Statusi i zgjeruar i Lushnjës
| Statusi i zgjeruar i Lushnjës (1922) |
STATUTI I LUSHNJES I ZGJERUAR
KAPITULLI I
FORMIMI I SHTETIT
PJESA "A"
DISPOZITA TË PËRGJITHSHME
1. - Vendin e Mbretit e ze perkohesisht Keshilli i Lartë me te drejtat e detyrat e caktuara taksativisht në kë të Statut.
2. - Pushteti legjislativ ushtrohet prej Parlamentit.
3. - Pushteti përmbarues i perket vetem Këshillit të Lartë, i cili e ushtron me anën e Kabinetit.
4. - Pushteti gjyqësor ushtrohet prej gjykatave dhe vendimet e tyre jepen në emër të shtetit.
PJESA "B"
PUSHTETI, LEGJISLATIV
5. - Përfaqësia Kombëtare përmblidhet në një Parlament të përbërë prej deputetësh te zgjedhur prej popullit me votim t'unjishëm (universai) sipas ligjit.
6. - Deputetët zgjidhen për katër vjet; barra e tyre mbaron vetëm në mbarim të këtij afati. Sa për këtë Parlameni, ky artikull nuk aplikobet.
7. - Askush nuk mund tё pranohet рёr deputet ра qenё nёnshtetas sbhjptar, ра pasur mbushur moshёn 25 vjeç, ра gёzuar tё drejtat cjvije е poijt.jke dhe ра pasur tё gijtha сјlёsјtё е tjera tё lypura prej Ijgjit.
8. - Cilёsia е deputetit ёshtё е papajtueshme me çdo nёpunёsi tё shtetit me rrogё ose nёpunёsi komuna1e, ose me sbёrblm aktiv fetar.
9. - Deputeti nuk pёrfaqёson vetёm qarkun qё е ka zgjedhur, por kombln pёrgjithёsisht.
10. - Deputetit nuk mund t'i jepet asnjё porosi urdhёrore prej zgjedhёsve tё vet.
11. - Deputetёt kanё tё drejtё tё marrin nјё shpёrbiim prej 5000 fr. ar nё vit. Кјо shumё mund tё ndryshobet bеrё pas bere me ligj.
12. - Mёnyra е ushtrimit tё zyrave tё Parlamentit caktohet nё rregulloren е brendshme tё tij.
13. - Paria е Parlamentit zgijdhet prej tij dhe nё gji tё tij, nё njsje tё çdo sesionj, рёr gjithё vijimjn е tij deri nё fillimjn е tjetrit.
Zgjedhja е parisё dhe emёrimi i nёpunёsve tё Parlamentit bёhen sjpas rregullores sё brendshme tё tij.
14. - Parlamentj sbhyrton fuqitё dhe cilёsjtё ligjore tё mjsёve tё vet dhe gjykon е vendos mbl to mbas parashkresave tё rregullores sё brendshme tё tij.
15. - Çdo mjs i Parlamentit ёshtё i detyruar tё bёјё dy bé: njerёn pёrpara se tё shqyrtohen fuqj tё е cilёsjtё е tij, dhe tjetrёn pёrpara se tё nisё zyrёn е tij sideputet.
Веја е раrё ёshtё kjo: Betohem nё emёr tё Perёndjsё е mbl nderin tim se kam рёr tё kryer detyrёn е shqyrtjmit me ndёrgjegje е asnjanёsj tё р1оtё.
Веја е dytё do tё bёhеt me kёto fјаlё: Betohem nё emёr tё Perendisё е mbl nderin tim se kam рёr tё ruajtur besnjkёrisht mёvebtёsinё dhe tёrёsinё tokёsore tё Shqipёrisё, se kam рёr t'i ndjenjur besnik Atdheut е рёr t'j dalё zot Statutjt е ligjeve tё Shtetit. Dhe se kam рёr tё kryer detyrёn tjme me ndёrgjegje tё рlоtё рёr tё mirёn е pёrgjithshme, ра u penguar aspak prej interesash tё veçanta а krahjne.
16.- Deputeti i zgjed.hur rishtas qё ра shkaqe tё jus tjfikueshme tё vёrtetuara sj duhet, nu.k paraqjtet dej nё dy muaj pёrpara Parlamentjt рёr tё bёrё bеnё е detyrueshme, quhet i rёnё nga zyra е tij, Gjykjmj mbl pranimjn а mos (pranjmin) tij Shkaqeve justjfikatjve, i pёrket Parlamentit.
17. - Deputetj qё рёr gjashtё muaj rresht mungon prej mbiedhjevc tё Parlamentit, ра autorizjmjn е Parlamentit, quhet vetiu i rrёzuar.
18. - Kur, рёr çdo arsyc qё tё јеtё, mbctet zbrazёt vcndj i nјё deputetj, brenda dy muajsh prej djtёs sё zbrazjes, por јо mё раrё se nјё muaj, duhet zgjedhur nјё tjetёr nё vend tё tij,
19. - Parlamentj mblidhet vetju dy herё nё dy sesione tё rregullta tё tremuajshme. I pari sesion fillon mё 15 shtator е mbaron mё 15 dhjetor dhe i dyti fillon mё 1 mars dhe mbaron mё 31 maj tё çdo viti,
20. - Deputetёvc nuk mund t'u kёrkohet pёrgjegjёsj рёr mendjmet е shfaqura е рёr votat е dhёna nё Parlament.
