Per amor dl' oma
Per amor dl' oma.
Sarà stà i ultimi de Mei. I ova sunà l' Anmaria y l surëdl fova bele n pez do Mont de Sëuc ju. Ma sula pizes de Saslonch y de Mëisules dajovel mo, che les fova bela cuecenes.
Jënt jiva ala curona dla Madona. Ora de na pitla stleta cësa daujin dal bosch univel n' ëila sui 50 ani y jiva do la streda ju, ënghe ala curona.
N pitl pez do se gëura mo n' iede la porta de chësta pitla cësa y ora vëniel chëst iede na bela jëuna de puech passa 20 ani cula ciauza tla man. La fova n manies cun n gurmel brun y n cueciun sëura via; sul cë ne n'ovela degun fazulët; la purtova l piene y na bela ornodel te si bela gran trëces de culëur castania n puech scur. Nce zënza i cialé tl mus, mé a i cialé do ite, messova uniun se pessé che l ie na bela muta; la fova tan bën chersciuda! La ne fova nia granda, ma nce pitla no, bën deslisceda y jiva bel ndrë su. Ma l plu bel fova mpo si cë cun si biei ciavëi. Cialé ca cialovela n puech da sceria, ma canche la rijova, deventova dut si mus sarëin; si gran uedli rosc scures rijova peia y fé i fajovela tan bloc y daulëibon, che n chël mumënt messoven l' avëi gën chësta muta, ulëi o no ulëi, n cialé ca ovela drët senzier, plën de bontà, zënza mustré vel de fauz o de maliziëus.
Mbën, Luigia - nsci ovela inuem - mëina ntëur la tle, cëla n puech ncantëur y pëia bel plan fajan ciauza do l troi ite de vieres dl bosch. Sul ëur dl bosch se sëntela ju sun n ciuch y fej baiter ciauza. La sà, che Fliz à da passé. La l ova udù passan su ncuei da duman cula manea sul col y ël ti ova svajà ca sun balcon: "N bel di, Luigia; lascete n puech udëi nsnuet canche passe, sce te sa; ma abenëura ne ruvi pa!" Nsci ova Luigia tëu na viertla per pudëi sté a cësa ntant la curona de Mei; y śën l aspitovela, senteda sun chël ciuch iló! Ngali auden de gran vares da d'ël y da troi ju univel n bel jëunn ros, bëndebò grant, de 24-25 ani aprësciapuech, cun de biei snauzri y n cialé ora da sann y da ghert. L ova la manea sul col y l curpet ju per na sciabla. La bela Luigia cëla ntëur: "Fliz!" dijela se la rijan bel plan.
"Luigia, ne ves' a nia ala curona, pitla santa?" dijel y bat la manea te n ciuch daujin y se sënta ju sun ciuch pra Luigia.
"Tu ies l drët, tu! n iede m' apostes tlo, po ulësses che jiss ala curona ntant che te ruves!"
"A vester che ne s' on rujenà tan giut plu nia, fossel mpo stà sciot a n' aprufité de chesta bela sëira! L ie tan rie a te dì datrai na parola, t' ies for muciadiva; canche te passes per streda, me muces for. Ues' a jì muniga, che ne t' ues te lascé udëi rujenan cun n mut?" "No, Fliz, muniga ne vedi, nfinche tu vives. T' ies massa n valënt y n bel jëunn," respuendela se la rijan de cuermënter. "Ma n iede ne muessi nia savëi te dut l ghetun, che nëus s' ulon bon. L ie bën assé, che chëla vedla Rosa nes à udù l ultimo iede. N' es' a udù cie uedli maliziëusc che l' à fà ca? Dit n' ala nia, ma nia de dit ie scialdi de dit. Savëi sala dut, la ciacules portela dutes ncantëur y ie metësse pën, che la ti l à bele cuntà al' oma; y te ses, che l' oma ne ti mpudova bele nia a ti pere, bera Biertul. Y tu ies mefun pra d' ëila n puere stracion, ch' i fej i lëures ai paures. Sce pu che ie n' é nia, ulëssela mefun mpo, che rujenësse mé cui miëures dl luech y la dij for, ch' ie muesse n giaté n bon y nsci via mefun. Ma dije pa cie che la uel, maridé maridi pa chël un che me sà a mi. Ma rujenon de vel d' auter!"
