Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom II/Dowspuda
| ←Dowskurdy | Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich Tom II Dowspuda |
Dowstory→ |
[ 136 ]Dowspuda, folw., pow. augustowski, gm. Dowspuda, par. Janówka; odl. od Suwałk 15 w., od Augustowa 20 w.; liczy 6 dm., 64 mk. Leży w pobliżu os. Raczki. W 1823 r. Ludwik Pac b. generał wojsk polskich, wzniósł w D. wspaniałą rezydencyą (manoir) na wzór angielskich zamków, w stylu ostrołukowym. Prześliczny był to gmach, zdobny w dzieła rzeźby, freski, galeryą obrazów i t. p. Dziś w ruinie opustoszały. Pac, jako angloman zagorzały, sprowadzał ludzi z Anglii, gospodarstwo na wzór angielski urządzał i nadawał folwarkom miana: Hawelok, Nowa Szkocya. W 1817 r. Pac założył tu bielarnię płótna na sposób angielski. Upadła przecie dla braku materyału do bielenia. (Opis i widok D. podał Tyg. Illustr. z 1865 r. Nr. 276, tudzież Pamiatnaja kniżka suwal. gub. za 1872 r.). Gmina D., pow. augustowski, par. Janówka, liczy lud. 7796, rozległości 25476 m., s. gm. okr. I i st. poczt. w Augustowie o 20 w. W gminie znajduje się browar 1, fabryk świec 2, garbarni 2, młynów 2. W skład gm. wchodzą: Adamowo-bieda, Chodorki, Chomątowo, Dąb, Dowspuda, Grabowo wieś i folw, Iwanówka, Janówka-kordon, J.-poparafialna, J.-prywatna, J.-rządowa, Jankielówka, Jaśki, Jewy, Korytki wieś i kol., Lipówka, Mazurki, M.-nowe, Michaliszki, Mikołajewsk, Moczydły, Newyork, Nowosiele, Nowy-Dworek, Okół, Ostrówek, Otnogi, Planta, Podlipówka, Podmoczydły, Podtopiłówka, Podwitówka, Posielanie, Prawda, Pruska-mała, P.-wielka, Raczki, Rogówek, Rutki-nowe, Rutki-stare, Sołdacka-Słoboda, Suchochodorki, Szkocya, Ślepsk, Topiłówka, Ucinki, Witówka, W.-kolonia, W.-kordon, Wronowo wś i kol., Wysokie, Zajaśki, Zalesie i Załkie. Dobra ziemskie D. z miasteczkiem Raczki, niegdyś w skład ich wchodzącem, w gub. [ 137 ]suwalskiej, pow. augustowskim położone, w połowie zeszłego wieku były własnością Józefa Paca, starosty chwejdańskiego i żony jego Balbiny z Wołłowiczów. W dobrach tych jest wieś kościelna Janówka, należącą niegdyś wraz z dobrami Dowspuda do Stanisława Rudominy Dusiackiego starościca herbopolskiego, który dokumentem fundacyjnym w r. 1623 w Wilnie, za wiadomością i pozwoleniem Eustachego Wołłowicza, biskupa wileńskiego, wydanym, kościół poprzednio już w majętności Janowka zbudowany nadał gruntem, robociznami i ordynaryą, a obok tego przeznaczył fundusz na utrzymanie przy tymże kościele szpitala na sześciu mężczyzn i tyleż kobiet. Dobra D. w r. 1835 skonfiskowane zostały i obecnie rozdzielone na kilka części przeszły na donacyą i rozprzedane osobom prywatnym. Podług opisu z r. 1854 dobra donacyjne D., nadane generał-lejtnantowi Sulemie w r. 1836 składają się z folw. Szkocya z attynencyami Planta, Pacianowo, Witówka, rozl. m. 1743, folw. Korytki Wielkie m. 142, folw. Wronowo albo Józefowo m. 339, folw. Nowy York m. 398, folw. Witówka m. 274, młyn wodny, krupiarnia i tartak w Chodorkach albo Rynkówku, lasy z odpadkami i osadami leśnemi m. 2219, rezydencya Dowspuda, grunta dworskie Dzimowizna m. 148, za Jabłońskiemi m. 504, za Wysoką m. 55, przy Plancie m. 8, pod Rudnikami m. 179, łąki w obrębie Masalszczyzna i Mazurki m. 95, razem powierzchni dworskiej m. 6104. Wś Chomątowo z gruntem m. 301; wś Jaśki m. 728; wś Jankielowka m. 430; wś Jabłońskie m. 894; wś Korytki małe m. 219; wś Lipówka m. 806; wś Moczydły m. 451; wś Mała Pruska m. 621; wś Sucha i Chodorki oraz Wójtostwo Chodorki m. 830; wś Wronowo m. 572; wś Wysokie m. 502; ogół gruntów włościańskich m. 6354. Dobra Raczki pozostały przy rządzie. Br. Ch.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|