دیوانی مەولەوی/ه

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
دیوانی مەولەوی  (1866)  by مەولەوی تاوەگۆزی
پیتی ه

هامدەردان ئێشێ[edit]

هامدەردان ئێشێ ... پێمەوەن ئێشێ، چ تەرزە ئێشێ
ئێشێ پێچ چون ئێش وە ماران ڕێشێ ئێشێ پڕ نێشێ، ڕیشەی گیان کێشێ
چ ڕێشێ، ئەسەر مەودای خەدەنگێ ڕەهای شەستی تیر، شەنگێ، قەشەنگێ
ڕەعنا غەزاڵێ، باڵا شمشاڵێ ساحیب کەماڵێ، گەردی دڵ ماڵێ
لەیل ئاسا نازێ، شیرین جەماڵێ مەجنوون نیازێ، فەرهاد ئەحواڵێ
پەروانە سازش، شەمسا سۆزشێ گوڵئەندام نازش، بەهرام شۆڕشێ
خورشید ئەتوارێ، نیلووفەڕ زەوقێ عەزرا عوزارێ، وامیقی شەوقێ
پەری پەیکەرێ، پای دڵ پەی کەرێ خەمدەر، خەمبەرێ، دڵدەر، دڵبەرێ
عەرەقچین نە تۆی سورمەدا غەرقێ وە فەرقی فەرقێ با زەرق و بەرقێ
سەر وە دەسماڵێ، گەردن پڕ خاڵێ دەس بازنە لاڵێ، پا وە خڕخاڵێ
پێشانی ماهێ، ئاهوو نیگاهێ گێسوو سیاهێ، دڵ مەنزڵگاهێ
ڕوخسار و زوڵفێ، سوبح و ڕەواحێ دیدە و نیگاهێ، پیاڵە و ڕاحێ
ئەبرۆ و موژگانێ، تیر و کەوانێ سەد پەری نیشان پەرێ نیشانێ
نەشئەدەر دەمێ، بەزمئارای جەمێ عەنبەر پەرچەمێ، پەرچەم وە خەمێ
شەکەر زوبانێ، غونچە دەهانێ لوولوو ددانێ، لەب لەعل کانێ
پەنجە خامەیێ، دڵان نامەیێ ڕەقەم ڕەویەی سەیر، عەشق عەلامەیێ
تینەت نەزیفێ، زینەت زەریفێ خەڵقی لەتیفێ، خوڵقی شەریفێ
میهری بەهارێ، قەهری خەریفێ بەشیر ڕەدیفێ، نەزیر حەریفێ
شاهین کردارێ، تەرلان تەوارێ ژەرەژ ڕەفتارێ، تووتی گوفتارێ
شابازێ، شازێ، شاهان مومتازێ شاهیدێ، شۆرێ، شۆڕ و شەڕ سازێ
پەنهانی گەنجێ، عەیانی ڕەنجێ سەد عیشوە سەنجێ، پڕ لارە و لەنجێ
ئاشنا بۆیێ، بێگانە خۆیێ بەهانە جۆیێ، بەها نەجۆیێ
نزیکی ڕایێ، نووری سەفایێ دەیجووری وەحشێ، دووری جەفایێ
سەروی تەزەروێ، گوڵی بوڵبوڵێ خوتەن وەتەنێ، لە سایە سڵێ
شیرینێ، تەڵخێ، خوشکێ، پڕ نمێ غوڕڕەیێ، سەلخێ سروورێ، خەمێ
حۆری سروشتێ، قەسری بەهەشتێ زوڵف زەننارێ، دەیری کەنشتێ
خەیاڵ پەشێوێ، عاقڵان شێوێ شێوە باگردچێو، پاک جە گردچێوێ
هەر ئێشێ جە نێش تیری ئەو کەسەن نە جای نەشئەی نۆش نَشْأَتَیْن وەسەن
سەردا وە هەمدا تان و پۆی جەرگم نمانا مەحشەر غەرغەرەی مەرگم
بازدێم وەی زامەت، وەی ئەندامەوە بەڵ بەیان وە شۆن باز بێزامەوە

هانا ها ویەرد هانا ها ویەرد[edit]