Y nsci ai metù man de se la cunté y de se rujené daulëibon. Ël ti teniva na man y ti fajova aicia, sciche dij tei pitli. Ntëur ite fovel dut bel chiet y deguni n' i desturbova. I uciei fova ënge bele a durmì. Luigia y Fliz fova mé plu per ëi sëui y n' abadova no al batan dl' ëura no a vel d' auter. For ovi mo zeche da se cunté y l tëmp passova zënza ch' i se n ntendëssa. Dan se despartì se bussovi drët de cuer. Dui doi fova cuntënc y beac. Bën plu de n iede arà dit Luigia: "T' ies ncuei tan daulëibon; mo un, Fliz, chetu!" Y ce cuntënt che Fliz fova a pudëi se la bussé, a vester che la priova cun n tel bel moto da inuzënta y senziera, cun tei biei uedli plëns d' amor y de felizità. Y nsci stentovi a se despartì, drët scich' i s' ëssa udù l ultimo iede.
Bëndebo tért ie revéda Luigia a cësa. Si oma, anda Bérbla, fova bele giut zerùc dala curona. "Ulà iesa stata tan giut?" damandela. "Cassù ite a to n puech l' aria; a vester che muesse sté dut l santo dì do peníc ite y ti tenì pro a depënjer, féjel bon a ji da sëira n puech al' aria," respuent Luigia. Sun chësc ti cëla ca anda Bérbla n puech da maliziëusa cun en moto da ne se lascé sfulé dant dut y dij bëndebo dassën: "Ehe, 'n aut bën te cie aries che te vés la sëires. Ora per téi pic vés, via tel bosch vés a revé adúm cun chel pitoch de n toghevercher de Biërtul dela Grija. Ncuei sarés ino stata lepro ntant ch' i autri va ala curona. Bel féjes! a ti oma dijes che te stés tlo a finé lëur, ntant vés a slonder de nuet cun mutóns a te to la stima. Ne te dëudessa? Nsci iela, n' jëde féjun dut per té, n sparagna dlonc per se tré bel plan l viver; y canche t' ies majera y che t' ësses speranzes de n giaté n puech n miëur, che ne t' ësses plu da patì nia y che ti oma pudëssa ënche avëi na legrëza te si vedli dis, vés a tela tré via cul plu stlet pitoch dela cura. Che ne te sa a tí massa stlet me féji marueja!"
Sun chësc ton àla mo bruntlà giut anda Berbla. Ma jache Luigia ne respundova nia y se njignova a ji a durmì, àla 'mpo ngali scutà. N chëla nuet ova Luigia danz puecia suen. L' amor de Fliz, po la craugna de si oma y ch'la vedla traina, che la muessa n maridé n bon, ti dajova da pensé y da bradlé y ti parova vià la suen.
L dinstá fova tosc passà; jënt fova bele ju da mont, l craut curiva tosc ciamp y 'n audiva bele flelàn ncantëur. Pra Luigia y si oma fovel dut sciche dant: depënjer dí per dí y ndatrai nce de nuet, y nia d' auter. Fliz fova sta scialdi sa mont a sië y ova udù Luigia drët dinrér. Po metovela mo tan vérda: mé n valgún jëdesc s' arài dì n doi paroles a scroch. Ma per chël ne fova l' amor ch' i se purtova nia mënder.
Fova nà sëira danter ëures: Luigia fajova da cëina, si oma depenjova te stua. Da porta ite vëgnel bel plan, cun vares pesoc, Flurian de Tumésc y va te cësa-da-fuech pra Luigia. "O, féjela vél de bon da cëina, ch'la jëuna?" dijel. "Féje mefun papaciuei; vél de bon n' ielpa no, ma a mí me sai boni", respuendela ti cialàn cun uedli ch' ulova dì: "Cie uesa tu tlo nsnuet tan nia aspità y cie śira ésa?" Flurian se sënta sun fudlé y mët man de ciaculé. Ël ti féj bën drët la beles, ma Luigia ne disc pa truep ëila. La semeia n puech sëura pensier y respuent mé chël che la muessa. Canche la porta i papaciuei te stua, val ite do. Anda Bérbla s' en ova bën entendù, che fova zachéi ora 'n cësa-da-fuech, che ciaculova cun Luigia, ma la n' ova mpo no ulù vester tan curiëusa de ji ora a udëi. Śën che la vëiga Flurian sun usc, sprizela debota do peníc ora a l saludé, ël, l fi del majer paur del luech. Che chëj unissa tlo a mutáns ne s' ëssela nianca nfidà a pensé no.
