قصہ سیف الملوک/19
| ←18 | قصہ سیف الملوک by |
20→ |
19. ابتدائے قصہ صیف-ال-ملوک وا بدیء-ال-جمال
وا آگازداستانِ-بادشاہستانِ عاصم بن صفوان
تمام قصہ در ترسیرِ ایں بینت مولوی نظامی
کدس اﷲ عزیز
(قصہ صیف-ال-ملوک وا بدیء-ال-جمال دا آرنبھ
بادشاہ عاصم بن صفوان دی کہانی شروع،
سارا قصہ مولوی نظامی دے ایس شعر؎ دی تفصیر اے:-
چنیں زد مثل شاہِ گوئندگاں
کہ یابندگاں اند جوئندگاں
کویاں دے سلطان کہہ گئے، سندر ایہہ اکھان
ڈھونڈن-والین سر-پر اپنا، منتوَ اک دن پان
ب-اسمِ پاک حضرت، پیر شاہے
کراں نامہ شروع اوہو نباہے)
پیر میرا اوہ دمڑی والا میراں شاہ قلندر
ہر مشکل وچ مدد کریندا دوہاں جہاناں اندر
عاصم بن صفوان شاہزادہ والی تخت مصر دا
آہا شاہ سلیماں دوجا صاحب دولت زر دا
رومی شامی چین مچینی غزنی ہندوستانی
زنگی روسی ہور فرنگی یونانی ایرانی
ستر شاہ تختاں دے سائیں چاکر سن اس سندے
خدمت اندر رہن کھلوتے ہتھیں بدھے بندے
ستّ ولایت زمیں آبادی ستے تخت اس ملیا
چار تخت دی حد سفرانی عمل اپنے وچ لیا
فوجاں لشکر کٹک کروڑاں گنتر وچ نہ آون
جے سو منشی لکھ مسدی لکھ لکھ قلم گھساون
زول-کرنین سکندر والا شوکت شان زیادہ
بادشاہی گھر اس دے دائم آدی دا شاہزادہ
کوٹ قلعے در بند ہزاراں چھاؤنیاں ہر دیسیں
سدا برت ہر شہر بنائے رسد کھان پردیسیں
عادل سخی سکندر جیسا جیوں دریا وچ موجاں
زوراوری اوہدی سن کمبن دیو دانوَ دیاں فوجاں
راکھش آدم کھاون والے تیغ اوہدی تھیں ڈردے
کوہ قافاں دیاں غاراں اندر جا گزراناں کردے
جھنڈے چھتر نشان ہزاراں لکھ کوئی سر-کردے
سر کردے مہماں تائیں آئِ قدمیں سر دھردے
شاہ زمیں دے سارے ڈردے ثانی کوئی نہ آہا
اگے آ گزارن نظراں جت ولّ پاوے راہا
ہکّ اﷲ دا خوف ہمیشہ دہشت ہور نہ کائی
دشمن سبھ تہہ تیغ کیتے سبھ عالم وچ دہائی
عیش خوشی جو دنیا والی سبھو سی ہتھ آئی
سبھ مراداں چاہاں پائیاں کردا شکر خدائی
ہکّ مراد رہی دل اندر گھر اولاد نہ ہوئی
جاں جاں اوہ نہ حاصل ہووے ہور نہ سجھدی کوئی
عاصم اس اندیشے اندر رات دہاں دلگیری
ربا ایہہ میری سلطانی دولت فوج گھنیری
بن فرزند میرے کس کاری ایہہ سارے اسرگے
جاں اس فکر اندر جی جاوے اگّ اندر وچ لگے
جاں جاں عمر جوانی آہی لنگھی آسا آسا
مجلس لاوے موجاں مانے غم نہ آہا ماسہ
باہٹھ ورھے جد عمر وہانی چلی بہار جوانی
شاخ ہری رنگ پیلا ہویا آئی رتّ خزانی
سرو آزاد لگا خم کھاون چمبے کلیاں گریاں
لالے تھیں پھل کیسر ہوئے ہور بہاراں پھریاں
سنبل فصل پیا آ گھاٹے نکلن لگیاں تاراں
نیندر مست دتی چھڈّ نرگس بیٹھا وانگ بیداراں
کستوری آ پہتی اوتھے کستوری سنگ بھوری