21. - Nё kohё të sesionjt, deputetёt nuk mund tё gjenden tё burgosur рёr borxh.
Gijthashtu, nё kohё tё sesionjt, nuk mund tё ndjqen as tё arrestohen рёr ,.ёshtje pena1e, ра lejen е vendjmin е Parlamentit, veçse nё u kapshin nё faj е sjpёr рёr krim. Nё kёtё rast autoritetet gjyqёsore јаnё tё detyruara tё njoftojnё Parlamentin brenda 24 orёsh me anёn е minjstrisij sё Drejtësisё.
Рёr delikte е krjme politike, deputetët gjykohen dhe dёnohen kurdoherë, dmth, brenda е jashtё sesionit, prej Gjyqit të Lartё, me autorizimin е Parlamentit sipas ligjit tё posaçёm.
22. - Parlamenti ka tё drejtё tё dekretojё lirimin e nјё misi tё vct рёr gjithё kohёn е sesionit, nё qoftё se ka qenё zёnё nё periudhёn е pushimeve.
23. - Nё sesion tё jashtёzakonshёm bisedohen vetёm ato sende qё е kanё shkaktuar, tё cilat do tё caktoben nё programjn е pёrgatjtur prej qeverisё.
Kёshilli i Lartё ka tё drejtё рёr ta mbyllur kёtё sesion kurdo qё ta shohё tё arsyeshme, por gijthmonё mё раrё se tё nisё sesionj i zakonshёm.
24. - Ме hapjen е sesionit tё zakonshёm, Kёshilli i Lartё, me nјё ligjeratё ose lajmesё, parashtron gjendjen е pёrgjithsbme tё vendjt dhe masat е gjykuara tё nevojshme рёr t'u marrё аtё vjt prej Pushtetit pёrmbarues dhe Parlamenti i bёn nјё pёrgijgje sa mё tё shpejtё.
25. - Parlamentj nuk mund tё bisedojё е tё vendosё ра qenё pranё (tё pranjshёm) nјё mё sbumё se gjysma е tё gijthё misёve tё tij qё kanё kaluar nёрёr formalitetet е arrjkujve 14 е 15.
Nuk njihen nё numrin е pёrgjithshёm ata qё mungojnё me leje.
26. -Тё gjitha vendjmet votohen me shumjcё absolute tё deputetёve qё gjenden tё pranishёm.
Zgjedhjet qё i pёrkasin personave, nё qoftё se nuk votohcn рёr herёn е раrё me shumicёn absolute, herёn е dytё votoben me shumicёn relative tё deputetёve tё mbledhur.
27. - Votimi nё mbledhjet е Parlamentit bёhet duke ngritur dorёn рёrрјеtё, me thirrje emёrore ose me zё (votё) tё fshehtё, sipas rasteve tё caktuara ne пegulloren е brendshme.
28. - Votjmi i ligjeve bёhet nјё herё parimisht е dy herё artikull рёr artikull nё tri ditё tё ndryshme.
Votimi рёr kodet е paraqitur prej qeverisё е tё pёrgatitur prej nјё komisioni tё posaёm tё krijuar me ligj, bёhen en bjос nё trj mbledhje nё ditё tё ndryshme, pёrveç ligjeve qё Parlamenti me vendim i quan tё ngutshme, tё cilat votohen sipas rregullores sё brendshme.
29. - Мbledhjet е Parlamentit bёhen botёrisht.
Pёrveç gjindjes sё armёve, kushdo tjetёr mundet tё marrё рјеsё nё to nё konfonnitet me rregulloren. Bisedimet е Parlamentit botohen nё vёllime tё posaçme.
30. - Parlamenti mund tё bisedojё edhe nё mbledhje tё fshehtё, nё qoftё se kёrkohet prej ministrave ose prej реsё deputetёve е nё qoftё se pranohet prej shumicёs, pasi tё ketё lёnё dhomёn bota е huajо.
31. - Parlamenti ёshtё i padhunueshёmo Asnjё zyrtar а fuqi armёsh, pёrvey trupit policor tё veyantё, nuk mund tё vihet brenda dhomёs ose te porta е ndёrtesёs ku mblidhet Parlamenti, ра vendim е kёrkim tё tij.
32. - Çdo akt me fuqi ligjore do tё shpallet nё gazetёn zyrtare, е cila u dёrgohet tё gjitha bashkive tё Shqipёrisёo Shpallja do tё bёhet tё shumtёn dy јаvё pas voti mit dhe akti hyn nё fuqi е zbatohet nјё muaj pas shpalljes, pёrvey atyre ligjeve qё caktojnё nјё afat tё ndrysbijm рёr hyrjen е tyre nё fuqio Aktet me fuqi ligjore do tё pёrfshihen nё mbёshtjelljen zyrtare tё ligjeve е dekreteve.
33. - Pariao е Parlamentit ёshtё е detyruar brenda nё sesion рёr t'i kthyer pushtetit pёnnbarues ydo projekt tё paraqitur prej tij е tё refuzuar prej Parlamentit me gjithё arsyet е mospёlqimito
34. - Asnjё projektligj qё s'pёlqehet prej Parlamentit, nuk mund tё paraqitet рёr bisedim nјё herё tё dytё brenda nё аtё sesiono
35. – Për çdo vit, Pushteti pёnnbarues do t'i paraqesё Parlamentit рёr shqyrtim е pёlqim buxhetin е pёrgjithshmё tё tё ardhurave е tё prishurave tё shtetit, bashkё me parashtresёn е mёnyrave е tё mjeteve mbas tё cilave do t'u bёјё bаllё atyre shpenzimeve.