"O Flurian, co t' ielapa jita prai saudéjes, ala manovres? L ie 'n mëns che 'n ne t' à plu udù. O, ne te cëlessa nce tan rie no. Pu n tél che tu ne patësc nce prai saudéjes no. Sëntete pu ju y conta n puech. Papaciuei ne possi danz no te pité, s' assàn vél de miëur sce!" Nsci rusnovela propi dut n dublët dala legrëza, che Flurian s' ova ndegnà d' unì a ciaculé n puech, te cësa de doi tél puera stëntes. No Flurian no Luigia n' ùniva a frida a dì vélch, tan note ova anda Bérbla de cunté y de damandé. Flurian n' ova nce drët de respuender no, la se respundova dut ëila, co che ti savova ad ëila y co ch' ëila minova. Pernanche l' ova maià n vanguna sciadóns de papaciuei, peiela mé debota via a fé l café y lascia Luigia y Flurian sëui te stua. Chij doi fova n puech chiec ëi. Flurian purvova tosc a to una rusnéda, tosc a n to n' autra; ma Luigia fova de puecia paroles: Flurian ova puecia fertuna. Ma l se pensova nsci: "O, n' jëde la vedla éi, po la jëuna unirà bën bel plan do." Mé tosc rua anda Bérbla cul café tela plu bela copa, che fova te cësa, san bën. Na tél vedla sciadón d' arjënt, che fova bele stata ai tëmps de si oma sun scudlé, àla ënche mo tëu ca. Y t' ustaria fovela mo sautéda a to pan del pec. Nsci se purvovela y fajova propi sciche l ëssa abù l coser te cësa y sciche Flurian fossa unì dad ëila a mutáns y no dala muta. A chësta maniera iela stata bona de l tenì su ades trëi ëura; 'n muessa propi dì nsci, che Luigia ne s' ovapa drët purvà ëila; al cuntrario, ëila aspitova ért che l s' en jisse tosc y se dessenova propi, canche si oma ti dajova de moto, tosc cula vista, tosc cui piesc, che la rejone nce ëila vélch. Ma chi se faràpa marueja, sce Flurian s' en jiva cuntënt a cësa. Luigia fova danz manco cuntënta y ne fova bona de stlu uedl te liet. A vester che si oma ti ova mo fa na drëta perdica dan ji a durmì: che la ne sa nia da s' astilé cun jënt, che la ie da-ulëi-mél, che la fossa bona de se tré via l miëur jëun del luech y de ti sauté do a n pitoch da nia, che la porta puech amor a si oma, che s' à durà del dut ala tré su. Y de téles mefun. Da dedo, canche Luigia s' en peia da usc ora, ti svéiela mo do: "Cëla pu mpo de t' astilé miec n' auter jëde, l sarà bon per té y per ti puer' oma." Luigia bradlovà te liet, che l plumác da cë fova dut mol, y Fliz n' i jiva gor no ora del cë. Ce defrënzia da Fliz a Flurian! Chëj n drë superbón de n bravatón dal cuer dur, da-ulë-mél a rusné, cun en cialé ca da ulëi for te cujené, - chël senzier, de bon cuer, n puech chiet, cuntënt che l fova san y nton y bon de lëur y de se tré l viver unestamënter. Flurian ova bën purvà pra na muta rica del luec y nce pra una del luec daujin, ma i dijova che l ova giapà l cestón. - Nsci s' ovel pensà: "Sce n' en giate na rica, toli la plu bela, sce la ie nce puera; y canche é n' jëde abinà la vedla, te me ueipa bën nce to dai piesc chël de Biërtul dela Grija."