هانا ها ویەرد.. هانا ها ویەرد خاڵۆکەم زمسان هانا ها ویەرد
وەهار هەوای بەرد جە سەرزەمین بەرد تۆمەی گوڵاڵان وە چێو بەراوەرد
سۆزەی با وە خەت نەو نیهالاندا سەڵای بەڵای هاڵ دڵ مەلالاندا
سوب شنۆی نەسیم دەس جە وێ وەردا بۆی وەرکەمەر شەند وە وەرکەمەردا
چون دوو نە ڕووی دڵ پەرێ خاوێران تەم جەم بی نە ڕووی ئاوان تاوێران
سەفای سەیرانگای سارا و سەرهەردان مناڵۆ پەی بەزم جەرگەی هامفەردان
نەک چون فەزای کەیف بەرگ سیاوان سمکۆی سەر زاخڕ نە پای وەفراوان
من خۆ دور جە تۆ چون مەردە مەردە هەر هام نە خیاڵ ساڵی ویەردە
ئەساسەی نەچیر ماوەردم پەرێت وێت تەیار مەکەرد، چون کێ، هەر چون وێت
مەوینای ڕەزن مادەنیی کانی مانی وە سەنعەت سەلیقەی مانی
سوب نە جاسووسگەی ملان سەرهەردان چون سۆمای خورشید شۆڵە کەرد هەرزان
مشانای وە پێڵ لوولەی دوور مەنزڵ مووسەویی سەرتەڵ کارخانەی مووسڵ
خارای خانان تاق قووڵی لوول وەردە چون نیگای دڵبەر هەزارە کەردە
دروستی و هەڵمەت قەزا و خەیاڵ تەور ناڵە و نار و دوود ڕەعد و بەرق و هەور
وەشدەماخ دڵشاد بەو شکڵ و شێوە پێوە وەو جەستەی سەد سەودا پێوە
خاوخاو پەی نەچیر چەم وە نیگاوە تەک مەداین وە لای کۆی ئاتەشگاوە
من مات و بێدەنگ بێسەدا و ناڵە یەکێ بیم چون سەنگ قولەی قەزاڵە
تۆ کەڵ گەل، گەل گەل وە چەم مەکەردی پارێز وە پای ڕێز ئەستەم مەبەردی
مەگرتی شنۆی هەناسەت بێدەنگ دووهاچەی چەتاڵ مەنیای نە ڕووی سەنگ
مشتگرتە و دیا و ئیشارەی ماشەک تەقیا و پێکیا و کڵافەی کەڵ یەک
هەر لا هۆش مدای گۆش وە سەداوە هەر سەنگێ پەی وێش دەنگێ مەداوە
بازرە پڕتاو، کۆ چون تل مەوەرد هەر بەرد بێ نەو هەرد مەهەڕد وێنەی گەرد
دمای ئێد دڵ کەرد جە نەچیر حاشا هەر سات مەکەردم نەوعێ تماشا
لەرزەی سەد تەرزەی سەوزەی دیاران خەندەی شکۆفەی نەمامان داران
شنیای هەڵاڵان وە کۆهی نووردا پەخش بی چینچین وە ڕووی چنووردا
شادی و وەشی و عەیش چەم و خەم جەم بێ چێوێ جە لامان کەم بی هەر خەم بێ
ئیسە وە ئەڵماس دووری دڵ کاوام مەلال و بەدحاڵ ئەردەڵان ماوام
تۆ مەستی بادەی دەرد ئەفگەنی مەیل من حەیرانی دەس نیگای باڵای لەیل
نە ئەو سەیرانە و نە تۆ دیاری سا بۆ بمانە و زام نەبۆ کاری

های شەماڵ چەند جار ڕا تەی کەردەنی[edit]