Тё gijtha tё ardhurat е shpenzimet е shtetjt do tё futen nё buxhet.
Buxheti do tё paraqitet gjithmonё nё hapjen е sesionit vjeshtor, i cili nuk mund tё mbyllet ра u votuar buxhetj.
Mёnyra е hartjmjt tё buxhetjt bёhet me ligj. Buxheti votohet kapitull рёr kapjtull, dy herё nё dy djtё tё ndryshme.
Pushtetj pёrmbarues, nё mbarim tё vitit financiar dhe brenda nё sesionin е dytё tё vjtjt tjetёr financjar, do t'iparaqesë Parlamentit рёr shqyrtim е pёlqjm buxhetin konsumptjv tё vjtjt tё kaluar, i cili votohet nјё herё е pёrgijthёsjsht.
36. - Kur buxheti i ri nuk arrin tё marrё formёn ljgjore definjtive deri nё fim tё vitjt financiar рёr tё cilin ёshtё pёrgatitur, Pushteti pёambarues vij nё zbatim аtё tё mёparshmin, рёr aq kohё sa do tё vonojё pёlqjmi dhe votimj i tё riut.
Nё kёtё rast, cdo dege tё admjпjstratёs Parlamenti i haр një kredjt tё pёrmuajshёm јо mё tё madh se е dymbёdhjeta рјеsё е shpenzjmeve tё zakonshme qё i pёrkasjn sjpas buxhetjt tё vjetёr.
37. - Pushteti pёrmbarues, nёn pёrgjegjёsinё е tij civile, detyrohet tё pёrfshijё nё buxhetin е pёrvitshёm tё shtetjt çdо ligj qё ngarkon nёnshtetasjt me paga е taksa.
Ligjet qё nuk pёrfsblben nё buxhet, quhen si tё ngritura е ра fuqj ligjore.
38. - Kur nјё kredit i dhёnё nё buxhet nuk mjafton рёr аtё shёrbim, Pushteti pёrmbarues, me nјё projektligj, brenda vitit financjar kёrkon prej Parlamentit shtimin е atij krediti deri sa tё arrijё, dhe kur shfaqen nevoja рёr sbpenzime tё paparapara nё buxhet, Pushteti pёrmbarues pёrsёri mund tё kёrkojё prej Parlamentit nјё shtesё krediti, gjithnjё nё themel tё nјё projektligji tё posaçёm.
Ligjet рёr kreditё suplementare ashtu edhe tё jashtёzakonshme, votohen si ligjet е zakonshme.
Nё rast lufte, kryengritjeje е kalamiteti publik, kur Parlamenti gjendet nё pushim, qeveria mu.ndet me dekretligj tё krijojё nјё kredit tё jashtёzakonshёm nёn pёrgjegjёsinё е saj.
Ку dekretligj i duhet paraqitur Parlamentit nё sesionin е afërm.
39. - Bashkё me projektin е buxhetit tё pёrgijthshёm, Parlamentit do t'i paraqitet çdo vjt edhe projekti i sasjsё sё ushtrisё qё do tё mbahet mё kёmbё.
40. - Parlamenti ka tё drejtё tё thёrrasё pёrpara tij cilindo nga mjnistrat рёr ta pyetur mbi çdo vёshtje qё i pёrket degёs sё tij.
Mёnyra е thirrjes dhe е shfaqjes sё ministrave caktohet nё rregulloren е brendshme.
41. - Parlamenti kontrollon qeverinё.
Рёr mbrojtjen е interesave tё pёrgijthshme, Parlamenti detyrohet, nё çdo rast tё veçantё, tё formojё prej gjirit tё vet komisione hetimore рёr tё studiuar çёshtjet dhe faktet qё lidhen me to.
Komisionet hetimore kanё tё drejtё tё kёrkojnё shpjegime me gојё е me shkrim, si prej autoriteteve botore (publike) ashtu dhe prej atyre private.
(Ato) mund tё kёqyrin edhe tё gjitha aktet zyrtare qё do t'u duken tё nevojshme.
42.- Parlamenti akuzon ministrat е i dёrgon pёrpara Gjyqjt tё Lartё tё shtetjt nё bаzё tё ligijt tё veçantё.
43. - Parlamenti nuk mund tё pranojё deputetёsi as tё dёgјојё tё tjerё pёrveç ministrave ose zёvendёsave tё tyre, me pёrjashtim tё rastit tё paraparё nё artikullin 24.
44. - Nё mbarim tё periudhёs sё Parlamentjt Pushtetj pёrmbarues detyrohet, brenda nё dy јаvё prej djtёs sё shpёmdarjes sё tij, tё dekretojё zgjedhjet е reja parlamentare, tё cilat duhen bёrё, јо mё vonё se dy muaj е giysёm е јо mё раrё se nјё muaj prej datёs sё dekretit.
Nё qoftё se рёr shkaqe tё papritura, periudha е Parlamentjt merr fund, mё tepёr se nјё muaj para kohёs sё caktuar nё Statut, Parlamentj i ri mblidhet vetiu 1S djtё pas zgjedhjeve.