Sarà sta n valgun' enes do, na sada sëira. T' ustaria fovel do na mëisa ite Fliz, che se majova n puech de zeche. L fova revà da lora ite. Duta l' ena fovel sta demez ad oures. Ngali ruvel n vangún téi jëuni del luec y se sënta pra n' autra mëisa. Fliz ài da fé da saludé. Ngali ruva cun en drët sborio, dut se scassàn, Flurian de Tuméš. A udëi Fliz mët-el man de ri cun en moto propi maligno y disc: "O Fliz, te gires nsnuet a la fé giusta tu, ah?" I autri scumëncia duc a ri y Roc da Dla cujona: "Tel bosc, do l troi ite!" Nazio del calighé disc: "Cula vedla Roja! n' autra n' en abinel plu." Y nsci cujona un do l' auter. Fliz se bef ora si got de vin y s' en peia via zënza dì nia. Vit del Orp ti svéja mo do: "Mé va debota, sce no pudëssa un te ji tela fava!" Y ti rijovi, che l audiva mo dedora la fuera. Fliz s' en va a cësa. L uel ji a durmì, ma l n' à deguna ghenéda. L va ino ora y va n puech ncantëur. Zënza ulëi ruvel daujin dala cësa de Luigia. L va so' cësa via y se sënta sun en ciuc da sfënder lëgna. A ji su ne s' ëssel méi nfidà, bel per anda Berbla no; po fovel tan tért mo ënche. Luigia durmiva de so' pért, ulà che la cësa fova plu auta. Ngâli - l stajova nsci sëura pensier - audel sustàn sciche zachéi bradlëssa; ti sa che chisc susć vëgne dal balcon de Luigia. Ël chërda bel a chiet: "Luigia!" Te chëla vëighel 'n cë che cëla da balcon ora, mé n mumënt, po ne vëighel no n' audel plu nia. Ngali s' en val mpo a cësa.
pagina:61 Luigia s' en stajova mo plu mél che Fliz ëila. Flurian ova cuntinuà a unì. Anda Bérbla fova dut mata. Luigia rusnovela su de cuntinuo. Nsci nen iel da se fé marueia, che Luigia metova man de pessé do n puech. Del' oma messovela plu tért se festidië ëila. Avëi n' ovela nia, y cul depënjer davagnoveles puec. Luigia fova jëuna y n' ova mo purvà l viver del mont; si oma capirà danz miec l' utl de na noza cun Flurian, l plu rich del getun. Y cun Fliz ne fovel per n' jëde nianca da pessé de pudëi se maridé no; si oma n' ëssel méi pedù mantenì. Pëines aràla danz tenì ora de grandes Luigia y passà de stleta nuetes, nfinche l' à dit a Flurian de sci.
Chesta pitla parola, che la zarova ten colp demez da Fliz y che fova de na tél mpurtanza per duta si vita, foa tuméda n chësta sëira. Cul' oma l' ovel bele fat' ora Flurian; ëi doi fova bele ntendui. Y n chëla sëira fovela jita nsci. Anda Bérbla fova ora n cësa-da -fuech, che la njignova l café; la ulova-pa mo nce fé n puestl, che la savova bele, che nsnuet stlefla. Ntant ti cuntova dant Flurian a Luigia, tan bel che l' ëssa prad ël. Ël fova sentà pra mëisa cul spinél permez a usc, Luigia udova via da usc. Canche l' oma univa da usc ite cul' oles dal café, dajovela a Luigia de moto y cignova drët de sci. Ngali fovel sturzà ora chësc "Sci" ël. Luigia ova danz na cuscienza sciche na puera piciadëura ëila; ma ce uelunpa fé?
Canche Flurian s' en fova jit, restova la cuntentëza del' oma y la tristëza de Luigia. La fia n' ulova mpo no tan se mustré pra l' oma, cie mueja che l' ova: la s' en va te majon, sta sun balcon y brédla. Ne fova sta puscibl, che l' oma capësce, che si fia pudëssa deventé si vita desfurtenéda. Si oma fova tel terzo ciel, y la fia n' ulova la zaré ju.