های شەماڵ چەند جار ڕا تەی کەردەنی چەند تەشریف وە لای یاران بەردەنی
نە ئەم جارەی من چون ئەو جارانەن نە ئازیز وێنەی ئیفتەر یارانەن
دەی سا شۆ بویەر نەو سوب سەحەردا چون دووی هەناسەم وە ئاوێدەردا
ساتێ تامڵ کەر، بدیە درەنگێ ئانا موینی ئاسمان ڕەنگێ
بووڵ کەردەن وە سەر هەر هەفت تارمدا خوسووس وە سەر بەخت چەرخی چارمدا
بورجش یەند بەرزەن سەعدی ئەکبەرەن جە گردین بورجان شەرەفناک تەرەن
ستارەی تاڵەی مەینەت گازەکەم خورشیدەکەی ئەوج بورجی نازەکەم
هانە گۆشەی ئەوج خانەی شەرەفدا نوورئەفشانیشەن وە هەر تەرەفدا
تلووع و غرووب سوب ئێوارانەن مەعاش و سەبات دەردەداران
بەڵام من جەستەم خەیلێ بەدحاڵەن لاڵ بوون مالوومەن ئەو نە وەباڵەن
یانێ ئەو باڵای تووڵی عەرعەر تەرز مەشنیۆ وە باد سوب سەحەری لەرز
چین کەفتەن نە ڕووی پێشانیش چون سیم چون زنجیرەی ئاو وە شنۆی نەسیم
نیم نیگاش هەوەس دڵدۆزیش نییەن نازش دڵبەریش جە خاتر شییەن
ئاوڵەش هوردان لاڵی یەمانی وێنەی گۆی «حوباب» ئاوی حەیوانی
باغی مەحبووبیش جە سەر تا دامان جە وەیشوومەی دەرد خەزانش ئامان
دەخیلم شەماڵ وەی گشت دەردەوە شۆ وە خزمەتش وەی دووی سەردەوە
دڵ جە دەماوەند گرەو بەردەبێ دیدە دانەی ڕوب ڕیوەند وەردەبێ
واچە کەفارەت بەژن باڵات بۆ نەسیبی ڕەقیب خاڵی ئاڵات بۆ
بدیە نەرگسان جە شەونم بین کەیل پەرسا: کۆن؟ عەرزکەر: قەیسەکەی دوجەیل!
هانە بانەدا بێکەس کەفتەبێ دیار بێ ئازار تۆ شنەفتەبێ
ئایر سەندەبێ جە گردین لاوە پووشەکەی جەستەش وە ئاربەباوە
مدیای گا پێچ وەرد، گا منامیاوە جارجار جە ناڵەش مفامیاوە:
فەڵەک داخ وە دڵ خەستەمدا بەردی ژاری دووریی گیان ئازیز پێموەردی
واتم سا ئەڵبەت تەمامت کەردەن گیانڕستگارم جە دمای مەردەن
چێش دمای مەرگیش یەند بەدبەختەنان گیان هەر نە ئازار دەردی سەختەنان
بە سفتەی وە باد هەرد ئەو هەردمەن بە گیانی ئازیز زیزی دەردمەن
سەروەختی بەندیی ڕای فەریادمەن ئینسافەن وەسەن، فەڵەک دادمەن
تەئسیرش نییەن فەریاد جە لای تۆ تا دەستی قودرەت چەرخت نەشکنۆ

هامدەردان ئامان ئەر مەندەن هۆشم[edit]

