Progreso/Triesma Yaro/Numero 29/Pri la prefixo di kontreso

← Kontenajo ← Mal, an, des o non

TRIESMA YARO PROGRESO No29 Julio 1910 Pri la prefixo di kontreso da Émile Ferrand—Linguala questioni

Pri kontraji e semblanta kontraji →

Temi : Afixi, Derivado

[ 283 ]

Pri la prefixo di kontreso.

Me judikas ke la max logikala solvo esas la yena (n^o 22, p. 604) :

1. Uzar un de la prefixi mal, an, non, e c. por indikar la extrema kontrajo en la nomi e la verbi, ed uzar des (en la verbi) por indikar la reveno a l’antea o neutra stando.

Sed se ica ne konvenas (ex. se on judikas ol nefacila), me sugestas la sequanta :

2. Por indikar la kontrajo o l’inversa ago on uzos la prefixo des (en la nomi e la verbi). Sed kande on judikos necesa indikar la reveno a la neutra stando, on uzos la prefixo non.

Yen la motivi :

a) On povus adoptar un de la prefixi an, des o non ec. la regulo esus facile aplikebla da omni, nam ne esus distingenda la nomi e la verbi. Ta solvo esas tre dezirinda, sed on asertis ke on [ 284 ]bezonas du prefixi, unu por indikar la kontrajo, altru por indikar la reveno a la neutra stando ; on esas do duktata examenar altra solvo.

b) On propozis substitucar des a mal nur en la verbi por indikar l’inversa ago, e vicigar mal per non en la nomi por indikar la (fixa, statika) kontrajo.

Ta aranjo nule solvas la questiono.

Unesme ni rimarkez, ke en ta sistemo on ne havas specala prefixo por indikar la reveno a la neutra stando. Duesme esas tre malbona havar du prefixi di sama senco, ed esas tote superfiua insistar pri to ; pluse rimarkez ito : nonpura, despurigar $=$ igar « despura » ; do anke la nomi ricevus la prefixo des. Restas do quale max aprobinda la solvi 1 e 2.

1. Por aplikar la regulo (en la verbi), on questionez su ka mal expresas ulo plu forta kam des. Se olta expresas ulo plu forta, on devas uzar ol (por indikar la kontrajo) ; se ol expresas la samo kam des, on devas uzar olca.

Ex. malarmizar $=$ desarmizar ; do nur desarmizar esas korekta ; desamar ne esas malamar, desamar esas revenar a neamo ; desfidar ne esas malfidar : desfidar $=$ revenar a nefido ; sed trans nefido esas malfido (défiance) ; desaprobar $=$ revenar a neaprobo (retirer son approbation), sed trans neaprobo esas malaprobo ; do la kontrajo di aprobar esas malaprobar ; destronizar, desorga­nizar, e c. esas korekta.

2. En ta regulo on dicus : deshonesta, despura, desavantajo, desvarma, e c. ; despurigar kontrajo di purigar ; varmigar, desvarmigar ; nonvarmigar $=$ igar revenar a nevarmeso. « Il fidis lu por facar ta laboro, sed il agnoskis balde, ke lu ne esas kapabla ed il nonfidis lu ; tamen il ne desfidis (se défier), pro ke il ne judikis lu malbona ».

On povas aprobar ulu e pose « revenar a neaprobo » $=$ « nonaprobar » ; to esas tre diferanta de desaprobar, nam starante en neaprobo (neutra stando) on povas irar sive ad aprobo sive a desaprobo.

Émile Ferrand.

Rimarko. — De la du solvi, la 2^a esas certe preferinda, pro ke des semblas plu forta kam non. En ica solvo, la prefixo non‑ esus quaze prefixo equivalanta ne : non-varmigar esus igar nevarma (distingenda de « ne varmigar »). Sed desarmizar esus ankore korekta, nam l’ago desarmizar esas vere kontrala di l’ago armizar, e ne esas ulo simple neganta o neutra, quale meza stando.