Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Tom I/Chołopy
[ 625 ]Chołopy, wś i dobra, pow. rowieński, o której p. T. J. Stecki pisze w Wieku Nr. 187 z r. 1879. „O lekką tylko milkę od Siedliszcz położona jest wieś Chołopy, także nad brzegiem Słucza, który malawniczo oblewa ogród dziedzica. Etymologią nazwiska tej wsi łatwo odgadnąć. Niewolnik, sługa, nad którym pan miał prawo wykonywać samowładny wyrok, w narzeczu dawnej Rusi nosił nazwę Chołop, osada zatem z takich ludzi złożona, przezwana została zapewne Chołopy. Chołopy, choć należały przez długi czas do majętności hubkowskiej, mają jednak nierównie starszą od Hubkowa znaną historyą, sięgającą połowy XV stulecia. Już w roku 1451, dnia 29 października, Aleksander Swidrygajło Olgierdowicz, wielki książę litewski, daje sioło Chołopy, ze wszystkiemi do tego przynależytościami, kniaziowi Michajłowi Wasilewiczowi, przodkowi książąt Zbaraskich. Następnie spadły te dobra „jure naturalis successionis“ na kniazia Iwana Iwanowicza Czartoryskiego, który zastawił je za sześćset kóp groszy litewskich Andrzejowi Jerofejowiczowi Chaleckiemu, sędziemu rzeczyckiemu. Ten odstąpił swą zastawę dnia 3 sierpnia 1580 r. Aleksandrowi Bohdanowiczowi Siemaszce, kasztel. bracławskiemu, i żonie jego pani Barbarze Aleksandrównie księżnie Poryckiej. Po śmierci Iwana [ 626 ]Iwanowicza, spadły te dobra na brata jego Jerzego Iwanowicza Czartoryskiego, który spłaciwszy zastawę Siemiaszkom, znowu im ją wypuścił, ale już za trzy tysiące kóp groszy litew. W 1629 r. dnia 30 czerwca, Maryna Siemaszkówna, córka Mikołaja, zapisuje swe prawa zastawne do Chołop (z 75 dm. wówczas składających się), które w posagu bierze, mężowi swemu Stanisławowi Daniłłowiczowi, staroście czerwonogródzkiemu. W liście tym jest już umieszczona Wólka Chołopska, która na gruntach Chołop osadzoną została. W tymże roku Mikołaj syn Jerzego Czartoryski, kasztel. wołyński, chce wykupić Chołopy z zastawu, lecz Daniłowiczowie nie chcą ustąpić i wytaczają mu proces, bo pozakładali na gruntach chołopskich sioła osadzone, jako to: uprzednio Wólkę Chołopską, a teraz Ozirce, Druhowę i Chotyń, co poświadcza wizya woźnego, dokonana 1637 r. Dalsze losy Chołop, były wspólne z Hubkowem; dopiero od Lubomirskiego, drogą sprzedaży przechodzi ta majętność w 1754 roku do Mikołaja Lubienieckiego, łowczego nowogródzkiego, którego prawnuk Jackowski dotąd ją posiada“. W Ch. jest wielki skład drzewa budulcowego, spławianego z wiosną po rz. Słuczy.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|