هامدەردان ئامان ئەر مەندەن هۆشم سەدایێ وەشەن مەیۆ نە گۆشم
چمان زیڵەی زەنگ زەواری مەیۆ زرنگەی قافڵەکەی وەهاری مەیۆ
قافڵەچی ئامان، دادەن دەخیلم بنەکداری خەم خەیلێ زەلیلم
نە ڕای تیجارەت ئەمیری وەلی تۆ مایەی ڕەواج عەباس و عەلی
ساتێ قافڵەکەت ساکن نە سەیر بۆ یەک عەرزێ دێرم: ئۆغرت خەیر بۆ
گێجی زرێوار هەرسم مەوج وەردەن سارای مەریوان تەمام هەڕ کەردەن
بازەش هەناسەم سوب وەنەش دەرۆ یەخ کەرۆ قەتار ئاسان بویەرۆ
ئەمجار وە سۆزەن موژەی جۆش وەردەم سەر نووکی قەڵەم ئاخ سۆراخ کەردەم
وە بەندی دووباد مەینەتی جگەر بوورازە تاتای جەواڵان یەکسەر
قەیاسەی قایش پۆسەکەی جەستەم حەڵقەی چەڵەمە پێشەی شکەستەم
ڕەگی تەن تاڵی تاڵوەردەی سێوەنگ بفەرمان یاران باران بدان تەنگ
زەنگی دڵەی تەنگ زایەڵەی سەدڕەنگ پێکیای تای دەرد ڕیشەی خەم گوڵەنگ
وزان نە گەردەن بەرزی پێشاهەنگ بشۆ بدۆ دەنگ فرسەنگ وە فرسەنگ
مەدەد یا عەلی پەی سەفەر کەر مەیل مەنزڵ وە مەنزڵ تا مەنزڵگەی لەیل
بەڵام هەر خاکێ جەو ئاسانەکەن گەردی سفتەی گیان هەراسانەکەن
ڕەحمت بۆ وادەی وستەی بارەکەت نەبۆ وە پاشێل پای قەتارەکەت
جە زیڵەی ئەو زەنگ چون خەبەردارەن مەیۆ مشناسۆش ئاخر دیارەن
مەپەرسۆ ئازیز پڕ وەفا و بەینەت کۆن تیجار باشیی سەرقافڵەی مەینەت
واچە مەر نەدیەت نەمامی بێگەرد چێگە پارچەی گیان پایەندازت کەرد
یادی پایەنداز سەودای سەرش بێ مامەڵەی پارچەی گیانێوتەرش بێ
بەڵام جە تەئسیر جۆشی بۆتەی دڵ دەمەی هەناسەی دەروونی پڕ چڵ
سیمی قاڵی هەرس شەوان بێداریش ئەشرەفیی پاکتاو ڕەنگی ڕوخساریش
ڕووکەش بی وە کفت هوونی گوڵناری وە مس منمانا جە لای بازاری
بازاڕش کەساس، ڕای بەندەرش بەند کەس نمەواچۆ سەرمایەش وە چەند
وە بازاڕەدا وە بانگی بێشەرم مەگێڵاو مەوات وە زایەڵەی گەرم:
مایەم ناڕەواج، دەروونم تەنگەن قافڵەم تا قام قیامەت لەنگەن

هامدەردان بەردەن[edit]

هامدەردان! بەردەن ... ڕۆح و دڵ و دین وە تاڵان بەردەن
دەروون وە مەودای خەدەنگ ڕێش کەردەن ڕیشەی سەبووریم تاتا کێش کەردەن
وە نێشی پڕ ئێش ژاری ماری دەرد سەراپای ئەعزام لەتار لەتار کەرد
وە نووکی نەشتەر پۆڵایی فیراق پڕ جە زام کەردەن دەروونی موشتاق
جەمین قەمەرێ، سیمین سیم بەرێ موویی کەمەرێ، شیرین دڵبەرێ
مشکینە خاڵێ، یۆسف جەماڵێ مەحبووب جەلالێ، لەیلئاسا حاڵێ
سەرو باڵایێ، حۆری نومایێ خورشید جەلایێ، غیلمان ئاسایێ
دیدە غەزاڵێ، نازک خەیاڵێ دوڕدانە لاڵێ، ساحیب کەماڵێ
قومری سەڵایێ، بوڵبوڵ نەوایێ لالە لیوایێ، ئاهوو نیگایێ
کەبک خەرامێ، شابازی ڕامێ تەزەروی نامێ، هوما مەقامێ
داوودی دەنگێ، گوڵاڵە ڕەنگێ شەدە قەشەنگێ، قوماش فەرەنگێ
وەنەوشە بۆیێ، گوڵغونچە جۆیێ بەهانە جۆیێ، کەعبەسا کۆیێ
سولەیمان جاهێ، جام جەم نیگاهێ سکەندەر شاهێ، دارا دەرگاهێ
ڕەعنا سادەیێ، نیگا بادەیێ سەهبا نەشئەیێ، پەری زادەیێ
شۆخ و شەنگ تەرزێ، قەد قامەت بەرزێ سنەوبەر لەرزێ، ئیتاعەت فەرزێ
هیجران دۆزەخێ، ویسال بەهەشتێ نازک گوڵڕوخێ، کەعبە کەنەشتێ
عیشوە و ناز دارێ، یەکتا نیگارێ حیلە و فەن کارێ، گەرم بازاڕێ
غونچە دەهانێ، تووتی زوبانێ ساحیب زەمانێ شەکەرئەفشانێ
ڕەقیب دەمسازێ، غەریب نەوازێ نازەنین گازێ، عاشق گودازێ
ئەبرۆ کەمانێ، پەیکان موژانێ سەوڵ خەرامانی، مەولان نیشانێ
یەند تیری نیگای بێمەیلیش دا لێم یەند ژاری «سجە»ی هیجران وەردەن پێم
ئەو کەردەن تەمام سەراپام چڵچڵ ئێد فەتار فەتار کەردەن جەرگ و دڵ
خوسووس شەرارەی خورشیدی دووری ماران گاز کەردەن زەخمی مەهجووری
مەر لابەرۆ ژار وە دارووی ویساڵ یا وە مەرهەم سێڵ زام کەرۆ پاماڵ
وەرنە ئارەزووی ژیان مەحاڵەن خەیاڵی حەیات فکرێ بەتاڵەن

