری جوملە گەرم بازار
چوون زەین بکن ستی و زینان نازەندە بکن دو نازەنینان
ئەووەل فکرین د زولف و خالان دیتن کو دلان دبن ب تالان
گاڤا فکرین د قەوسێ ئەبروو بوون شوبهەتی وەسمە ژێ سیەهـ ڕوو
فکرینە روخێ د وان د تازە شەرمەندە دبوون ب جایی غازە
قادر نە دبوون ژ سورمەئێ ڕەش ئاهوویێ خوتەن بکن موشەووەش
سەر تا ب قەدەم ژ ڕەنگێ شانە سەد سەعی کرن ژ بۆ بەهانە
مەحزا ژ دو ئاهویان یەک ئاهوو وان سەهـ نەکرن حەتا سەرەک موو
إلا سەرێ موویەکی مەیان بوو ئەو ژی ب مسل نە تەن نە جان بوو
قەتعا ژ مەخافەتا شکەستن قەت لێ کەمەرەک نەهاتە بەستن!
کەس دل نە ددا چو لێ ببینت بەلکی کو ژ نازکی شکینت
ما دەست ددا کو دەست و پەنجە حەننا بکەتن ب ڕەنگێ رەنجە
نەقشێ کو خودێ کری موخەییەر کی قادرە وی بکەت موغەییەر
ئاخر گەڕیان ژ ڕەنگێ مەئیووس ئەو مان و حەنا و ڕەنگ و پابووس
زینەت ژ قەدێ د وان حەبیبان بەخشینە زەمین تەلا و شیبان
فەرخوندە کرن ب فەرقێ ئەفسەر تابەندە کرن ب تاجی گەوهەر
سەرلەوحەئێ سەفحەئێ موسەننەع زیبەندە ب زیوەری مورەسسەع
پیرایە ژ رەونەقا جەمالێ بۆ هالە ل خەرمەنا هلالێ
ئەلماس و زوموررد و مراری خال و خەت و توررەئێ د تاری
مانەندێ کتابێ شاعرانە مەوزووعێ ب وەزعێ خانە خانە
ئەڤ رەونەقێ عارزی و زاتی بوو نوسخەئێ سحر و موعجزاتی
ئەبیات ب جەمع بوونە دیوان ئایات ب سونع بوونە قورئان
ئەو سونعەتێ ئووستادێ موتلەق هەر چی کو ددی دگۆ: هو الحق
تەزیین کو تەمام بوو ل بووکان ئایین کەتە چار سوو و سووکان
ئەنواعێ تەجەممول و مەلابس ئەلوانێ جەواهر و نەفائس
سەد جاریە و دو سەد بەنی چوون زەربەفت لباس و زەربەنی چوون
ناقە ب قتار و دەر ب قنتار یاقووت ب بار و زەر ب خەروار
خارج ژ تەعەددودا حسابان خارق ل تەقەییودا کتابان
نەدهاتە تەعەققول ئەڤ جهازە نەدبوون موتەحەممل ئەو جەمازە
ڤێ دەبدەبەئێ وە کرنە عاشق بوو زەلزەلە ڕاکرن خەلائق
شەهری ژ موزەککەر و موئەننەس في الجمله موزەییەن و مولەببەس
تەشبیهی ب بەحرێ پوڕ تەمەووج جونبش دکرن غەرەز تەفەرروج
ناگەهـ گەڕیا ب جوودێ مەفتووح دەرگاهێ کەرەم ل کەشتیا نووح
یەعنی کو عمارەیا ستی تێ قەسرا پەریا ب ڕاستی تێ
هەر تەختە ژ عوودێ سەندەلووسی تەختەک خەتە بەندێ ئابنووسی
عەرشەک ژ جەواهران مورەسسەع بەلقیس جەلیس و لێ مورەببەع
دەست بەستی ژ پێشڤە پیشەکاران زەررین کەمەر و گوهەر گوهاران
سەد ئاسفێ بەرخیا وەکی با حەممالێ دکر ب عەرشێ دلشا
هلگرتنە سەر سەرێ خوە ئەو مەهد دەست دەست دڕەڤان ژ هەڤ ب سەد جەهد
ئەو تەخت رەوان وەکی گەمی بوو بەحرا کو ب سەرکەت ئادەمی بوو
بەحرەک ژ هەوا کو بێتە جووشی ناچار ژ دل دکەت خورووشی