Flurian ova gran prëscia cula noza. Y n l' à fata cun gran pompa. La plu cuntënta sarà stata anda Bérbla. Fliz n' ovun spià. Canche l ova audì la dumënja, che Flurian y Luigia s' ova mpermetù, s' en fovel pià via mo n chël dí do l buj ora. L se pensova de purté si mueja plu saurí dalonc da Luigia. L fova ji fant pra n paur daujin da Bulśan.
I nevicéies fova jic a Unieja do la noza. A unì zeruch fovi albergëi na sëira a Bulśan. L' auter dí fova levéda Luigia abenëura y fova jita a mëssa tela gran dlieja. Do mëssa univela bel plan ca per la gran plaza. Te n' jëde se fërmela y cëla drët fit. Ti pëta n drët dléi y ëila svéja: "Ce spavënt! Fliz ie tlo!" L plu giën foss-ela muciéda ne sé ulá, ma dala gran sperduda ne fov-ela bona de dé n var, y tosc fova Fliz, che spenjova n pitl bagl cun doi sac de farina dan ora, dlongia d' ëila. Ël cialova bën ca da se fé marueja, ma sperdù ne s' ovel mpo no tant. Luigia fova deventéda blancia sciche n linzuel y stajova iló ncantéda zënza vester bona de dì na parola. Ngali disc Fliz: "Luigia, co te valapa?" Luigia ti cëla cun de gran uedli y ne dij nia. Fliz ti cëla ënghe bëndebo giut y disc po bel plan: "O ma, Luigia, co éssa pedù fé na téla?" Te chëla vëiga Luigia si uem 50 var dalonc, che ti cëla ai libri dela libraría del Moser. Ël ne l' ova mo ududa, Fliz ne l udova ënche de no, che l ti autova l spiné. A Luigia ntant ti pëtel l segondo jëde n drët dléi y mé a pëina iela bona de dì chesta paroles: "Perdona, Fliz! L é fat sëulmënter per amor del' oma. Crëieme, Fliz, ch' é nce je patì mi pért y patësce mo!"
Po peiela via bel plan, ma l' ova da fé da sté mpe. Fliz ti dà mo na udléda, po vëigel nce ël Flurian y va debota do si fac cun si bagl. Te cësa de Flurian parovel che la jis do maridé mé nia tan mél. Anda Bérbla ova bela trapinà via ntan ch' i nevices fova mo a Unieja. Si pitl cuz daujin dal bosch ovun afità via a n calighé fedom. Te cësa de Flurian ch' ova da n vangun ani pére y oma sot tiëra, fovel bele dai tëmps di genitori anda Cresënza, na vedla muta, che teniva orden. Chësta ne fova danz no cuntënta cun anda Bérbla, ch' ulova san bën ënghe n puech sciaftighé. Nsci n fovel trëi che menova l chitl, una plu del' autra. Ma la n' à durà giut, anda Cresënza à messà zeder. La s' en jiva danz cun na rie musa y dijova ncantëur: "Je m' en son jita je per sté a cialé pro co che ch'la cetina, che jiva mo da puech cun chi che méi ora per chi piciuei, y ch'la vedla stria maliziëusa mëina Flurian cun luech y dut ala malora. N' jëde fertuna ne saràlpa te ch'la cësa." De vélch ova danz abù la vedla rejón. Jënt savova che ne fova sta l' amor ch' ova menà adum Flurian y Luigia. "J s' usapa bën!" dijovun. Ma Luigia ova n cuer massa tënder y n sentimënt massa fin a s' usé ite cun Flurian, che fova n uem dal cuer dur y na persona grovia d' ugni viërs. Mpe d' unì a cialé miëur, sciche na pért de fenans jëunes l prim tëmp do maridé, ovela giatà plu rie ciera. Anda Bérbla fova danz plu che cuntënta ëila y dut ti savova bel. Flurian teniva n puech dad ëila y la lasciova scialdi cumandé. De Luigia se festidiovel feter puech y de chëj ovela mo na majera crëusc. Ma la scutova bela chieta, fova valënta y cialova de mantenì la pésc y l' union te cësa y supurtova dut cun ressegnation. Nce l prim pop n' ova fa mudazion pra Flurian. Luigia fova du' cuntënta y tratova Flurian, sce pu che la ne l amova, come si uem, fova valënta cun ël, ti fasova chël che l ova gën, ne ti dajova storta parola. Ma ël, che ne l' ova maridéda tan per avëi na brava fëna che per se njignë na bel' ëila per si plajëies, ne se festidiova mé nia de si criatura, de si sanch, del érp de si inuem y de si bel luech. Ma no assé de chëj ova Flurian metù man de ji la sëires t' ustaria a carté. La Dumënjes n' univel datrai dut l dí nia a cësa. Suënz ruvovel rie, lasciova ora si luna pra Luigia