هەرچەنی ناکاو دەماخم تەم بی[edit]

هەرچەنی ناکاو دەماخم تەم بی سیاهەوری دوود نەکەللەم جەم بی
بەرق و برووسکە و تەم داش وە هەمدا پلووسکەی سێڵاو ئامام وە چەمدا
خاشاکی هەستیم لافاو بەردەوە دەروون پێچش دا و دڵ ویەردەوە
زانام هەمدیسان دڵ کۆسی نۆشەن گەردەلوولشەن ئارەزووی تۆشەن
جۆشش وەردەبێ چاری وێم نەکەرد وە هەرحاڵ نە بەین شەرتێمان ویەرد
نەک چەنی خەیاڵ قیبلەم بسازی دەخیل تەن خەستەن وە جیاش نازی
سەرهەردە و سەرهەرد، مەنزڵ ئەو مەنزڵ دڵ ئەو شۆنی تۆ، من ئەو شۆنی دڵ
دیم بەد عەهدیش کەرد هەوا سەندەوە تەن حەسرەتمەند بی جیا مەندەوە
جە بێشەرتیی دڵ زامەتم سەختەن وێت یاونەوە های نەسیم وەختەن
ڕەحمێ کەر وە حاڵ خەمان هەرزاندا تەشریف بەر بدیە وە سەر بەرزاندا
هەر جایێ چون بەخت دووری نەوهاڵان سیا بۆ تاریک جە سیاماڵان
گێجی دوودی ئاخ هەواش پەڕ کەردەن ئانە یاتاخگەی خاڵۆی هامفەردەن
گا گێجی سەرسام نە گەرداوەدا گا خەفتەن نە تۆی خەفەت خاوەدا
جە نەشئەی گەرمیی هەوای کوورەی مەیل جای تینیش کەمکەم جە نم بییەن کەیل
وێتئاسا وە نەرم وێت نە ڕووی نم دەر بەو شنۆی فێنک دڵش بێدار کەر
بەڵام شنیای تای سەر سورمەی بێگەرد ئازار نەدۆ هیچ وە سای گەردەن زەرد
مەپەرسۆ، سێڵاو ئەسرینان تاوتاو بڕێز وە ڕوودا، ئێدش دەر جواو
سفتەکەی سەرسام تەن ناتەوانا دیم خەستەن کەفتەن هەر ئێد موانا:
یە سەختیی زامەت، یە دەردی موشکڵ یە دووریی خاڵۆم، یە بێشەرتیی دڵ
ئەجەل نیم ڕەمەق باقییەن سا دەی جەودما بەختان مەوینانت پەی

هەوای زمستان خەمان بەتاڵەن[edit]

