Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/956

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

do Potockich, dziś Feliksa Sobańskiego. Cerkiew parafialna pod wezw. N. P. Róż., parafian 1717, ziemi cerkiewnej 112 dzies. R. 1868 D. miały 284 dm. M. D., L. R. i Dr. M.

Demkówka, ob. Demkowce.

Demlin, ob. Dęblin, pow. kościerski.

Demmin (niem.), ob. Demninek.

Demmin, Dymin, starożytne miasto okręgowe w regencyi szczecińskiej, prowicyi Pomeranii (w Prusiech), położone w nizinie rzeki Peene, wzgórzami otoczonej i odtąd dla małych statków spławnej. Ma 9111 mieszkańców, trudniących się tkactwem, garbarstwem, rybołóstwem i handlem zbożowym i drzewnym. Zbudowane przez Słowian, nosiło w średnich wiekach nazwę „Timin“ czyli „Dymin“, albo „Dammin“ i już za czasów Karola W. wspominają o niem kroniki. Oblężone przez Niemców w r. 1148, wzięte i zburzone zostało przez Henryka Lwa w r. 1164 po pokonaniu Przybysława. Później zabrał je duński Waldemar II i utrzymał się przy niem aż do r. 1227. Od tego czasu stało ono się z pogańskiego miastem chrześciańskiem i dzieliło losy całej Pomeranii; w trzydziestoletniej wojnie Szwedzi i cesarscy wydzierali je sobie; ucierpiało nadto w latach 1659 i 1676, stając się łupem to Szwedów, to Brandenburczyków. Od r. 1720 należy do Prus, a w 1759 zniesiono tameczne fortyfikacye i zamek obronny. W r. 1807 zajęli je na czas krótki Francuzi.

Demnia, 1.) wś, pow. brzeżański, o 14 kil. na płd.-zach. od st. p. w Brzeżanach. Par. gr. w miejscu, rzym. kat. w Podwysokiem. Dm. 38, mk. 164. Obszar dworski ma grun. orn. 137, łąk i ogr. 128, past. 56; włościanie gr. orn. 1329, łąk i ogr. 421, pastw. 380 morg. Własność Józefa Jakubowicza. 2.) D., wś, pow. żydaczowski, nad potokiem Zubne, o 26 kil. na płn.-zach. od Żydaczowa, o 6 kil. na płn. od st. p. i par. rzym.-kat. w Mikołajowie; par. gr.-kat, w miejscu. Dm. 247, mk. 1395. Szkoła etat. jednoklas., kasa pożyczk. gm. z kapitałem 2768 złr., łomy kamienia pospolitego, huta szklana, cegielnia pospolita. Własność fundacyi hr. Skarbka. 3.) D., przysiołek do Cieniawy (ob.), pow. doliniański, na płd.-wsch. od Doliny, nad potokiem Duba, szkoła niezorganizowana. 4.) D. niżna, nad Oporem, hamernia żelaza, przys. do Synowucka wyźnego (ob.). 5.) D. wyżna, nad Oporem tartak wodny, przys do Skolego (ob.). 6.) D., ob. Pobuk. 8.) D. sulatycka, przys. Sulatycz (ob.).

Demninek, niem. Demmin, wś ryc. i włośc., pow. człuchowski. Parafia Ekfir, poczta Czarne, szkoła w miejscu. Osada ta istniała od dawnych czasów, urządzona początkowo na prawie polskiem. R. 1385 Konrad Czolner mistrz w. krzyżacki wydał ją prawem chełmińskiem na własność jakiemuś Janowi, zwanemu „wielki“. Włók było wtedy 40, do których należały obszerne łaki i torfowisko. W sąsiedniem jeziorze Dolgen (Długiem?) łowili ryby mniejszemi narzędziami dla własnej potrzeby. Dla bydła mieli wolny paśnik na gruncie krzyżackim. Za to miał obowiązek pomieniony Jan Wielki, służyć w wojnie zbrojno na koniu, pomagać około budowy zamku, od włóki dawał po korcu owsa, 1 funt wosku i jeden chełmiński albo 5 pruskich fenigów. Obecnie zajmują obszaru ziemi dobra 2824 morg., wieś 1580 morg.; budynków jest pospołu 52, domów mieszk. 20; mk. ew. 228.

Demówka, Demowce, ob. Dymówka,

Demowszczyzna, wś, pow. kaniowski, położona przy granicy pow. kijowskiego, rozciągnięta po parowach lub jarach, śród stepowej, górzystej i mało wodnej miejscowości, rozdzielona jest na dwie części t. j. na I część, należącą do Zenona Hołowińskiego, posiadającą 981 dz. ziemi majątkowej, z której odeszło do 350 dz. ziemi włośc., i na II część należącą do Wł. Wojszyckiego, posiadającą 948 dz. ziemi majątkowej, z której odeszło do 340 dz. ziemi włośc. Ma cerkiew prawosł. i liczy mieszk. prawosł. ob. pł. 1684, katolików 16. Zarząd gminny w D., policyjny w Korsuniu.

Demptau (niem.), Demptowo, ob. Dętowo.

Demsze, wś, pow. władysławowski, gm. Szyłgale, par. Syntowty, odl. 13 w. od Władysławowa, liczy 4 dm., 46 mk. Br. Ch.

Demszyn, wś, przy ujściu Tarnawy do Dniestru, pow. kamieniecki, gm. Wróblowce, par. Kitajgród, 268 dusz męz., 389 dz. ziemi włośc., 628 ziemi dwor. Należała niegdyś do znanego komendanta Kamieńca generała Złotnickiego, póżniej do Witta, następnie do Makowieckich (z których Andrzej dotąd część lasu posiada), od r. 1875 do Kietlińskich. Posiada magazyny zbożowe dla spławiania do Odessy i kamień ciosowy. Jest w D. cerkiew św. Michała, do której należy 865 parafian i 36 dzies. ziemi. R. 1868 D. miał 73 dm. Por. Dniestr. Dr. M.

Demtau (niem), ob. Dętowo.

Demytcze, ob. Demicze.

Dena, ob. Dejma.

Denesze, wś, pow. żytomierski, śród lasów nad Teterowem, przy trakcie pocztowym z Lubaru do Żytomierza, o 20 w. od Żytomierza, par. Trojanów. Własność dawniej Bilińskich, dziś hr. Stadnickiej z Działyńskich. Znajduje się tu najważniejsza na Wołyniu hamernia. Założono ją przed 30 laty. Pochłonęła ona przeszło 200 tys. rs. przed rozpoczęciem produkowania; nareszcie zaczęła wydawać sztaby żelaza i proste odlewy. Nie szczędzono pieniędzy, sprowadzano ulepszone machiny z Anglii, z różnych stron rzemieślników i modeli-