Staryki z 582 dusz grec. kat. obrządku, w dekanacie chołojowskim archid. lwowskiej. W Ch. odbywają się targi. Szkoła etatowa 1-klasowa. Właściciel większej posiadłości: Cecylia hr. Mier. B. R.
Chołojówka, strumień, prawy dopływ Bugu. Wypływa z błotniszcz w ob. gm. Chołojowa, pow. Kamionki Strumiłowej, po połd. zach. stronie wsi. Płynie między Babicami i Rakowiskami, przysiołkami Chołojowa; potem lasem, tworząc granicę między gm. Niestanicami a Chołojowem i Sielcem. Opuściwszy lasy, zwraca się na płn. zach., płynąc po pod lasami Lipnikami, granicą gm. Niestanic i Tyszycy a Dobrotworem. W obrębie tej gm. pod folw. Jaźwinem wpada do Bugu. Wody leniwe, dno błotniste. Długość biegu 15 kil., źródła leżą na wysokości 215 m. npm. a ujście 200 m.; ogólny spad 15 m. na 15 kil. Br. G.
Chołomierz, Chołomierje, wś, pow. horodecki, dawna własność Jana Korsaka, dziś jego sukcesorów, 1,117 dzies. rozl. Zarząd gminy 788 dusz liczącej, o 4 w. od Horodka. A. K. Ł.
Chołoniewicze, wś, pow. rówieński, ma kaplicę katol. parafii Derażne.
Chołoniów, wś, pow. włodzimierski, ma kaplicę katolicką parafii Horochów.
Chołop, Chłop, rzeka na Ukrainie; nad nią wś Wielka Połowecka; rz. poczyna się w stepie, przy wsi Krasnolisach (pow. wasylkowski), a wpada do rz. Kamionki koło wsi Drozdy.
Chołopienicze, 1.) mylnie Chołopicze, mko i dobra w pow. borysowskim, w gm. chołopienickiej, w 1-m policyjnym stanie, o 56 w. od miasta powiatowego w stronie północno wschodniej, o 3 w. od Essy, o 5 w. od źródeł tej rzeki, przy trakcie handlowym z Borysowa do Witebska. Miasteczko liczy dusz 1,014, niegdyś było własnością rodziny Chaleckich, potem Chreptowiczów. Joachim Chreptowicz, znany podkanclerzy W. Ks. Lit., urządzając liberalnie i wzorowo dobra swoje, nadał w 1783 r. Chołopieniczom wiele swobód ekonomicznych i odtąd to miasteczko zasiedlać się poczęło ludem wolnym, przeważnie Żydami; lecz ponieważ miejscowość, pozbawiona wód spławnych i dróg wielkich, nie przedstawiała dogodnych warunków dla rozwoju miasta, więc też Ch. nigdy się nie odznaczały dobrobytem i przemysłowością mieszkańców; parę jednak razy szczęśliwsze chwile zabłysły temu miasteczku. I tak po pierwszym rozbiorze, gdy Biała Ruś odeszła do Rossyi, Chołopienicze aż do roku 1793 były miejscem sejmikującej szlachty z pozostałej przy Polsce południowej części powiatu orszańskiego i pow. bracławskiego, wcielonych do województwa mińskiego. Sejmy te czasowo podniosły miasteczko, lecz po wypadkach drugiego rozbioru sejmy ustały i Ch. zeszły znowu do znaczenia lichej żydowskiej mieściny; dopiero od r. 1813, gdy po zniszczeniu Borysowa w czasie wojny Napoleona I-go przeniesiono tu szkołę powiatową, wróciło niejakie życie; wszakże po zwinięciu tej szkoły w 1831 r. Ch. całkiem podupadły i do dziś dnia nie mają znaczenia dla okolicy. Tylko 1 października bywa jarmark, jedyny w powiecie. Ireny Chreptowicz, syn Joachima, oddał Chołopienicze w posagu dwu córkom Buteniowej i Titowej; zaś w r. 1867 nabył je Rudolf Wilken. Miasteczko posiada ludności obojej płci około 1,500 dusz, a dobra mają całego obszaru 12,400 m. i należą do 1-go sądowego okręgu. Jest tu kościół parafialny podominikański, fundacyi Chaleckich, Marcyana Dominika i Konstancyi z Sokołowskich, starostwa nowosielskich, 1703 roku; 1844 odnowiony staraniem ks. Jacewicza; parafia dek. borysowskiego liczy przesło 1,580 dusz. 2.) Ch., dobra ziemskie i wieś, nad Ptyczą, pow. bobrujski, o 90 w. od ujścia Ptyczy, w głębi Polesia, na głównym gościńcu wiodącym z Hłuska do miasteczka Kopytkowicz, własność obywatela Dominika Łappy. Po odseparowaniu ziemi włościańskiej w dobrach tych pozostało 5,250 m. obszaru. Grunta są piaszczyste lecz wyborne sianożęci nad Ptyczą stanowią zasoby sterkoryzacyi; lasu budowlanego i opałowego wielki dostatek; zwierza dzikiego i grzybów obfitość. Al. Jel.
Chołopije, wś, pow. kijowski, u zbiegu Stuhny z Dnieprem.
Chołopy, wś i dobra, pow. rowieński, o której p. T. J. Stecki pisze w Wieku Nr. 187 z r. 1879. „O lekką tylko milkę od Siedliszcz położona jest wieś Chołopy, także nad brzegiem Słucza, który malawniczo oblewa ogród dziedzica. Etymologią nazwiska tej wsi łatwo odgadnąć. Niewolnik, sługa, nad którym pan miał prawo wykonywać samowładny wyrok, w narzeczu dawnej Rusi nosił nazwę Chołop, osada zatem z takich ludzi złożona, przezwana została zapewne Chołopy. Chołopy, choć należały przez długi czas do majętności hubkowskiej, mają jednak nierównie starszą od Hubkowa znaną historyą, sięgającą połowy XV stulecia. Już w roku 1451, dnia 29 października, Aleksander Swidrygajło Olgierdowicz, wielki książę litewski, daje sioło Chołopy, ze wszystkiemi do tego przynależytościami, kniaziowi Michajłowi Wasilewiczowi, przodkowi książąt Zbaraskich. Następnie spadły te dobra „jure naturalis successionis“ na kniazia Iwana Iwanowicza Czartoryskiego, który zastawił je za sześćset kóp groszy litewskich Andrzejowi Jerofejowiczowi Chaleckiemu, sędziemu rzeczyckiemu. Ten odstąpił swą zastawę dnia 3 sierpnia 1580 r. Aleksandrowi Bohdanowiczowi Siemaszce, kasztel. bracławskiemu, i żonie jego pani Barbarze Aleksandrównie księżnie Poryckiej. Po śmierci Iwana
