Progreso/Triesma Yaro/Numero 27/Pri kad, la questional signo, e c.

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
TRIESMA YARO
PROGRESO No27
Mayo 1910

Pri kad, la questional signo, e c.
da A. WaltisbühlLinguala questioni

[ 148 ]

Pri kad, la questional signo, e c.

En Progreso no 25, pag. 39 e 46, on parolas pri to, e me profitas l’okaziono por adjuntar ulo. Me judikas la partiklo kad tre komoda e vere praktikal, e me kredas ke multa personi same opinionas.

[ 149 ]

L’inversa questional signo, same kam l’inversa signo di klamo ye la komenco di la rispektiva frazi, esas konocata nur da la hispan-linguani, sed tre stranja ad omn’ altra populi.

Me tute ne volas examinar, kad ta signi esus komoda o ne, sed me insiste pregas omni, qui volas helpar l’atingo di nia skopo, evitar omno quo povus shokar o repulsar nia adheranti ; ni ne volas revo­lu­cionar la kustumi, nek di la lingui, nek altrai. Ne esas nia tasko enduktar, nek la decimala horlojeto, nek nuva monet­sistemo, nek mem la 24 hori (1-24 vice 12 matene e 12 vespere) en la prezenta horlojo, quankam precipue ta lasta havas grand’ avantajo, kompare la nun uzata ; sed ta kozi ne esas la nia, ed on apene kredas quante importanta tala konsideri esas che la konservemi ; or la plumulto de la homi esas konservema, tre ofte nekoncie.

Ni sempre skribas e parolas kontre la supersigni e la ofte repetata oj, aj en Esperanto, e juste ; me tre bone memoras quale malagrable me esis tuchata, kande me vidis unesmafoye Esperantal texto kun la multa j ye la fino, e nur pro manko di plu bona kozo me aceptis Esp. quale helpanta linguo. Sed sam­maniere me esas sempre itere shokata vidante la idista nuvajo « l’ » avan konsonanto. Se laiko vidas : « di l’ granda » ne savante, ke ni pronuncas dil granda, il tute ne povas imaginar quale on povus pronuncar « l’ granda », sen dicar forsan « el granda ». Od on admisez la formo « dil », od on renuncez tala absurdaji ed on skribez « di la ».

Egale shokanta esas certe por multa profani, tute omisar l’apostrofo e skribar od imprimar nur la « l ». On ganas nulo, nek per la skrib­mashino, nek en la komposturo, nam on devas tamen zorgar pri l’intervalo ; sed l’okulo di la lektanto esas ofensata e pluse la « l » sive imprimata, sive tipo­skri­bata, tro similesas la cifro 1.

A. Waltisbühl.

Rimarko. — L’opiniono di So A. W. tute konkordas kun la saja konsili, quin Dro Zamenhof donis olim a sa adepti, kande il esis simpla mortivo, e ne la rejo di nuva populo : « Ni devas evitar omna superflua luktado kontre la kustumi di la populi, por ne mal­fa­ciligar senbezone la luktado por nia linguo » (Pri reformoj en Esperanto, p. 17).