دیوانی سالم/ب

دیوانی سالم (1860) by سالم
پیتی ب

1[edit]

دوودی ئاهی سەحەرم ڕووی فەلەکی کردە سەحاب	بە قەرارێ تەمی بەست، ماهـ و خۆری خستە حیجاب
شەرەری ئاگری غەم بۆچەکی وا خستە دڵم	ڕائیحەی عەتری وەسڵ، نابڕێ لێی بۆنی کەباب!
وام لەناو قولزومی عیشقا بە فەریبی دڵی شووم	دەگەڕێم هائیل و بێخود، بە مەسەل زەرفی حوباب

سوبحی نەورۆزە، وەختی بەزمی شەراب	الصبوح، الصبوحَ، يا أصحاب!
فەسڵی عەیش و نیشاتە، هەی ئامان!	المدام، المدامَ، يا احباب!
بولبولان مەست و گوڵ قەدەح دەرکەف	پس بنوشید دائما مَیِ ناب
پیری من ئێستە قەد قوبووڵ ناکا	که ببندند میکده به شتاب
ئەی حەریف! هەفتەیێکە ئابی بەهار	راحِ چون لعلِ آتشین دریاب
دەری مەیخانە سەددە، ڕێگە نییە	إفْتَتِح يا مُفَتّحَ الٵبواب!
وەرە سالم لە حاڵەتی عیجزا	همچو حافظ بنوش باده‌ٔ ناب

توڕڕە، بۆ ئابی بەقای چیهرە، دڵی برد بە شیتاب	بۆ دەلیلی ڕەهـ، ئەگەر کاری خضر بێ لە غوراب!
وا بە دڵ چەسپە، جودا نابێ، پەڕی تیری نیگەهـ	کەی بیرون دێ، بە کەسێ، توعمە لە چەنگاڵی عوقاب؟
سیڕڕی مەکشووفە، شەهیدی گوڵی چیهرەت، لە مەزار	دێ لە سەنگی لەحەدی، تا بە حەشر، بۆیی گولاب
بۆ سەرەفرازیی دەمی سوڵحی نیگاری زووڕەنج	حازرە ڕووتبەیی پەستی، هەمە جا، میسلی حوباب
هەر تەرەف ڕەملی بیابان و هەواگەرمیی تەمووز	تیشنەلەب، کەشمەکەشی داوە بە من، بەرقی سەراب
گونەهێکە بەقەدەر کوشتنی ئەولادی نەبی	عەفوی سالم، دەمی کوشتن کە بزانێ بە سەواب!

چوومە سەر زیافەتی مەللا بەکری عالی جەناب	چ بڵێم خەڵکینە! بۆم نایەتە بەر مەددی حیساب
خولاسە جێبەجێ بوون: ڕیزێ لە خوار، ڕیزێ لە ژوور	هێنایان هەر بە دوو کەس سینییێ یاپراخ و کەباب
ئەوی مەقبووڵ بێ لای خەڵکی، ئێستە قسەی موختەسەرە	بوو بە هامسینیی من کەرە زۆرخۆرەکی خانەخەراب
کۆلارەی لێوی کە زنی؟ --- سەر سینی بوو	لە تاوان جووجکی ژێر دەورییەکە بوو بە کەباب
هەموو جار چواردە یاپراخ و دوو جووت نانی قەوی	بای دەدا لوولی دەدا قووتی دەدا میسلی دەواب
چنگی گورگی کە بە یەک حەملە لە گۆشت ڕاماڵی	هاتە یادم ساعەتەن زەحمەتی مەڕ، جەوری قەساب
دەرونی هاتە جۆش و مەتڵەبی دۆی ترشی دەکرد	کاسە دۆی نایە سەر و دوو قومی لێ دا بە شیتاب
القصه ئەو شەوە بەدبەختە وەهای کرد بە خوەرش	وەختە بوو قیرتەبەقی نان لە مەلا بێتە جەواب