وچ وچ آن وکھالی دتی کافوری رنگ نوری
اوہ سبز-ختز چھاپے والا کرن لگا اے چمبا
لگا ویکھ چناری پنجے بید والا تھر-کمبا
سرد ہویا دل خوشیاں ولوں دنیا جھوٹھ ککارا
جے سے برس کیتی میں شاہی اوڑک چلن ہارا
دولت مال خزانے لشکر تخت ولایت شاہی
بعد میرے کوئی ہور بہیگا میں ہاں اج کل راہی
دل میرے نوں چنگا لگدا تانہیں ایہہ پسارا
جے اج اکھیں اگے ہندا ہکّ فرزند پیارا
میں کی عجب بے عقلی کردا جھلاں مفت ککارے
عاصم شاہ محمد بخشا ایہہ اندیشے دھارے
ٹراں مہمیں سختی جھاگاں بہت کراں شکرانہ
سے اندیشے رات دہاں وچ عمر اینویں گزراناں
اؤتر نام پیا کی کرنا مال متعہ گھنیری
گوشے بیٹھاں ہو چپیتا رکھ اﷲ تے ڈھیری
جے فرزند ہندا اک لایق تاں ہندی خوش حالی
میرے پچھے ہوندا بیٹا تخت ملک دا والی
ایہہ اندیشے کر کے عاصم جا گوشے وچ وڑیا
بیٹھ محل اکلے اندر بوہے سنگل جڑیا
آون جاون لوکاں والا سارا بند کرایا
نہ کجھ کھاوے نہ کجھ پیوے نیند آرام گوایا
نہ اوہ کول کسے نوں سدے گلّ کلام نہ کردا
گریازاری کم ہمیشہ گھڑی آرام نہ کردا
چالیھ روز ہوئے اس اینویں مولٰی اگے روندا
اسروں-یسروں محمد بخشا اوڑک ہک دن ہوندا
میر وزیر عمرہ وڈیرے فکر کرن رل سارے
کیہی مہم ایہہ ڈاہڈھی آئی شہنشاہ ہمارے
کر مسلاہت کرو تدارک کجھ تدبیر بناؤ
دو وزیر پیارے شاہ دے بوہا جائ کھلاؤ
ہتھ بنھ عرض کرو شاہ اگے پچھو حالَ حقیقت
کس سببوں گوشے بیٹھا اس ولّ کی مصیبت
متّ سلطان اساڈا یارو حالَ حقیقت دسے
کریئے کجھ تدارک چارہ متّ پھر ہسے رسے
چہل وزیر عاصم دے آہے ہکّ تھیں ہکّ چنگیرے
پر دو اوہناں وچوں آہے محرم خاص اگیرے
صالح ابن حمید ہکیدا راوی نام بتاندا
آدر-یوش ہاماں دا بیٹا دوجا آکھ سناندا
ایہہ وزیر دوئیے اٹھ وگے کھولھ وڑے دروازہ
شاہ پیا بےحال ڈٹھو نے لسا بے-اندازہ
مردے-ونیے رنگ جسے تے زرد ہویا منہ پیلا
اکھیں نہراں پانی دیون سرو ہویا پر تیلا
نہ اس طاقت گلّ کرن دی نہ سی ہوش ٹکانے
چا اٹھال بحال کراون گلاں زور دھننانے
اول کر تئزیم سلاماں کردے پھیر سنائیں
ثانی تیرا ناہیں شاہا مشرک مغرب تائیں
ادنیٰ حصہ ملک تیرے دا شاہ سلیماں پایا
حکم اقبال تساڈا حضرت دم دم ہوئے سوایا
کئیں شہزادے تختاں والے چاکر تیرے اگے
عالم فاضل کرن دوائیں تتی واء نہ لگے
اسیں وزیر صلاحاں جوگے تیرے ہتھیں پالے
فوجاں کٹک مہماں کارن دشمن مارن والے
اسیں کمینے بندے تیرے تدھ توں گھول گھمائے
کیسی ایہہ دلگیری تینوں پچھن کارن آئے
محرم خاص تسیں منِ بھانے کہندا شاہ وزیراں
افلاطون ارستو میرے عجب کرو تدبیراں
جس دن دا میں ہویا سیانا پیر تخت تے دھریا
عزت دولت نال ہمیشہ رہیوسُ ہریا بھریا