y stritova mé nce cun anda Bérbla, che ne fova nia miëura o manco ria. Enc' ëila ova metù man de ji massa suënz jun ciulé a mëter l bech te got. Nsci jivela for plu y plu mél te cësa y Flurian desfajova a slune. Mpe de levé bel abenëura a ji debota tel lëur, levovel suënz da pan dala nuef, fova po drët dala luna y strabaciova i lauranc, che n' i pudova fé plu nia a scusa. Pudëis se pensé te ce pëina che stajova for ch'la puera Luigia. La cialova plu y plu rie y a si uedli se ntendovun che la bràdlova suënz. Sce la ti dijova vélch a si uem y l priova de sté a cësa, ti sautovel permez cun na drëta rie sëur: “che la n' à drë de se festidië de si fac, ch' ël sa bën ce che l féj ël! “Luigia dut spriguléda ne se nfidova plu a dì parola. Po i fova mo nasciù na tél pitla, ch' ova tan stentà a unì su; y Luigia ne fova plu stata drët nton ëila. Bel plan fajovela si stroc te cesa, bradlova scialdi y se bussova si doi pitli, ma la savova che la n unirà plu a i udëi jan a scola. Canche la jiva a mëssa; se dijova l' autra fenans tela urëdles: "Eh ma, ch'la pùera Luigia tisleia ëila."
Y Fliz! ce àpa fa Fliz ntant? Ad ël ti iela jita miëura ch' a Luigia. Si patron a Bulśan fova drët cuntënt peia. L laurova gën, fova rëidla, ne buvova nia y duc chëi che ova da fé peia l udova gën. Plu tért cumprovel su verśura dai paures a cont de si patron per la mandé demez. Davia che l se mustrova drët ntendëul d' afari y fajova l galantom, l ova l patron lascià sté ala pért ai vadagnes ch' i trajova cula verśura. Nsci ti ovel pià mo plu ueja y mé tosc s' ovel sparagnà adun bëndebot. Ma Gherdëina ne fovel mefun mpo no bon de se desmincë. For ovel tel pensier de lascé Bulśan y de pië dal buj ite. Y na Sada audel dal pot de Gherdëina che n tél pitl luec va a lincant y la Dumënja fovel bele te Gherdëina a i cialé. L ti plajova y ne fova nia massa cëre. L va ino a Bulśan y rejona cun si patron, che l i mprëste mo chël ch' i manciova a l cumpré. Si patron n' à dì de no, che sun en luec d' un che féj l galantom sta i groj l miec. Doi enes do fovel revà cun si patron al lincant y l luec ti fova bel impont restà zënza che l ti fossa uni menà su massa. Y trëi mënj do fovel trapinà sul luec ël. Nen é drë de ve dì, ce uedli che ḡënt fajova. Crëta ti ov-i n' jëde puecia. Ma bel plan ovel giatà stima. L pajova sidebíc bel mpont, fova servijëul, sparagnova y s' en stajova propi bën. Chi jëuni che l ova cujenà n ch' la Sada t' ustaria, se trajova ënche entëur ite y ti fajova l bel. Ne fova ji via doi ani, che l ova giatà na tél stima tel luec, ch' i paures ujins l ova metù tel chemun. L fova scialdi ntendëul y i paures dajova vélch sun si parola, davia che l purtova dant la cosses cun fundamënt. Dal curat, pagina:64 Segn. Francësc, jivel suënz a se cunsië de vélch. Ma chësc fova nce n preve, che ne se ficiova te dut y che jiva do si fac. Al incontra canch' un univa per cunsëi dad ël, fovel subit njignà y bel scério y zënza ciacules ti dijovel, co che n pudëssa fé a fé l miec. Nsci ti ovel nce n' jëde cunsià a Fliz de se maridé tosc, a vester che l à luech y cësa. Canche Fliz ti ova dì, che l ne sa nia ulà ji a mutans, minova Segn Francësc, che ël ne uel se ficë te tél cosses, ma Fliz pudëssa bën ji a rusné cun Agnes de Jan Tone. "Po vester che la te pléje." y bel impont! Doi jëdesc fovel sta a mutans. L segondo jëde l' ovel damandéda y ëila ova dì de sci, sce pére n' à nia de contra. Y Jan Tone ti ova tucà la man dijàn: "Si, a ti te déi mi muta, tu me pléjes, t' ies un di miëur uemes dela cura, pra té stala bën mi muta." Y Luigia? Se l' ovel pa desmincëda de fin? Desegur no! Ti fajova ence ad ël mél al cuer a audì, che la messova tan pati. Ma ududa l' ovel mé n vangun jëdes da lonc y s' ova sperdù che ch'la bela Luigia cialova tan rie. Te cësa de Flurian ne s' ovel méi nfidà a ji y nsci n' ovel méi pedù rusné pea.