لە ڕووی تیری موژەی خوونڕێزی مەحبووب	سەراسەر موڵکی دڵ پڕ بوو لە ئاشووب
سوپای بەرگەشتە بوو چاوت لە موژگان	شکاندی غالیبی دڵها بە مەغلووب
بەسەر دڵما حەواڵەی غەمزە تا کەی؟	دەبێ چی بێ خەراجی موڵکی مەخرووب؟
بڵێن: با زیشتڕوو دیبا نەپۆشن	چ حاسڵ سوورمەسا بێ چاوی مەعیووب؟
لە ڕێی میهرا بە ئیقدامی عەیادەت	ئەگەر مەجرووحی یاد کا یاری مەحجووب
موژەم باهەم بە ڕشتەی دڵ دەبەستم	دەکێشم ڕەهگوزاری جوملە جاڕووب
گەیاندی بۆم سەبا بۆی عەتری گێسوو	وەکوو پیراهەنی یووسف بە یەعقووب
لە حەشریشا سەروکارم بە عیشقە	ئەگەر دەستم بگاتە دەستی مەتڵووب
لە عیشقا هەر منم هەمدەرسی مەجنوون	لە سەبرا هەر منم ئوستادی ئەییووب
فەراغەت سەعبە بۆ عاشق لە هیجرا	بە سالم زەهرە بێ تۆ ئەکل و مەشرووب

لە زوڵف و ئەگریجەت بۆ کوڵم و غەبغەب	موهەییایە لە ڕێی دڵ مار و عەقرەب
لە خاکی ئاستانەت تا موقیم بم	کیفایەتمە لەجێی ئەنعام و مەنسەب
لە لەوحی تەربیەت نەیخستە یادم	بەجوز ئەلفی قەدت ئوستادی مەکتەب
بەریی حوسنە پەری تا تۆ دیاری	لە ڕووی مەهـ نانوێنێ شەوقی کەوکەب
لەبی تیشنەم خەریکی زیکری تۆیە	هەتا ڕۆحم لە تەندا دێتە سەر لەب
تەڵەب ناکەم لە قاپی کردگارا	بەغەیرەز وەسڵی دڵبەر هیچ مەتڵەب
قەڵەم سەرخۆشە سالم بۆ تەرەددود	لە تەعلیمی بەلاغەت میسلی مەرکەب

ئابی حەیاتی منە بووسەیی لێوی حەبیب	حاڵی مەماتی منە دیدەنی ڕوویی ڕەقیب
شانە لە زوڵفت مەدە جێی دڵی ئاوارەیە	حەیفە بڵا تێک نەچێ، مەسکەنی مسکین غەریب
غەیری لەبت کێ دەکا چارەیی دەردی دڵم	نەبزی من و دەردی من دوورە لە سەعیی تەبیب
دیدەنی ئەبروویی تۆ فیتنەیی شەهری سەفەر	دیدەیی جادوویی تۆ مایەیی حیلە و فەریب
ڕەونەقی گوڵشەن دەچێ شاهیدی گوڵ ون دەبێ	ئاخری ماهی بەهار قوڕ بە سەری عەندەلیب
ئاخری دێ هەر دوو لا دەوڵەت و بێ دەوڵەتی	پەیکی فەنا تەی دەکا هەرچی فەراز و نەشیب
کوفرە ئەگەر دەرکەوێ ڕەخنەیە بۆ دین و دڵ	سوجدە لە ڕووی تۆ دەکەن قازی و شێخ و نەقیب
زیددی یەکن یەک بە یەک نار و خەس، ئاب و نەمەک	شاهید و عەهد و وەفا، سالم و سەبر و شەکیب

ڕاستە دڵ حەبسە وەلێ شادە لە گێسوویی حەبیب	چونکە نەزدیکە بە دائیم لە گوڵی ڕوویی حەبیب
بە دوعا نابێ ڕەوا حاجەتی ئەربابی نیاز	ڕوویی دڵ تا نەکەنە قیبلەیی ئەبروویی حەبیب
دیدە شیرینە کە پڕ بێ لە سروشکی شۆرم	چونکە تێیدایە لە عەکسا قەدی دڵجوویی حەبیب
لە تەوافی حەرەمی کەعبەیی ڕوو حەلقەزەنن	وەکوو حوججاجی حەبەش سیلسلەیی موویی حەبیب
گەرچی خۆی جازیبە هەنگامی تەوەججوهـ دڵی شێخ	وەکوو من جەزبە لە ڕووی دیدەیی جادوویی حەبیب
بێ، بەسەر قیبلەیی دڵما وەرە ئەی بادی سەبا!	بە دەمێ تازە کە ڕۆحم لە فەزای بوویی حەبیب
ئاگری جەوری لە خەرمانی وجوودم بەر بوو	قوڕ بەسەر سالمی بێچارە لەدەس خوویی حەبیب