خەلقێ جهێ جوملە عاشقانە پەروانە و شەمع دەر مەیانە
سووفی و مەلا و فەقیر و پاشا ڤێکڕا ل تەفەرروج و تەماشا
خەلقێ کو ژ دەست غەمان ب فەریاد فەردەک قە نەما نەبوویی دلشاد
هەر بەر دەرەکی شەماتەیەک لێ هەر مەجمەعەکی تەماشەیەک لێ
تە دگۆ کو عەرووس عەینێ جانە لەو بوونە بەدەن ل پێ رەوانە
سازان مری حەی کرن وەکی سوور کووس و دەف و کەررەنا و ناقوور
شاباش و سەدا و کازە کازان گوهدار غەنی کرن ژ سازان
ڤێکڕا کو سەدا ژ وان ب دەرکەت قەسرا فەلەکێ سەدا ب سەرکەت
ئەڤ عەیش و نشات و شادمانی نادیدە ب دیدە یان زەمانی
فولکا فەلەکا مەلەک د ناڤێ مەوجان کو ڕەڤا د وەقت و گاڤێ
ئەڤ تەنتەنە و شعار و ئایین چوون لەحزەیەکێ گهانە تاجدین
تاجدین ب خوە بوویە پادشاهەک مەم ژی ل تەنشتێ شوبهی ماهەک
ڕوونشتی د شەهنشینێ عالی جەمعەک ژ ئەکابران حەوالی
ڕابوون ل تەفەرروجێ ڤەوەستان وان جوملە تەبەق د هەردو دەستان
مانەندێ تباقێ ئاسمانی یاقووت و زومورردێ د کانی
ڕێهتن تەبەقێ د وێ نسارێ ژۆردا ل عماریا نگارێ
ئەمما تەبەقێ د وان هەمی پوڕ زێڕ و وەرەق و جەواهر و دوڕ
یەغماکەرێ گەنجێ بوونە ماشا خیزان هەمی بوونە میر و پاشا
سەد جار ل هیڤیا حەریسان خارج ژ جڤاندنا خەسیسان
فازل ژ کەرامەتا کەریمان زائد ژ خودانیا لەئیمان
خیزان و گەدا وە بوونە مونعەم موفلس بوونە زەن پەرەست و موغلەم
خیزان و گەدا غەنی و زەنگین شادان و حەزین و شا و غەمگین
ئێدی نەدبوون ژ هەڤ موشەخخەس تە دگۆ هەمی میر کرن مورەخخەس
تێکدا د موناسب و موافق ڤێکڕا د موسافح و موعانق
حاسل کو ژ مەقسەدا سەرامەست بوون ئەو دەر و بان و ئەو سەرا مەست
هن مەست و هنەک دیگەر د بەنگی خوانەندە و بە زلە وەکو چەنگی
هەر بەنگی و سەرخوەشێ د بوهتان تێک هاتنە چەرخ و باز و لۆتان
بێریتە سەما و ساز و گۆڤەند شێرین و شەکەرلەب و شەکەرخەند
عەزرا و رەوال و بکر و موردان حوور و مەلەک و پەری و لدان
گول پیرەهەن و سەمەن قەبایان شەککەر دەهەنان و قەند خایان
زەررین کەمەران و کەج کولاهان تەلعەت قەمەران و خەت سیاهان
سیمین بەدەن و سەمەن عوزاران سێڤین زەقەن و مەمک هناران
ئەڤ موویێ مەیان و مارێ گیسۆ ئەو چاردە سالە چار ئەبروو
موردان و موراهق و موجەررەد لاوێ وەکوو خەت وەکی زومەررەد
خوەش دەنگ هنەک هنەک د خوەش ڕەنگ هن جەرگەبەزی وهن دیگەر لەنگ
بالجمله ل رەغمێ ڤێ عەجووزێ یەعنی ل خیلافی پوشت کووزێ
کیژێ د سڤک کوڕێ د لاوین مانەندی بەنات و مسلێ پەروین
هن دائرە بەند وهن د دەووار هن سلسلە بەند وهن د سەییار
ئەنجوم سفەت ئەنجومەن فورووزان هەفت شەڤ د تەمام و هەفت رووزان
بەزما ستیێ و جەمعێ تاجدین گێڕان ب ڤی ڕەنگی زیب و تەزیین