هەوای زمستان خەمان بەتاڵەن وەروی هەردی دەرد دەروون خاڵخاڵەن
هاژەی تافی ساف شەتاوگەی شادی سوب مەیۆ نە گۆش هۆشی ئازادی
بۆی شنۆی شنیای تای چنووری شەوق مدۆ نە دەماخ پڕ پەرداخی زەوق
کەیفم دا وەشوەش دەستە وەستەی گوڵ نە گۆشەی کڵاو، نە پای دەشتی دڵ
نیشانەی نەوزۆز وادەی وەهارەن یا نەشئەی ئامای نامەی نیگارەن
یانێ: ئازیزم یە نامەی تۆ بۆ یە ڕەشحەی حەیات سەر خامەی تۆ بۆ
ئەی ئەسرینی گەرم تاوتاوە ڕاسەن ئەی دڵەی پەی من هووناوە ڕاسەن
بییەن ئەی وەفا، وەی ئیستیغناییت ئەی گەرمیی مۆبەت، وەی ئاشناییت
تاقییەن یاران، یا خاوم دییەن جە بەدبەختیی وێم یاوەرم نییەن
ڕوخسارێ، وەختێ مەسقەڵ مدا وێش وە شنۆی پارێز خەیاڵ مەبی ڕێش
ئەسرین جەرگش دەن وە سەر نێشەدا چەنیش دڵ ئامان، ئامان پێشەدا
ئەو دڵەی وێنەی پەڕەی گوڵ بێگەرد هەی خەم، هەی نامەرد، چەنیت مەلوول کەرد
ئەوسا ئیستیغنا و قین وە هەم ماوەرد ئینسان بێپەروا گیان تەسلیم مەکەرد
ئیسە بۆ ئەی تاو هەرس چون سەیلە ئەی ئیلتیفاتە و ئەی وەفا و مەیلە
ئەی دڵەی نازک خەستەی خەمانە گۆشدەر و بژنەو، ئەمجار بمانە

هەیهوو های چەندەن نامان خەبەرێ[edit]

هەیهوو.. های چەندەن نامان خەبەرێ تای تاقەت بڕیان، نەسیم سەفەرێ
تا وە سەربەرزان هەردی لەیلاخان وە خزمەت سەرئیڵی بڵند دەماخان
تام ئەی زامی سەخت جە تاڵی وارا وە نەرم ئار وە لەفز شیرین ویارا
واچە دیم مەویەرد ساتێ وە ساڵێ مەواڕا هەر دەم حاڵێ وە حاڵێ
گا مەویەرد نە سەر هوونی چەمەی چەم تەکرار مەکەرد فەرد دێوانەکەی شەم:
سەیری سەربەرزان لەیلاخان کەردی ئەی شەم حەیفت کەرد من جە یاد بەردی
گا مەوات دووریت درێغش نەکەرد گەرمای گەرمیان کۆتاییش ناوەرد
بەڵام ئەلحەق دڵ وە فریام یاوا های یانەی سەردی هەناسەش ئاوا
شەوان هامڕازەن، ڕوان هاوماڵەن قَلْبُ الْأَسَدم قەوسی ساراڵەن
گا مەوات ئازیز ئای جە ئەوگاریم ئای سُبْحانَ اللّە جە ئینتیزاریم
مژدەم بەڵ بەیۆ ناگا جە دەردا نیگام وراستەن وە ڕاگوزەردا
دڵ وە تەمامی نییەن نە جادا خەریکەن نە بەین خۆف و ڕجادا
داخۆم بە وەسڵێ لاونیمەوە یا هەر وە هیجران تاونیمەوە
یە کزەی دەروون گرفتاریی ئەو یە حاڵەتی دەرد ئینتیزاریی ئەو
تەفسیلش وە سۆز حاڵی کەردم پێت هەنی تۆ زانی چەنی ڕەحمی وێت

هەرچەند هجرانت یەند زۆر ئاوەردەن[edit]

هەرچەند هیجرانت یەند زۆر ئاوەردەن عەزرائیل جە ڕەنج سەر ئازاد کەردەن
بەڵام دەردێوتەر جا گرتەن نە دڵ نەک چون ئیفتەر دەرد دڵ پێش مدۆ چڵ
داخۆم جە تەنخوای دووی سفتەکەی وێت چێش بۆ وە سەیوان شەو تا ڕۆ پەرێت
جیاتی موژەی سفتەی باڵاکەت چێش بۆ وە جاڕووی گەردی پاڵاکەت
پا چون مەنیای، دیدەم نە دیدەم ئازار بی پەرێش موژەی نم دیدەم
دەک عومرم چون وەسڵ باڵات تەمام بۆ چێو بێئازار بۆ بشۆ پێش کام بۆ
ڕوویێ چون سەر چەم نازش مەوج مەوەرد جە سای دیای چەم دڵ مەگرتش گەرد
هەی ڕۆ سا ئیسە چەنی مەویارۆ چێش بۆ گەرد نەدۆ و نیگاش بدارۆ
ئاخ مەیلی تازەن پاسە کەردەن پێت وەرنە کزەی دڵ سا نەشنەفتەبێت
منت شی جە ویر خاست کەرد دیدەم بە وێت خاتر شاد خاست کەرد دیدەم
سا هەر سۆزەی جۆش ئاهی سەردی من هەر کوورەی پڕ تاو گەرمی دەردی من
هەر وەفای دەمدەم ئاشنایی ئەو هەر ئەو عەهد و شەرت ڕووبەڕایی ئەو
های ڕەحمەت ئەو قەبر سەودایی کامڵ سەرمەشقی مەینەت بێساران مەنزڵ:
«یانە وێرانی هەر وە من ئامان مەتاوو گرتەی کەسێوی دامان»