Cun Agnes s' àl tosc usà ite. La fova valënta y bena te cësa, stimova si uem y ël cialova sun si bona fëna. N dí ti ovela dit bel a chiet te na urëdla, che la spieta zeche y Fliz fova du' cuntënt y ti ova mo plu ueja al luec. Tin-, tin,- tin,- la zintlin! "Chi saràl ma mort? Plu segur ch'la puera Luigia! Puera coscia!" Nsci svajova la fenans n dí d' auton domeśdí, che n audiva chij boc ncherscëui che fésc spiërder ugnun a i audì. J scarpiei de chëi che ziplova tumova ora dela mans, n lasciova do de majë pitla marënda, l ciaculé de chëi che fova n vila univa rot te n' jëde, n jiva ora dan porta a udëi se vanguni passa per savëi na segura. Y mé tosc savova dut l luech che ch'la Luigia ova finà de patì. La fenans stajova dan ch'la portes, sun stréda, pra droc, duc rusnova de Luigia y cuntova, ce bona persona che l fova, tan rie che si uem fova pea y nsci via. L dí dan che la more ova dit Agnes a Fliz: "Jon a cri ch'la puera Luigia, i disc che la ie sula fin."Y canch' i jiva da usc ite, udovi Luigia te liet cui uedli stluc, blancia te si bel mus da santa. Fliz va bel a chiet daujin, ti cëla n puech y dij bel plan: "Luigia, me cunëscessa?" A audì la usc de Fliz, chela usc ch' i fova la plu cara, che ti ova rusnà tan suënz da-ulëi-bon, gëurela te n' jëde si biei gran uedli, cëla ca fit a Fliz, pér che la se spiërde n' jëde, po dijela bel plan cula fiza da ri: "Sci, Fliz." Duc chëi che ie entëur ite sta biei chiec, degun ne se nfida a se muever te chej mumënt, duc ti cëla devotamënter a ch'la bela santa cun si uedli sarëins, plëns d' amor, de pésc y de ressegnazion a Die. Tosc i stlujela, ma duc resta chiec sciche ncantéi nteur ite. L prim che se muef ie Flurian che ova udù dut. Ma chël che l ova udù, ti ova da n scas y sustàn fovel pià debota da usc ora. Ma anda pagina:65 Bérbla ne fova plu stata bona de se tenì ite; ëila se snodla via dan letieria, giapa ite n brac de Luigia y urdlàn dijela: "Perdona, Luigia, je son ti desfertuna, ti mort, perdonemel!" Y mo n' jëde gëura Luigia i uedli y bel plan dijela: "Sci, - l' oma – Ve perdone". Y anda Bérbla resta pra liet bradlàn, i autri s'en va bel plan dut sëura pensier de chël ch' i à udù. Na tél supeltura ovun dinrér udù. La fenans fova dutes chëles ch' ova pedù. N fova pueces che n' ova l fazulët tél mus o i uedli moi. L plu bradlova danz anda Bérbla. Ma ence Flurian y Fliz stentova a se tenì l bradlé. Do ala bara jivel doi pitli inuzënc furnii dut a fosch, che fajova drët cumpascion.