Słownik geograficzny Królestwa Polskiego/Dubienka
[ 189 ]Dubienka, msto nad trzema rzek.: Bugiem, Wełnianką i Stryhanką, pow. hrubieszowski. Leży pod szer. płn. 50° 23′ i 41° 33′ 4 długości wschod. Posiada kościół par. murowany, cerkiew dla ludności rusińskiej, dom schronienia dla starców i kalek, szkołę początkową, urząd miejski, stacyą pocztową. Stanowi jeden z głównych punktów składowych dla zboża spławianego po Bugu. W 1827 r. liczono tu 444 dm. i 1808 mk., w 1860 r. było tu 3015 mk. (w tem 1427 żydów), 357 dm. (11 mur.); dochody miasta wynosiły 2741 rs. Pierwotnie nazywało się Dębno, lub po rusku Dubno, i było wsią należącą do starostwa horodelskiego, którą na przełożenie starosty Jana [ 190 ]Sienińskiego, kasztelana lwowskiego, król Zygmunt III przywilejem dnia 10 lutego 1588 r. wyniósł na miasto, obdarzył prawem magdeburskiem, ustanowił jarmarki, targi i t. p. Wkrótce potem tenże sam monarcha rozszerzył nadania i swobody miasta nowemi przywilejami w latach 1593, 1596, 1598 i 1613, które przez następnych monarchów były potwierdzane. Pierwszą wzmiankę o zmianie nazwy Dębna, Dubna na Dubienkę znajdujemy w przywileju Augusta II, wydanym w pierwszych latach XVIII wieku, w którym się wyrażono, iż nadania te tyczą miasta Dębna alias Dubienka. Miasto to było niegdyś dość silnie obwarowane, prowadziło znaczny handel spławowy, miało licznych rzemieślników, dopóki pierwsza wojna szwedzka nie zniszczyła go prawie do szczętu; odtąd już podnieść się nie mogło, pomimo iż rząd wszelkich do tego dokładał starań. Stanisław August w podróżach swoich na Ruś dwukrotnie zwiedzał Dubienkę w latach 1781 i 1787. Między tem miastem a wsią Kulemczycami, stoczoną została kilkogodzinna bitwa d. 18 lipca 1792 r., w której odznaczył się Tadeusz Kościuszko a poległ generał rossyjski Palembach; nagrobek jego przez rodzinę wystawiony przetrwał był jeszcze do niedawnych czasów. Od tegoż 1792 roku odbywały się w Dubience sejmiki i wybory na wszystkie ziemskie urzędy województwa czernihowskiego, odpadłego od całości Rzpltej w r. 1686 mocą traktatu grzymułtowskiego; zanim wybory przeniesiono do D., odprawiano je pierwiastkowo we Włodzimierzu wołyńskim. Par. D. dek. hrubieszowskiego 2401 dusz liczy. Kośc. i par. rzym. katolicką erygował tu 1588 r. Jan z Sienna Sieniński, wda podolski, star. horodelski. Kościół drewniany. Jest też tu cerkiew parafialna drewniana, 1838 roku nowowzniesiona. Były dekanat dubieniecki greko-unicki b. dyec. chełmskiej w r. 1863 składał się z 12 greko-unickich parafij: Buśno z fil. Putnowice, Czerniejów, Dubienka, Kiesztów, Leszczany, Pobołowice, Rostoka, Sielce, Strzelce, Turowice, Wojsławice z fil. Przedmieście i Żmudź. Starostwo niegrodowe dubieńskie w województwie bełzkiem, pow. horodelskim, powstało przez wydzielenia niektórych dóbr z dawniejszego starostwa horodelskiego, nazwę zaś swą wzięło od m. Dubienki. Podług lustracyi z r. 1765 składało się z przytoczonego miasta i następujących włości: Uchanka, Starosiele, Berezowiec, Kładniów, Strzelce i folw. Janów-Ostrów. Posiadaczami tego starostwa byli w r. 1765 Eustachy Potocki generał artyleryi lit., w r. 1770 Adam Chołoniewski kasztelan buski, a w r. 1771 Celestyn Czaplic podkomorzy łucki, którzy opłacali z niego kwarty złp. 5802 gr. 9, a hyberny złp. 472 gr. 3 Br. Ch.
Dubienka, zaśc. pryw., pow. lidzki, 3 okr. adm., o 31 w. od Lidy, 1 dm., 10 mieszk.
 
|
This work is in the public domain in the United States because it was first published outside the United States prior to January 1, 1929. Other jurisdictions have other rules. Also note that this work may not be in the public domain in the 9th Circuit if it was published after July 1, 1909, unless the author is known to have died in 1953 or earlier (more than 70 years ago).[1]
This work might not be in the public domain outside the United States and should not be transferred to a Wikisource language subdomain that excludes pre-1929 works copyrighted at home. Ten utwór został pierwszy raz opublikowany przed dniem 1 stycznia 1929 r., i z tego względu w Stanach Zjednoczonych Ameryki Północnej znajduje się w domenie publicznej. Utwór ten nadal może być objęty autorskimi prawami majątkowymi w innych państwach, i dlatego nie zaleca się przenoszenia go do innych projektów językowych.
|