هامن ها منوار گەرمیش جۆش ئاوەرد[edit]

هامن، ها، منوار، گەرمیش جۆش ئاوەرد فەزای نەزمی بەزم نەوگوڵاڵان بەرد
بووڵ وە یانەی جەم نەو گوڵاڵان شەند چەمەن بێنەوای ناڵەی بوڵبوڵ مەند
تای بەڕزایی شەنگ نە سای موغاران شێونا چون زوڵف تەعزییەداران
ها، کاوان، کاوان دڵ چون دڵڕێشان هەڕ دان وە سەردا هەردان پەی وێشان
دوریت ئایر وست وە یانەکەی من یانێ یانەی دڵ وێرانەکەی من
هەوا ئایرین، سەروەخت ئایرین دڵە ئایرین، بەدبەخت ئایرین
وەی گشت ئایرەوە خەیاڵم خامەن بەختم ناپوختەن فامم نەفامەن
وەی بڵێسەوە گەردێم باقییەن وادەی ئایرین بادەی ساقییەن
بەشقی پیاڵەی مەستی چاوەکەت بەو پەشێوی چین پای کڵاوەکەت
با بەی مەی بەڵکم ئایری مەستی سۆچنۆ یەکسەر خاشاکی هەستی

هەی نیزام نە زام زام نامەت تۆ لابەرد[edit]

هەی «نیزام» نە زام نامەت تۆ لابەرد ئای ئای سزاش دا و قیامەتش کەرد
چەنی کزەی گەرم زایەڵەی موشکڵ ئیزهار کەردەبێت پەرێ ئامای دڵ
زۆر ئاوەردەن پێش ناسۆری زامان گۆیا جە لای تۆ وە لای من ئامان
مزانۆ هەر کەس جە عیرفان کەیلەن هەر جنسێ چەنی جنسی وێش مەیلەن
بێدەرد ئەو بێدەرد، خەجڵ ئەو خەجڵ گیان ئارەزووش گیان، دڵ تەمەنناش دڵ
نەدیەنم وە چەم، ئاگاهیم نییەن دڵەکەی منیچ خەیلێن بەرشییەن
ئەو نە ئاخ و داخ، ئێد هەناسەی سەرد ئەو ئالوودەی خەم، ئێد خەریکی دەرد
ئەو هووناو وە تاو، ئێد ئەسرین چون سەیل ئەو نە واوەیلا، ئێد کۆ لەیل، کۆ لەیل
مولاقاتشان کەو جە کام هەردەن کام وێرانەشان ئاوەدان کەردەن

ها تەن ئەلوەدای زیندەگانیش کەرد[edit]

ها تەن ئەلوەدای زیندەگانیش کەرد قەدەم ڕەنجەکەر هامفەردەکەی فەرد
لابەر تەختەی سەنگ ئەڵحەد سەرای ڕێش جەم کەر گەردی خاک جەستە خەستەی وێش
ئامێتەن وە باد باڵای تورکی تەڕ یانێ نمناکەن زوو مەبۆ وە هەڕ
درووسکەر نەو هەڕ شێوەی بوڵبوڵێ بنیەش نە سەر شاخ گوڵێ یا چڵێ
بەڵکم ئەو سەیاد جە ناکاو جارێ بویەرۆ پەی گەشت کوشتی شکارێ
نەچیرگای وێشەن وە پارێز کەمکەم بەڵەدەن، مدیۆ، مەکەرۆش وە چەم
خەدەنگێ هەنی هەوا دەرۆوە پەرێ مەرگێوتەر ئیحیام کەرۆوە
هەر ساتێ سەدجار بەو تیر نەو تەرکەش زیندەگی و مەردەن ئامان وەشەن وەش