Nё qoftё se nё kohёn pas mbarimit tё periudhёs parlamentare dhe ра u bёrё zgjedhjet е reja, Pushtetj pёrmbarues gjendet i shtrenguar tё shpallё luftё ose tё jepet dorёheqja nga Kabinetj (qeveritar) а Kёshilli i Lartё, me dekret tё kёtij tё fundjt thirretParlamenti i vjetёr рёr mjratimjn е projektjgijt рёr luftё ose рёr pranjmjn е dorёheqjes dhe ristabilimin е Кabinetit а tё Kёshillit tё Lartё.
PJESA "С"
PUSHTETI PËRМBARUES
KËSНILLI I LARTË
45. - Kёshilli i Lartё ёshtё trupё kolegijale prej katёr vetёsh, tё zgjed.hur prej Parlamentjt рёr nјё periudhё trivjeçare me shumjcё absolute votash.
46. - Askush nuk mund tё zgijdhet si mis i Kёshillit tё Lartё, ра qenё shqiptar me rасё е me gjuhё, ра qenё nёnshtetas shqiptar, ра pasur mbushur moshёn tridhjetё е реsё vjeç, ра gёzuar tё drejtat civile е politike dhe ра pasur tё gjitha cilёsjtё е tjera tё lypura prej ligjit.
47. - Misёt е Kёshillit tё Lartё, nјё pas nјё dhe sipas radhёs alfabetike tё emrave tё tyre, bёhen kryetarё tё tij рёr tё rregulluar veprimet е brendshrne tё kёshjllit. Secili qёndron tre muaj nё kryesi.
48. - Кryetari mbiedh е kryeson Kёshillin е Lartё.
Kurmungon kryetari, vendjn е tij е zё ај prej misёve qё ka рёr tё qenё kryetar рёr sё afermi.
49. - KёshiiIj i Lartё nuk mund tё bjsedojё ра qenё tё pranjshёm tre prej mjsёve tё tij dhe nuk mund tё vendosё ра shumjcёn е votave. Nё nijsj votash rёndon ајо е kryetarit.
50. - Kёrkesat е mjsёve рёr leje pushimj i drejtohen Kёshillit tё Lartё me anёn е kryetarjt tё tij dhe Kёshilli vendos pranimin а mospranjmin е tyre.
Doreheqjet i drejtohen Parlamentit, i cili vendos pranjmjn а mospranimin е tyre.
Nuk mund tё mungojё mё tepёr se nјё mjs оё nјё kohё е sjpёr.
51. - Nё rast vdekjeje, sёmundjeje tё pasbёrueshme qё ndalon veprimin ose dorёheqjen е njerit а mё shumё misёve tё Kёshillit tё Lartё, Parlamenti, nё mёnyrёn е caktuar në artjkullin 45 zgjedh tjetёr ose tё tjerё nё vendin е tij osc tё tyre.
Nё rast pushimi tё Parlamentjt, Këshilli i Lartё mbledh kёtё me tё shpejtё рёr tё zgjedhur mjsёt qё mungoјnё. Deri sa tё zgijdben kёta, tё drejtat е Kёshillit tё Lartё i ushtrojnё mjsёt ose mjsj i mbetur dhe nё qoftё se s'ka mbetur asnjё, i ushtron pёrkohёsjsht Кryemjnjstri.
52. - Periudha tre vje?are fillon рёr ?о mis prej djtёs sё zgjedhjes sё tij.
53. - Asnjё s'mund tё zgijdhet sj mjs i Kёshillit tё Lartё dy herё me radhё.
54. - Misёt е Kёshillit tё Lartё ра hyrё nё detyrё, betoben pёrpara Parlamentit sjpas kёsaj formule: Betohem nё emër të Perёndisё е mbi nderin tim, se kam рёr tё qёnё roje besnike е mёveh tёsisë dhe tёrёsjsё tokёsore tё Shqjpёrisё si
dhe i Statutjt е i Ijgjeve tё shtetit.
55. - Parlamenti merr masat qё mё раrё dhe sa ёshtё hapur, рёr zgjedhjen е betimin е misit ose tё miseve qё do tё zёnё vendin е atij ose tё atyre, periudha е tё cilёve do tё mbarojё nё kohёn е pushimit tё tij.
56. - Misёt е Kёshillit tё Lartё marrin secili nјё shpёrblim tё pёnnuajshёm prej nјё mijё franga ar; kjo sbumё mund tё ndrysbohet bеrё pas here me ligj.
57. - Kёshilli i Lartё ёshtё i papёrgjegjshёm, veçse рёr tradhti tё lartё dhe рёr aktet е tij qё nuk kanё kundёrfirmёn е ministrit ose tё ministrave kompetentё.
58. - Misёt е Kёshillit tё Lartё gёzojnё imunitetin parlamentar.
59. - Parlamenti nuk mund tё rrёzojё misёt е Kёshillit tё Lartё, por paditja е P arlamentit рёraktet е tyre qё blen nёn artikullin 57 sjell vetiu rrёzimin е tyre.
60. - Kёshilli i Lartё ёshtё kreu mё i lartё i shtetit, ka komandёn е pёrgjithsbme tё fuqive tё arrnatosura, emёron gjithё nёpunёsit е lartё tё shtetit, bёn dekretet е rregullorct е nevojshme рёr pёrmbarimin е ligjeve; ро dekretet е rrcgulloret qё јаnё nё kundёrshtim me ligjin, qё u pezullojnё veprimin ose urdhёrojnё mosveprimin е tyre јаnё tё paligjshme dhc mbeten ра efekt.
