Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/478

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

Burzenland (niem.), ob. Burcy kraj.

Burzykowo, leśnictwo, pow. obornicki, ob. Kowanówko.

Burzymów, wś, pow. słonimski, miała kaplicę katol. parafii Słonim.

Burzymowicze, wś, pow. oszmiański, w 18 w. majętność ta była dziedzictwem Roemera Jana, syna Mateusza, starosty sumieliskiego.

Burzyn, wś i folw., nad rz. Biebrzą, pow. kolneński, gm. Jedwabne, par. Burzyn. Posiada kościół par. murowany. R. 1827 było tu 10 dm. i 44 mk. Par. B. dek. kolneńskiego 2260 dusz liczy. Br. Ch.

Busch (Alt-) , ob. Starylas.

Buschen, Paschen, jez. w okr. goldyngeńskim Kurlandyi, w par. windawskiej, około 2 w. dł. i 2 w. sz.

Buschhof, wś w Kurlandyi, w parafii selburskiej, ma źródła mineralne żelaziste.

Buschin, ob. Buszna.

Buschkau, ob. Buszkowy.

Buschmühl (niem.), młyn i leśnictwo, pow. chojnicki, tuż pod Chojnicami, 4 dm., 30 mk., 19 kat.

Buschmühle, młyn wodny, ob. Stare Dłusko, pow. międzychodzki.

Buschvorwerk, folw., pow. wałecki, do dóbr Roswałdu należący, 1 dm., 7 mk., 2 kat.

Buschwitz, ob. Bószicy.

Buselwitz, ob. Bogusławice.

Busewo, ob. Bussewo.

Busiaszka, ob. Szczara.

Busieniec, wś, pow. hrubieszowski, gm. Jarosławiec, par. Uchanie. W 1827 r. było tu 6 dm. i 48 mk.

Busina, wś, pow. sieradzki, gm. Wierzchy, par. Bałdrzychów, przy trakcie z Szadku do Poddębic. R. 1827 r. było tu 12 dm. i 134 mk., obecnie 175 mk. t. j. 91 kat. i 84 ewang. Włościanie mają 96 morg. gruntu.

Buśno, wś, pow. hrubieszowski, gm. Białopole, par. Uchanie, leży na wzgórzach nad doliną rzeki Wielnianki, śród podmokłej niziny i lasów, o 9 w. na wschód północny od Uchania. Posiada kościół par. dla ludności rusińskiej. W 1827 r. było tu 51 dm. i 283 mk., obecnie 59 dm. B. stanowiło przedtem par. dek. dubienieckiego. Br. Ch.

Busk, Busko, os., przedtem mko poduchowne, pow. stopnicki, gm. i par. Busk, o 2 mile od Stopnicy. Posiada kościół par. murowany, sąd gm. okr. VI, urząd gm., st. tel. i poczt., szkołę początkową, szpital letni na 32 łóżek i dom schronienia. W 1827 r. B. liczył 78 dm. i 648 mk.; w 1859 r. miał 148 dm. i 933 mk., obecnie liczy 193 dm., w tej liczbie 21 murowanych i 1585 mk., w tej liczbie 384 żydów. Sławę swą i obecną pomyślność zawdzięcza B. źródłom słonym, znajdującym się o pół mili od miasta ku południowi. Historya osady B. jest następująca. W końcu XII wieku żyło dwóch braci Wit i Dzierżysław, albo Dzierżek. Wit, starszy, upodobawszy sobie stan duchowny, już w 1190 r. piastował mitrę płockiego biskupstwa, a sprowadziwszy słynnych wówczas braci kanoników regularnych premonstrateńskich, reguły św. Norberta, nadał im majętność swoją Witów, dziś w gubernii warszawskiej, powiecie piotrkowskim, położoną, i tamże ich osadził; wkrótce brat jego Dzierżek, młodym jeszcze będąc człowiekiem, część tych zakonników, wraz z zakonnicami tejże reguły, z Witowa do Buska, to jest do swego dziedzictwa, sprowadził, a wyjeżdzając na wojnę przeciw Romanowi halickiemu, zrobił testament, mocą którego cały prawie majątek tymże braciom i siostrom reguły ś. Norberta w Busku przeznaczył. Umarł Dzierżek w 1241 r.; testament jego pisany był przed r. 1206, a gdy już w nim o braciach i siostrach norbertańskich jest mowa, należy wnosić, że założenie tutejszego kościoła około roku 1190 przypaść mogło. Wieś tę wyniósł Leszek Czarny do stopnia miasta w r. 1287 i nadał mu prawo niemieckie; od wszelkich służebności, z polskiego prawa wynikających, mieszkańców uwolnił. Władysław Jagiełło, Kazimierz IV i Zygmunt III nadali Buskowi przywileje na jarmarki. W początkach XV wieku były tu fabryki sukienne i postrzygalnia miejska, którą mieszczanie klasztorowi ustąpili, oraz liczne cechy rozmaitych rzemiosł, z których cztery dotąd istnieją; największą pomiędzy niemi rolę odgrywał zawsze cech szewcki, ustanowiony w r. 1490 przez kardynała Fryderyka Jagiellończyka, brata królewskiego. Busko wiele ucierpiało od szlachty, udającej się w r. 1474 na wyprawę do Węgier. Podobnież złupione było podczas zatargów dyssydentów z katolikami; wojny następne także je niszczyly; ostatecznie jednak największą klęskę poniosło w r. 1820, w którym stracili przez pogorzel mieszkańcy tutejsi prawie cały swój dobytek, tak dalece, że nie mając żadnego do wystawienia nowych domów funduszu, w dołach w ziemi kopanych zamieszkiwać musieli. W takim stanie zastało miasto odkrycie, a raczej wznowienie źródła siarczano-słonego w r. 1824, którego doświadczona w wielu cierpieniach skuteczność coraz liczniejszych sprowadzała tu gości. Kościół tutejszy nie jest pierwotną fundacyą Dzierżka, o której wyżej było wspomniane; zdaje się, że początkowo przy klasztorze mała była kaplica, która po wystawieniu kościoła większego z korytarzami klasztornemi została z takowym połączoną. Jedyna bowiem starożytność tutejsza, to jest kamień grobowy założyciela klasztoru, staraniem późniejszych dzierżawców z gruzów wydobyty i zachowany, na tychże korytarzach miała się znajdować; napis na tym nagrobku jest następujący: Derslaus