های ڕەقیب ئەو شۆن دیدەم هیجرەت کەرد[edit]

های ڕەقیب ئەو شۆن دیدەم هیجرەت کەرد عومری کێ وەی ڕەنگ وە تاڵی ویەرد
عومرەنی ئازیز، هەر عادەت بییەن کەس جە عومری وێش وەفاش نەدییەن
بەڵام ئاخر گیان شیرینی دڵبەر چون ملی وە سەبر ئازارم مەدەر
وەر نییەی وە تەنگ ئەی بەدبەختەوە گل بدۆ وە دەم زامی سەختەوە
چمان دڵ جمان چەنیت پەی سەفەر زامارەن کەفتەن پا وەپاییش کەر

هەوای سەر ساراڵ وە خوسووس وەتەن بۆ[edit]

هەوای سەر ساراڵ وە خوسووس وەتەن بۆ ئەرچی سەفای ڕۆح، ڕاحەتیی تەن بۆ
بەڵام دووری تۆ یەند زۆر ئاوەردەن دەردێ وە دەروون هامدەردان بەردەن
وە هەرجا تەشریف تۆ ئەرزانییەن هەر دیدە پەی تۆ هەزار کانییەن

هەرچەند وێم زەدەی بادەی فیراقم[edit]

هەرچەند وێم زەدەی بادەی فیراقم وە دینی دیدەت خەیلێ موشتاقم
بەڵام شیرنی جەلام تاڵییەن جات خاڵی نەبۆ جاگەت خاڵییەن
ئەر وەسڵەن دادم پەرێ فیراقەن وەر هیجرەن پەی وەسڵ تاقەتم تاقەن

هەقت بە دەسەن کار بەدەس ئاسان[edit]

هەقت بە دەسەن کار بەدەس ئاسان نەکێشانت جەور موژەی خاڵخاسان
«ئەو دۆزەخ چێشەن عەزابش جە کۆن دۆزەخ هەر دۆزەخ دووریی باڵای تۆن»

هیچ کەس نەواچۆ وە فەرهاد ڕەندەن[edit]

هیچ کەس نەواچۆ وە فەرهاد ڕەندەن نەقشی شیرینش نە ڕووی سەنگ کەندەن
دەک ڕێزان دەس با وەر جە گیان سەندەن کێ ئەڵماس نە ڕووی دیدەی وێش شەندەن

هاڵ بەدهاڵ بەدەن هاڵی و هەواڵە[edit]

هاڵ بەدهاڵ، بەدەن، هاڵی و هەواڵە یانێهای چون سەنگ قوللەی قەزاڵە
موارۆ واران خەمان پێشەدا هاڵای سەدای دەنگ تۆ ها تێشەدا

هیجرانت جە تەرح بادی وەیشوومی[edit]

هیجرانت جە تەرح بادی وەیشوومی یەکایەک ئەوراق جەسەی مەعدوومی
کەرد وە فەرشی ڕای گوزەرگای یاران بەرد پەی پای هەردان سارا و کۆساران

هەرچی دیت وە چەم شی وە سەفەردا[edit]

هەرچی دیت وە چەم شی وە سەفەردا هەرچی مەوینی ها نە گوزەردا
کەس حاڵی نەبی وە هیچ نەفاما ئەو پەی چێش ویەرد، ئێد پەی چێش ئاما

هەر کاتێ کام وە دانەوە[edit]

هەر کاتێ زانای «کا»م وە دانەوە شەو شەیتان ماڵا وە خەرمانەوە

هەرچیت دابوو پێم یەک یەک دامەوە[edit]

هەر چیت دابوو پێم یەک یەک دامەوە حیسابی حەشرت وا وەلامەوە

هەر یەند دڵ لەبڕێز خەیاڵی خاڵەن[edit]

هەر یەند دڵ لەبڕێز خەیاڵی خاڵەن جە خەیاڵی خاڵ ماچی خاڵخاڵەن