Вёn traktate dhe marvesbje gjithfarёsh, por kёto nuk kanё efekt ра u pёlqyer prej Parlamentit.
Kёshilli i Lartё nuk ka tё drejtё tё sbpallё luftё ра lejen e Parlamentit, veçse nё rast mbrojtjeje.
61. - Kёshilli i Lartё detyrohet tё urdhёrojё shpalljen е zbatimin е tё gjitha projektligjeve tё votuara prej Parlamentit.
62. - Kёshilli i Lartё mund tё thёrrasё Parlamentin nё mbiedhje tё jashtёzakonshme.
63. - Propozimi i ligjeve i pёrket Kёshillit tё Lartё dhe Parlamentit, por propozimi i ligjeve, qё sjellin me vete shtesa ose barrё financjare, i pёrket vetёm Kёshillit tё Lartё.
64. - Asnjё akt i Kёshjllit tё Lartё nuk ka vlerё ра kundёrfirmёn е mjnjstrit ose tё minjstrave kompetentё.
65. - Nё kohё kryengritjeje, lufte tё brendshme ose tё jashtme, mobilizimi tё pёrgijthshёm ose kalamiteti pubIik, Kёshilli i Lartё, nёn pёrgjegjёsinё е Кablnetit, shpall shtetrтethjmin dhe vё nё zbatim Ijgijn relatjv nё të gijthё tokёn е shtetjt ose nё ndonjё сорё tё saj; nё qoftё se Parlamenti ёshtё i mbtedhur duhet marrё autorizjmj para se tё vihet nё zbatim dhe, nё qoftё se Parlamentj nuk ndodhet i mbledhur, Kёshilli i Lartё е vё nё zbatjm, por dekreti i shpalljes sё shtetrrethimit duhet tё рёrmbајё edhe konvokimjn (thirrjen) е Parlamentit brenda 15 djtёve prej datёs sё dekretit, рёr ndryshe shpallja ёshtё е pafuqjshme.
Dekreti i shpalljes sё shtetrmjt i paraqjtet Paramentit pas mbledhjes sё tij рёr miratim ose refuzjm, i cili brenda tridhjetё ditёve prej datёs sё shpalljes sё kёtij dekreti, јер vendimjn е miratimjt ose tё refuzjmjt tё tij.
Nјё ligj i posa,.ёm ka рёr tё rregulluar pezullimin е neneve tё Statutjt relatjv me lirinё personale, tё drejtёn е mbledhjeve, tё drejtёn е shoqёrimit, padhunueshmёrinё е banimjt, lirinё е fjalёs е tё shtypjt dhe fshehtёsjnё е letrave.
Ку ligj mund tё vihet nё zbatim i plot ose pjesёrisht.
Nё rastin kur nuk ka Parament, thirret Parlamenti i mёparshёm vetёm рёr qёllimet е sjpёrtreguara dhe kёta parlamentarё, sa рёr kёtё detyrё, gёzojnё gijtbё jmunjtetjn е deputetjt.
66. - Kёshittj i Lartё zgjedh kryeminjstrin, emёron аtё dhe minjstrat е zgjedhur prej tij, por kёta duhet tё paraqjten pёrpara Parlamentjt јо mё vonё se tri djtё pas datёs sё emёrimit duke shpallur programin е tyre Рёг tё marrё votёbesimin, рёr ndryshe, quhen sikur kanё marrё votёn е mosbesimit.
67. - Rrёzimi i kablnetit shkaktohet vetёm prej mungesёs sё besimit nga ana. е Parlamentit.
68. - Nё qoftё se kablnetet е emёruar nuk marrin рёr tri herё rresht votёbesimin prej Parlamentit, atёhere Kёshilli i Lartё detyrohet tё mbiedhё brenda dy muajve Kuvendin kombёtar, i cili brenda 15 djtёve gjykon mbl konfliktin dhe vendos rrёzjmjn е Kёshillit tё Lartё аро sbpёmdarjen е Paralamentit. Nё qoftë se Kёshilli i Lartё nuk е mbledh Kuvendin kombёtar brenda kohёs sё calctuar nё kёtё arrjkull, Këshilli i Lartё quhet i rrёzuar.
Deri sa tё marrё fund konfljktj, qёndron nё fuqi Kablnetj i fundjt prej tre kablneteve qё nuk morёn votёbesimi.
КАВINЕТI
69. - Minjstёr mund tё emёrohet kushdo qё ka cilёsjtë е lypura prej ligjit рёr t'u zgjedhur deputet.
Nuk mund tё emёrohet mjnjstёr gjinitё ргеј gjaku tё misёve tё Kёshillit tё Lartё deri nё gradёn е dytё, gijthashtu dy gijni prej gjaku deri nё gradё tё tretё gjithё në аtё kabinet.
Тё huajt prej гасе, tё natyralizuar nёnshtetas shqjptarё, nuk mund tё emёrohen mjnistёr.
70.- Ministrat hyjnё lirisht nё Parlament dhe dёgjohen kurdoherё qё kёrkojnё tjalёn, por votojnё vetёm ata qё јаnё deputetё.
71. - Kabinetj ёshtё i papёrgjegjshёm poljtikisht pёrpara Parlamentjt, solidarisht рёr poljtikёn е pёrgijthshme tё tij dhe çdo ministёr v?ёrisht рёr veprat е veta.
