Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/957

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

stów, chcąc odrazu ogromne wyciągnąć zyski. Wkrótce jednak pokazało się, iż ruda mająca 80% wydawać, zaledwie połowę tego dała; olbrzymie zaś rozmiary fabryki zaczęły grozić zbyt rychłem wyczerpaniem pokładów. Wzięto się więc do oszczędności, a że fabryka stać nie mogła, sprowadzono o mil 20, z Chotynia (nad Słuczą pow. rówieńskiego) 1,400,000 pudów starego surowcu na materyał. Lecz po bliższem rozpatrzeniu, materył ten uznano za niezdatny, i wymoszczono nim groblę. Po tak licznych stratach, fabryka oczewiście ostatecznie upadać zaczęła. Drogą spadku przeszły D. do hr. Działyńskiego. Ten przez lat kilka prowadził fabrykę na niewielką skalę, sprzedając corocznie zaledwie po 6,700 pudów surowcu, na sumę 7,000. W r. 1860 wziął zakład ten w 20-letnią dzierżawę p. A. Bobrownicki, kierujący b. fabr. górnictwa polskiego na Solcu. Odtąd rozpoczęto tu produkcyą żelaza lanego i walcowanego, a nawet maszyny i narzędzia rolnicze wyrabiano.

Denhofówka, Denichówka, wś, pow. taraszczański, par. Tytyjów, nad rz. Mołociną, wpadającą do rz. Rosi. Mieszk. 541 wyzn. praw., należą do paraf. Żydowczyka. Ziemi 1019 dz., wybornego czarnoz. Założona w zeszłym wieku przez ks. Konstancyą Sanguszko z domu Denhofównę, należy obecnie do Rohozińskiego. R. 1868 miała 62 dm. Kl. Przed.

Denichówka, ob. Denhofówka.

Deniskowicze, 1.) wś i wielkie dobra w ordynacyi nieświeskiej, w połud. poleskiej stronie pow. słuckiego, w gm. krugowickiej, w 2 okr. polic. kleckim, w 3 okr. sądowym, w 4 okr. wojskowym lachowickimi; dobra mają obsz. przeszł. 28,000 morg. 2.) D., por. Daszów i Denisowicze.

Deniskowszczyzna, dobra w zach. stronie pow. słuckiego, w okolicach mstka Lachowicz, w 2 okr. polic. kleckim, w 3 okr. sądowym, w 4 okr. wojskowym lachowickim, dziedzictwo Kobylińskich, gleba urodzajna, obszar około 1820 morg. Tu się kopie i wypala wapno i cegła. Al. Jel.

Denisów, ob. Denysów.

Denisowicze, 1.) inaczej Deniskowicze, wś poleska, we wschod. połud. stronie pow. borysowskiego, w gm. wielatyckiej, w 1 okr. polic. chołopienickim. Al. Jel. 2.) D., wś, pow. radomyski, nad bezimienną rzeczką, wpadającą do rz. Prypeci; jest to najwięcej wysunięta na północ wioska w gub. kijowskiej, leży tuż na granicy pow. rzeczyckiego. Mieszk. 223, wyznania prawosł. Cerkiew paraf. zbudowana w 1762 r., piękny las masztowy, którym zupełnie otoczona wioska, należąca niegdyś z kilku innemi do owruckiego klasztoru bazyliańskiego; od 1832 r. należy do rządu. Mieszk. po większej części trudnią się leśnym przemysłem. Zarząd gm. we wsi Szepeliczach, polic. w m. Czarnobylu. Kl. Przed.

Denisówka, ob. Daniłówka.

Denisowo, gub. władymirska, st. dr. żel. niżegorodzkiej.

Denków, os., przedtem mko, nad rz. Kamienną, pow. opatowski, gm. Częstocice, par. Denków, odl. 18 w. od Opatowa, na płd.-wsch. od. os. Ostrowiec. Posiada kościół par. murowany; erygował go 1581 r. dziedzic D. Stanisław Miechowski. Tenże Stanisław Miechowski dziedzic D. i Bodzechowa uzyskał w 1564 r. przywilej na założenie miasta, które od swego nazwiska Miechowem wielkim nazwał. Syn jego Kalikst, skupiwszy od nielicznych osadników ich prawa, miasto przez ojca założone przeniósł nad rzekę, gdzie istniała wieś D., którą na miasto zamienił i prawem niemieckiem obdarzył. W 17 w. nabyli D. Siemianowscy, którzy zbudowali tu murowany kościół parafialny; od nich nabyli D. Małachowscy i wreszcie Kotkowscy. W 1827 r. było tu 114 dm. i 625 mk., obecnie liczy 98 dm., 659 mk. i 1826 morg. ziemi do mieszczan należącej. Mieszkańcy zdawna trudnią się garncarstwem i wyrobem kafli; wyroby swe spławiali Wisłą do Gdańska. R. 1851 założono tu fabrykę naczyń kamiennych, fajansowych oraz kafli porcelanowych. Dziś mieszkańcy trudnią się przeważnie wyrobem kafli piecowych do kuchni angielskich, oraz garnków, z których lepsze gatunki w odleglejsze rozchodzą się okolice. W podglebiu osady Denków znajduje się glinka ogniotrwała, której używają do zakładów fabrycznych żelaznych w osadzie Ostrowiec. Par. D. dek. opatowskiego, dawniej kunowskiego, liczy dusz 2682. Br. Ch.

Denkówek, wś i folw. nad rz. Kamienną, pow. opatowski, gm. Bodzechów, par. Denków, o 15 w. od Opatowa. R. 1827 było tu 19 dm. i 143 mk.; obecnie liczy 31 dm., 235 mk., 198 morg. ziemi dworsk. i 260 ziemi włość.

Denkówka, zaśc. pryw., pow. wileński, 3 okr. adm., mk. kat. 12, dm. 2 (1866).

Denkowski staw, folw., nad rzeką Kamienną, pow. opatowski, gm. Częstocice, par. Denków, ziemi dwor. 1700 morg. Leży tuż przy osadzie D.

Denkwitz (niem.), ob. Dzienikecy.

Dennemoerse (niem.), ob. Donimierz, Dółmierz.

Denowacze, wś włośc., pow. wileński, 3 okr. adm., mk. 17 (1866).

Denowgi, wś włośc., pow. wileński, 3 okr. adm., mk. kat. 28, dm. 3 (1866), od Wilna 60 w.

Denysów, wielki i mały, wieś, pow. tarnopolski, o 27 kil. na połud. zachód od tego miasta, na prawym brzegu rzeki Strypy, oddalona od Chodaczkowa wielkiego na poł. zach.