Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Czarnohora
[ 755 ]Czarnohora. Dział czarnohorski Karpat lesistych ciągnie się od przesmyku Delatyn-Körösmezö po źródła obu Czeremoszów, 9 mil długi i tyleż szeroki. C. właściwa, grzbiet 2–3 mil długi, od Howerli na zachodzie do Popa-Iwana na płd.-wsch. Wielu turystów i uczonych zwiedziło już Czarnohorę; jednak wyniki badań tu podjętych są zbyt małe. Tak np. Kaz. Wł. Wójcicki, w ciągu podróży po Pokuciu i Czarnohorze przed rokiem 1840, [ 756 ]zwracał głównie uwagę na Hucułów i opryszków, jak Dobosza i Glinkę. Patrz: „Stare gawędy i obrazy,“ T. I–III. Warszawa 1840 r. Dr. Maksymilian Nowicki zwiedził pierwszy z entomologów polskich w roku 1859 Czarnohorę i zamieścił w swojem dziele po łacinie pisanem („Enumeratio lepidopterorum Haliciae orientalis. Leopoli, 1860.) o niej, jako też o najciekawszych okolicach gór kołomyjskich nader cenne zapiski, dotyczące głównie plastyki i poszycia leśnego. Sofronowi Witwickiemu, b. proboszczowi w Żabiu, nie trudno było po kilkakroć oglądać dokładnie łańcuch czarnohorski, skoro w pobliżu przez kilkanaście lat mieszkał, tudzież zblizka badać stan Hucułów i o ich dziejach się dowiedzieć. Dziełu jego „O Hucułach“ (Rys historyczny, we Lwowie, I wydanie z r. 1860, II wyd. z r. 1873) wieleby dało się zarzucić pod względem ścisłości naukowéj i z powodu braku wszelkiéj krytyki historycznéj; zawsze jednak tak ta, jak i kilka pomniejszych rozpraw, ogłoszonych w „Pamiętnikach Towarzystwa Tatrzańskiego w Krakowie“ (np. w tomie I, z r. 1876, obszerniejsza mieści się praca tego autora p. t. „Hucuły“), zasługują na pochwałę. Znany przyrodnik, profesor Maryan Łomnicki przedsiębrał w te okolice kilka naukowych wycieczek; ważną jest wycieczka z r. 1867, wraz z koleopterologiem L. Millerem podjęta w góry kołomyjskie, specyalnie w celu badań chrabąszczy, której opis ogłosił w cennéj rozprawie p. t. „Wyprawa na Czarnogórę“ (Sprawozdanie komissyi fizyograficznéj c. k. Towarzystwa naukowego krakowskiego. Kraków, 1868, str. 132–151. Wyszła także osobna odbitka t. r. w 8-ce). Ważnem też studyum tego autora jest: „Dolina Prutu od Delatyna do Czarnohory pod względem geologicznym“, drukowana w „Pamiętniku Towarzystwa Tatrz.“ T. IV z r. 1879, str. 79–87). Redaktor „Przeglądu leśniczego“, Rivoli, podczas podróży do wschodnich Karpat, zdjął pomiary wyniesień tutejszych gór nad powierzchnię morza wedle wzoru Rühlmana. Prócz sprawozdań krótkotrwałych ekskursyj: prof. L. Wajgla, oddziału stanisławowskiego Towarz. Tatrz. na Howerlę, literata lwowskiego J. Tretiaka (w fejletonie „Gazety lwowskiej“ i osobno w najnowszych czasach w „Tygodniku powszechnym“, Warszawa r. 1879, str. 45 i 46), godną jest wymienienia praca na szersze rozmiary inspektora leśnego Włodzimierza Hankiewicza p. t. „Wycieczka na Czarnohorę,“ w r. 1876 podjęta (w „Pamiętniku Towarz. Tatrz.“ T. IV, r. 1879, str. 37–46), tudzież dzieło prof. M. A. Turkawskiego p. t. „Wspomnienia Czarnohory“, wydane w Warszawie 1880 r. z mapą Czarnohory. F. S.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|