72. - Askurrё urdhri i Kёshillit tё Lartё nuk mund tё lirojё ministrat nga pёrgjegjёsia е tyre.
73. - Ministrat gёzojnё imunitetin parlamentar.
74. - Aktet е Kabinetit si edhe aktet е veçanta tё ministrave qё јаnё nё kundёrshtim me kёtё Statut, me ligjet е me dekretet, јаnё ра fuqi.
KËSHILLI KONTROLLUES I FINANCAVE
75. - Financat е shtetit kontrollohen prej Kёshillit Kontrollues tё Financave.
76. - Organizimi i kёtij Kёshilli, mёnyra е ushtrimit tё zyrave tё tij dhe cilёsitё е misёve qё е рёrbёјnё, caktohen nё nјё ligj tё posavёm.
77. - Тё drejtat ё kёt.ij Kёshilli јаnё kontrolli preventiv е represiv i llogarive tё tё gjithё administratёs sё shtetit si dhe ato qё caktohen nё ligjin е posavёm.
78. - Misёt е kёtij Kёshilli emёrohen kёso dore: Parlamenti propozon nјё numёr dyfish tё misёve tё nevojshёm dhe Kёshilli i Lartё emёron gjysmёn е tyre me vendim tё Kёshillit tё Ministrave.
79. - Patundshmёria е misёve tё Kёshillit Kontrollues tё Financave sigurohet nё mёnyrёn е caktuar nё kёtё Statut рёr misёt е Gjyqit tё Diktimit, me ndryshimin qё ёshtё vetёm рёr S vjet qё prej ditёs sё emёrimit tё secilit prej tyre.
PJESA "D"
PUSHTETI GJYQËSOR
80.- Gjykatat јаnё tё pavarura. Nё dbёnien е gjykimeve tё veta ato nuk varen prej asnjё autoriteti tjetёr, vevse prej atij tё ligjit.
Asnjё pushtet i shtetjt, as legijslativ as pёrmbarues nuk mund tё trazohet nё punёt gjyqёsore.
81. - Asnjeri nuk mund tё thёrrjtel as tё gjykobet prej nјё tjctёr gjykatc veç asaj tё cilёs i pёrket ljgjёrisht, mc asnjё mёnyrё, nuk mund tё formoben gjykata tё jashtёzakonshme рёr gjykjme mbl raste t.ё veçanta.
82. - Bjsedimet pёrpara gjykatave bёbеn botёrisht veçse nё ato raste kur gjyqtarёt е shohin me udbё qё tё mbajnё dyert е mbyllura nё jnteres tё qetёsjsё botore е tё moralit.
Gjyqtarёt vendosin е votojnё fshehtas, ро gjykimet е dhёna shqjptoben me zё tё lartё е botёrisht.
Cdo gjykjm duhet tё рёrmbајё arsyet nјё е nga nјё dhe artjkujt е ligijt ku mbёshtetet.
83. - Cdo njeri i pandebur me krim duhet tё ketё nјё mbrojtёs qё prej dilёs qё vihet nёn akuzjm. Nё qoftё se ај nuk kujdeset рёr tё marrё mbrojtёs, alёbere gjykata ја emёron ех officjo.
84. - Тё gijtbё gjyqtarёt е prokurorёt emёroben me dekret tё Kёshillit tё Lartё pas propozjtёs sё Kёshillit Ministror nё bаzё tё zgjedhjes sё bёrё prej nјё komisioni tё posaçёm.
Ку komision do tё ketё рёr kryetar ministrin е Drejtёsisё е рёr misё Sekretarin е Pёrgjithshёm tё ministrisё sё Drejtёsisё, kryetarёt е Gjykatёs tё Diktimit, kryeprokurorin е Diktimit dbe kryetarin е Gjykatёs tjetёr mё tё lartё qё ndodhet nё Кryeqytel.
Cilёsit.ё е gjyqtarёve е tё prokurorёve do tё caktohen me ligj.
85. - Gjyqtarёve dhe prokurorёve u siguroben patundshmёria prej zyrёs sё tyre.
Nјё gjyqtar, рёr asnjё arsye nuk mund tё pusbobet nga puna kundёr dёshirёs sё tij, veçse nё bnzё tё nјё gjykimi tё dhёnё prej njil gjykate kompetente аро tё nјё gjykimi tё gjykatёs sё diktimit për faje disiplinore.
Nјё gjyqtar nuk mund tё thёrritct nё gjyq рёr aktc qё i pёrkasin zyrёs sё tij ра vcndimin с gjykatёs sё Diktimit.
Vendimi i autoritetit kompetent рёr futjen nёn akuzё tё nјё gjyqtari sjell me vete pezullimin е tij nga puna nё rastet е parapara prej ligjit.
Nјё gjyqtar nuk mund tё shpёmgulet veçse nё qoftё se dёften mlj parlj me shkrim sc е pёlqen vendin е ri.
Nјё gjyqtar nuk mund tё vihet nё pension kundёr pёlqimit tё tij vevsc kur tё ketё mbushur vitet е sbёrbimit аро tё ketё kaluar moshёn е caktuar prcj ligjit, ose kur sёmundje fizike а mendore е bёјnё tё pazotin рёr shёrbim. Nё kёtё rast tё fundit, nxjerrja е tij nё pension do tё bёbеt nё bаzё tё nјё vendimit tё dhёnё nga gjykata е Diktimit.