کیتا کرم الٰہی میں تے بہتے تخت سمبھالے
چالی شہزادے نت میری خدمت کرن سکھالے
آسے آسے گئی جوانی فکر پیا ہن ایہا
کالیاں رنگ وٹایا گورا آیا موت سنیہا
ناہیں میں گھر بیٹا صالح دین دنی دا گہنہ
ایہو داغ لگا وچ سینے سدا نہیں میں رہنا
ایس اندیشے تختوں لاہیا راج ولوں چتّ چایا
عاصم شاہ وزیراں اگے ویدن کھولھ سنایا
شاہ اگے پھر عرض وزیراں کیتی ہو درماندے
دسّ اسانوں ہے کی چارہ جہڑا وسّ اساں دے
شاہ کیہا بن صبروں ایتھے ہور نہیں کوئی چارہ
لیکن تسیں وزیر وڈیرے کر ویکھو ایہہ کارا
جو علما حکیم سیانے رملی ہور نجومی
کر اکٹھے پچھو ہووے کسے متے مئلومی
جے میرے گھر دینا ہووے بیٹا آپ الٰہی
تاں میں شکر گزار سمبھالاں تخت ولائت شاہی
نہ ہووے تاں گوشے اندر ایویں چھپیا رہساں
شور ککارا مشکل بھارا غم وچ کیوں کر سہساں
ایہہ جواب عاصم دا سن کے لگی چپّ وزیراں
باہر آئِ رل بیٹھے سارے کرن لگے تدبیراں
سدّ نجومی عالم فاضل رملی ہور سیانے
دتی لکھ معاش اوہناں نوں ونڈے ہور خزانے
کیتی عرض وزیراں یارو اساں بنی ایہہ بھاری
شاہ اساڈے دے گھر دسو ہوسی انس پیاری
لگے کرن حساب نجومی ہو اکٹھے سارے
برجاں وچوں وڑ وڑ نکلن گندے راس ستارے
عاصم تے صفوان شہزادے نالے حرم دوہاں دے
جوڑ بناون حرف اکٹھے لکھدے نام چوہاں دے
گن کے ادد سبھے حرفاں دے جمع کرن چا باراں
باقی اتے لیکھا پاون کر کر سمجھ ہزاراں
شاہ عاصم دے تلء جاگے اگوں کی کجھ ہوسی
آس مراد اوہدی ربّ دیسی یا اینویں نت روسی
کر کے سمجھ نجومی کہندے چنگی فعال وزیرو
دیہو مبارک عاصم شاہ نوں تکڑے ہوؤ امیرو
شاہ بدخشاں دے دی بیٹی جے عاصم نوں لبھے
اس وچوں ربّ بیٹا دیسی ہوسن صفتاں سبھے
عادل عالم فاضل ہوسی ملکاں وچ اجاگر
ہلم ہیا ہدایت والا سوہنا سخی بہادر
لمی عمر حیاتی والا رہسی نال اکبالاں
ایویں آیا نظر وزیرو سانوں اندر فالاں
جاں ایہہ خبر گئی سلطانے خوشی ہوئی اس گلّ دی
گوشے تھیں اٹھ آیا بیٹھا تختے اتے جلدی
شکر ہزار گزار وزیراں کیتی آن سلامی
لکھ کروڑ دتے سر صدقے لین انعام انعامی
لا دربار بیٹھا شاہ عاصم وچ امیر وزیراں
عالم رملی رخصت کیتے دے دھرم ارتھ جاگیراں
صالح ابن حمید وزیرے نال لائے سرکردے
چالی ہور وزیر سیانے صاحب عقل ہنر دے
کئیں حکیم افلاتوں جیہے کار-روا جگّ دیدے
سبھناں اتے افسر کیتا صالح ابن ہمیدے
ڈالی تحفے بہت اجائب کئیں ہزار سوغاتاں
صالح دے حوالے کیتیاں گھلیا کارن باتاں
کہیوسُ جیکر آئؤں فتہیا ہور بہں تدھ بخشاں
صالح نال اقبال روانہ ہویا طرف بدخشاں
شاہ بدخشاں والے اگے تحفے جا گزرانے
نالے صالح گلاں کر کے کھولھ دسے پروانے
جاں پھر شاہ بدخشاں والے سمجھی گلّ تمامی
