Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom II/Dobrzelin
[ 85 ]Dobrzelin, wieś, folw. i osada fabryczna, pow. kutnowski, gm. i par. Żychlin, niedaleko Pniewa. Własność J. G. Blocha. Łącznie z folwarkiem Maryanków zajmuje obszaru blisko 1000 m. Dwór pałacowy w pięknym rozległym ogrodzie. Sześć domów murowanych z kamienia, krytych smołowcem, po izb 12, 8 i 4. Zabudowania dworskie przeważnie murowane. Melioracye bezustanne. Mieszkańców liczy przeszło 300 dusz. Grunta II klasy. Gleba gliniasta sprzyja uprawie pszenicy i buraków. Wysiew roczny oziminy 230 kor. pszenicy, 50 żyta, zboża jarego 170 kor., na okopowizny 220 m., łąk 50 m., gospodastwo dowolne. Położenie płaskie, niskie, 40 gospodarzy uwłaszczonych posiada 110 m., z dobremi zabudowaniami, serwituty uregulowane. Osada fabryczna D., do tejże gminy co i wieś t. n. należy. Cukrownia i rafinerya cukru, założona w 1848 r. przez Orsettiego na małą skalę, od 1866 własność spółki udziałowej, zamienionej na akcyjne towarzystwo w 1874 p. t. „Dobrzelińskie Towarzystwo Fabryk Cukru“, na czele którego stoi J. G. Bloch, i od tej pory datuje się jej postęp. Jedna z pierwszorzędnych fabryk w kraju. Obszaru zajmuje 70 m. Lokalność fabryczna przestronna. Zaopatrywana ciągle w aparaty ostatniego ulepszenia. System dyfuzyjny Roberta przerabia rocznie około 180,000 korcy buraków z plantacyj, dworskich, włościańskich i z sąsiednich znacznych posiadłości Blocha, przez towarzystwo dzierźawionych. Zatrudnia stale przeszło 250 rodzin, liczących dusz 1000 z górą. Posiada 6 wielkich domów mieszkalnych dwupiętrowych, koszary dla robotników i różne domki dla oficyalistów; obrót roczny około 10 milionów złotych polskich. Produkuje rafinadę do 5 milionów funtów rocznie. Szkółka elementarna utrzymywana z funduszów kasy chorych oficyalistów i robotników. Od r. 1877 r. ufundowana kasa przezorności i pomocy dla oficyalistów etatowych. R. 1827 D. miał 29 dm., 328 mk.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|