Mёnyra рёr futjen nёn akuzё е рёr gjykimin рёr faje disiplinore е misёve tё gjykatёs sё Diktimit, do tё rregullohet me nјё ligj tё posavёm.
86. - Gjyqtarёt nё asnjë mёnyrё nuk mund tё vihen nё dispozicion.
87. - Një gjyqtar nuk mund tё pranojё asnjё nëpunesi tjetёr në administratё botore, as me rrogё е as ра rrogё.
88. - Gjyqtarёt јаnё rreptёsisht tё ndaluar tё merren me politikё.
89. - Vetёm gjyqtarёt qё kanё cilёsitё е parapara prej ligjit qё do tё bёhеt, gёzojnё tё drejtat е caktuara nё kёtё kapitull pas tri vitesh shёrblmi.
КAPITULLI II
DISPOZIТA TË NDRYSHME
90. - Flamuri kombёtar ёshtё i kuq me shqipe tё zezё dykrerёshe nё mes.
91.- Gjuha shqipe ёshtё gjuha zyrtare е shtetit.
92. - Shteti shqiptar as njeh dhe as ndan tituj fisnikёrie.
93. - Shteti shqiptar s'ka fe zyrtare.
Тё gjitha fetё е besimet јаnё tё nderuara dhe liria е ushtrimit dhe е praktikimit tё jashtёm tё tyre ёshtё е siguruar.
Feja nuk mund tё formojё pengime juridike me asnjё mёnyrё. Fetё е besimet kurтsesi nuk mund të përdoren рёr qёllimе politike.
94. - lnterpretimi autentik i Hgjeve i pёrket pushtetit legjislativ.
95. - Asnjё organizim shtetёror nuk mund tё bёbеt as tё ndryshohet veçse me Jigj.
Asnjё nёpunёsi nuk mund tё krijohet veçse me ligj.
Qarkshkrimet adrninistrative, gjyqёsore, ushtarake dhe tё çdо dege tjetёr, si dhe ndёrrimet е qёndrave tё tyre
rregullohen vetёm me ligj.
96. - Sbёrbimi ushtarak ёshtё i detyruesbёm рёr tё gjithё nёnshtetasit shqiptarё sipas ligjit, pёrveç pёljashtimeve tё caktuara prej tij.
97. - Asnjё е drejtё, çfarёdo qё tё јеtё dbe kujtdo qё t'i pёrkasё, nuk mund tё krijobet as tё shuhet veçse me ligj.
98. - Тё gjithё bashkёjapin, оё рёrрјеsё tё pasurisё sё vet рёr nevojat financiare tё shtetit. Asnjё раgё ose taksё nuk mund tё vihet ose tё mbiidhet veçse me ligj; vetёm kur impozobet ose shtohet taksё doganore е cila mund tё mblidhet prej ditёs sё paraqitjes nё Parlament tё projektit relativ, i cili duhet tё votohet brenda sesionit nё tё cilin pamqitet
99. - Asnjё privilegj nuk mund t'i bёhеt kujt pёrsa u pёrket pagave е taksave.
Çdo shkarkim а lehtёsim do tё rljedhё prej ligjit.
100. - Asnjё shpenzim nuk mund tё bёbсt ра nјё ligj autorizues.
101. - Asnjё rrogё, shpёrblim а pension mbl kurriz tё lhesa.rit botuer (publik) nuk mund t'i lidhet е t'i jepet kujt veçse pas ligjit.
102. - Asnjё send prej pasurisё sё patundshme tё shtetit nuk mund tё jc tёrtobet ose tё pajtohet рёr nјё kohё mё tё gjatё se tri vjet, veçse me ligj.
103. - Asnjё hua nuk mund tё kontraktohct рёr dobl tё shtetit ра nјё ligj autorizues.
104.- Detyra botorc ёshtё е garantuar.
Çdo detyrё е shtetit kundrejt krcditorёve tё vet ёshtё е padhunueshme.
105. - Shteti njeh persona moralё tё krijuar sipas ligjit.
106.- Asnjё fuqi е armatosur е buaj nuk mund tё shkelё nё tokёn sbhiptare veçse me ојё ligj tё posaçёm.
107.- Tёrёsia tokёsore е Sbhipёrisë ёshtё е padhunueshme dhe toka е saj с pajetёrtuesbme.
Asnjё ndёrrim i tokёs s'mund tё bёbеt veçse me ligj.
108. - Nёpunёs disponibё јаnё tё ndaluar рёr tё gjitha degёt е adrninistratёs veçse nё ushtri.
109. - Gjendja juridike е nёpunёsve tё shtetit rregullobet vetёm me ligj.
КAPIТULLI III
TË DREJТAT Е QYTETASVE
110. - Тё gjithё ра ndryshim nёnshtetёsie, јаnё tё barabartё pёrpara ligjit dhe gёzojnё baraz tё drejtat civile, pёrveç pёrjashtimeve tё caktuara prej saj.
111. - Тё gjithё nёnshtetasit gёzojnё baraz tё drejtat politike dhe pranoben nё tё gjitha nёpunёsitё civile е ushtarake, pёrveç pёrjashtimeve tё calctuara prej ligjit.
112. - Liria personale ёshtё е garantuar.