شکر گزار وکیلاں تائیں خلعت دے گرامی
بہتی عزت خدمت کیتی دتے محلیں ڈیرے
رات دہاں مہمانی دیندا کرے اوہناں ولّ پھیرے
ستّ دہاڑے خاتر کر کے رکھے زور دھننانے
رنگاں رنگاں دے نت دیندا بادشاہانی کھانے
اٹھویں روز تیاری کیتی بیٹی ڈولی پائے
جو کجھ داج شہانہ دتا کون حساب سنائے
گھوڑے خچر اوٹھ ہزاراں موتی لئل جواہر
لکھاں تھان دتے زربفتی دولت انتوں باہر
گولیاں گولے سوہنے سندر زیور لائِ شنگارے
ڈولی دا سر صدقہ کر کے دتے باپ بیچارے
جنہاں نال پیار بیٹی دا سنگ سہیلیاں داعیاں
لائیاں نال رکھو خوش اس نوں وانگن بھیناں مائیاں
لشکر سنے وزیراں تائیں بخشے جوڑے گھوڑے
دے ہتھیار بھلیرے ٹورے نالے کلغی توڑے
طرف مصر دے ہوئے روانے جاں پھر نیڑے آئے
دے خوش-خبر وزیرے قاصد عاصم طرف وگائے
عاصم شاہ سلطان اچیرے تنبو باہر لوائے
شادی دے اسباب تمامی اوتھے آن سہائے
تنبو خیمے جڑت جڑاؤ موتی تے زر-کاری
سورج نال رلاون رشماں لگے پھلّ کناری
پلے سیؤن سبھ زردوزی طلے جائی دھاگے
سیج وچھی وچ عاصم شاہ دی کوہیں جھلمل لاگے
آ دربار شہانہ لگا خلقت کٹھی ہوئی
زمیں زمن وچ آدم دسدا انت نہ آوے کوئی
دیبا تے زربفت ہریروں اطلس خیمے لائے
شالاں سچیاں ہور غلیچے فرش فروش وچھائے
اگے چھتر سنہری لائے چمک دسن اسماناں
کیتی چھاں جہانے اتے اچیاں سائباناں
بادشاہی زربفت وچھائے پھلاں سیج وچھائی
کرسی ہور جڑاؤ سوہنی ہر سرکردے پائی
چارے تاک محل سہایا امبر تے سر طاقاں
ہر تاکے وچ سوہنے کھیڈن الفت نال اتفاکاں
سائباناں ہیٹھ ہر جائی بیٹھی خلق چپھیرے
حوراں ویکھ ہوون دل گھائل کنجریاں دے پھیرے
عاصم شاہ تکّ مجلس رسی جشن نوروز منائے
خیش قبیلے محرم خاصے میر وزیر سدائے
عجب اجائب چیز نئمت کھانے بہت منگائے
دھکھن عود گئی بو کوہیں عطر امبیر ڈلھائے
کھانے کھا ہوئے آسودے مشکوں خوشی دماغاں
پی شراب ہوون رنگ تازے جیوں کر لاٹ چراغاں
شاہ بدخشاں دے دی بیٹی عاصم شاہ ویاہی
آس لگی وت بیٹا دیسی کرسی کرم الٰہی
بیگم نال کریندا خوشیاں چین ہویا پھر تازہ
مارے تاک فکر دے کھلھا خوشیاں دا دروازہ
بیگم نال سہیلی جہڑی شاہ بدخشاں ٹوری
صالح ابن ہمیدے ہک دن ڈٹھی سی اوہ گوری
ویکھن سار اوہدا دل وکیا صالح ربّ دھیاوے
بیگم دی سہیلی ایہہ جو کویں مینوں ہتھ آوے
عاصم شاہ دے اوس وزیرے دتی عشقَ زہیری
صبر قرار آرام نہ رہیوسُ رات دہاں دلگیری
جیوں پنجرے وچ پنکھی ہندا تویں وقت لنگھائی
بھلّ گیاں تدبیراں ہوشاں دانش عقل دانائی
ہوئی خبر امیراں تائیں عشقے دے افالوں
عاصم شاہ نوں واقف کیتا صالح دے اہوالوں
چا بخشی سلطانے اس نوں اوہ معشوق پیاری
عقد کیتا خوش وسن لگے بھلی خفگی ساری