Askusb nuk mund tё ndiqet, tё aпestohet, tё burgoset, tё dёrgohet nё gjyq ose nё çdo mёnyrё tё pengobet nga liria, veçse nё rastet е parapara prej ligjit е nё formёn е caktuar prej tij.
113. - Banimi ështё i padhunueshёm.
Asnjё е byme pahir nuk mund tё bёhеt, veç kur dhe si urdhёron ligji.
114. - Liria е fjаlёs dhe е shtypit ёshtё е garantuar.
Çensura preventive ёshtё е ndaluar.
Konfiskimi rregullohet me ligj.
Vetёm nёnshtetasit shqiptarё mund tёnxjerrin gazeta.
115. - Е drejta е pronёsisё, ра pёrjashtim, ёshtё е padhunueshme, veçse kur с kёrkon interesi botuer i vёrtetuar ligjёrisht dbe kundrejt nјё dёmshpёrbiimi tё arsyesbёm sipas ligjit.
116. - Е drejta еshoqёrimit dhe с drejta e mbledhjes paqёsisht dhe ра armё, јаnё tё garantuara, nё konformitet me ligjet, tё cilat kurrё nuk mund tё impozojnё lejen preventive tё qeverisё.
Shoqёritё kurrё nuk mund tё shpёmdahen рёr kundravajtje tё ligjit, veçse me vendim gjyqi.
Vetёm nё mbiedhjet botore mund tё ndodhet policia
Vetёm mbiedhjet pёrjashta, nё vend tё bapur mund tё ndaloben, nё qoftё se prej mbiedhjes lind rrezikui prishjes sё qetёsisё botore.
117. - Fsbehtёsia postare ёshtё е padhunueshme.
Kurrё dhe nё asnjё mёnyrё mund tё hapen letrat.
118. - Vetёm nёnshtetaSit shqiptarё pranobensi zyrtarë е nёpunёs tё shtetit, pёrveç pёrjashtimeve tё caktuara me ligj tё posaçёm.
119. - Рёr faje politike, nё çdo rast, mund tё pranohet lirimi me dorёzani prej zyrёs kompetente, е cila cakton еdhе shumёn е dorёzanisё.
Nё tё tilla faje, paraburgimi s'mund tё kalojё kurrё tre muaj prej ditёs sё burgimit.
120. - Ligjet pcnale s'mund tё kenё fuqi prapavepruese nё favor tё tё pandehurit.
121. - Çdo mundim trupi (tortura) ёshtё е ndaluar krejtёsisht.
122. - Asnjё nёnshtetas sbhiptar nuk mund tё ekspulsobct, të internohet ose tё shkuflzohet ve?se me ligj.
123. - Konfiskimi ёshtё i ndaluar dhe s'mund tё bёhet veçse sipas ligjit, me vendim gjykate.
124. - Secili ose shumё së bashku kanё tё drejtё, duke ruajtur ligjet е shtetit, t'u drejtohen me shkresё ose me gојё
autoriteteve kompetente, tё cilat detyroben tё veprojnё shpejt dhe t'i pёrgjigjen me sbkresё atij qё u drejtohet.
125. - Nё Shqipёri as blihet as shitet njeri; çdo njeri i blеrё ose skllav, posa tё shkelё nё tokёn shqiptarё ёshtё i lirё.
КAPIТULLI IV
DISPOZITAТЕ МВRАМЕ
126. - Çdo ligj ose dekretligj nё kundёrshtim me shkronjёn dhe me shpirtin е kёt ij Statuti ёshtё antikushtetor dhe i pafuqj.
127. - Mbrojtja е kёtij Statutj ёshtё е drejta dhe detyra е tё gijthё popullit shqjptar.
Тё gijthё zyrtarёt dhe nёpunёsjt е shtetit, cjvilё а ushtarakё qofshjn, јаnё tё pёrgjegjshёm рёr veprat е tyre kundёr kёtij Statutj dhe dёnohen sjpas ligjeve nё fuqj рёr sa kёto parashohin, dhe рёr shpёrdorim detyre рёr sa kёto nuk parashohin.
Urdhёrj i tё parёve tё tyre nuk i Ijron prej kёsaj pёrgjegjёsje.
128. - Ку Statut ёshtёligj themelor i shtetjt shqjptar deri sa Kuvendi kushtetues tё mos ketё vendosur Statutin definjtjv,
Pёrveç rastjt tё vendimit tё Parla mentjt рёr zgjedhjen dhe thirrjen е Kuvendit kushtetues, ky Statut nuk mund tё ndryshohet, as tё shtohet veçse me dy tё tretat е votave tё tё gijthё mjsёve tё Parlamentjt.
129. - Ку zgjerim i Statutjt hyn оё fuqi prej djtёs sё shpalljes.
8-12-1922.
Vёrtetohet nijs ija me origijnalin.
Кryetarj i Parlamentjt
ESHREF FRASНERl
 |
This work is in the public domain in the U.S. because it is an edict of a government, local or foreign. See § 313.6(C)(2) of the Compendium of U.S. Copyright Office Practices, 3rd ed. 2014 (Compendium (Third)) . Such documents include "legislative enactments, judicial decisions, administrative rulings, public ordinances, or similar types of official legal materials."
These do not include works first published by the United Nations or any of its specialized agencies, or by the Organization of American States. See Compendium (Third) § 313.6(C)(2) and 17 U.S.C. § 104(b)(5).  |
|
|