Page:Vocabolardlladinleterar.pdf/675

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.


nos
640


digoFOD1841-1986:260 (fod.); h) Noi aon abù vescovi, canones, / Capitanes, gregn piovegn Noi ong bù vescovi, canones, / Capetanes, greng piovegn BrunelG, CianzonJentBona1856-2008:254 (bra.); i) No de zerto che ciamade / ca in Anpezo nos no i on. Nò de zerto che ciamade / cà in Ampezo nos no i on. DegasperF, CodaBadiote1860-2013:471 (amp.); j) Dighe encia mi, ston mal encia noi, e podon lassé in pas i taliagn. Dighe enĉia mi, ston mal enĉia noi, e podòn lassè in paje i Taliani. AgostiniM, Dialogo1870*-2013:433 (col.); k) Fô dagnora de bugn proi: / Nos savun sëgn cun ci trica, / Ch’ëi pulî nüsc spiric groi Fo’ dagnara de bongn’ Proi: / Nos savung sengn’ cung ci tricca, / Ch’ei pulì nousc’ spir’ti groi DeclaraJM, MaringSopplà1878:2 (Badia)
2 usato come complemento oggetto o complemento indiretto formato con preposizione (gad. P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. L 1933; F 2002; DLS 2002, fas. DLS 2002, fod. DLS 2002, amp. DLS 2002, LD DLS 2002, MdR) Ⓘ noi Ⓓ uns ◇ a) Prëia per nëus San Benedët, / Acioche vivonse bën y drët Preja per nëus San Benedët, / Acioke vivonse bën i drët PlonerM, BepoMahlknecht1821*-1915:56 (grd.); b) Mosé á comané a nos tla lege, che na tara mësson sassiné. Mosé ha commané a nos in te la ledge, che na tala mássung sassiné. HallerJTh, MadalenaBAD1832:154 (Badia); c) Ma nte la lege l à pa comané a nos Moisé, che se dëssa na tela la fè morì a ie trè de sasc (la lapidé). Ma ‘ntella lege l’ha pa comané a nos Moisé, che se dassa na téla la fé mori ai tré de sass (la lapidé). HallerJTh, MadalenaFOD1832:160 (fod.); d) Anzi, insciö éla, mi care, degügn de nos ne sà dant fora, a ći che la providënza l’à destiné. Anzi, insceu éla, mi care, degügn de nos ne sa dant fora, a çhi che la providënza l’ha destiné. DeRüM, AldìNiaSignurCurat1833-1995:269 (MdR); e) Parché ancuoi ‘l é ‘l Giubileo / E par El, e anche par nos. Parchè ancuoi l’è ‘l Giubileo / E par El, e anche par nos. ZardiniB, Rudiferia1852:1 (amp.); f) Al periâ por ël, por nos, / I orun bun ch’al é tan pros Al përià por Al, por nòs, / I’ orung bung ch’Al ë tang pròs. PescostaC, SonëtCoratBadia1852:2 (Badia); g) Ma se no i sciampa da noi / Ge dajon del podaroi / Perché i volon dalonc da noi i snariliousc. Ma se no i sampa da noi / Gie dason de podaroi / Perche i volong da lonc da noi i snarigious. PollamV, VivaSagraMoena1856-2008:268 (bra.); h) Diversi se n lassa fora, che i starave pì volentiera con noi tirolesi. Diversi ʃen lassa fora, che i starave pì volentieri con noi tirolesi. AgostiniM, Dialogo1870*-2013:432 (col.); i) Surëdl, luna y stëiles, ierba, flëures y lëns, y dut chël ch’udon ntëur a nëus, ie si lëur. surá̤dl, lúna̤ i štáilęs, iá̤rba̤, flóuręs i la̤ŋs, i dut ka̤l k’ udóŋ ntóur a̤ nóus, íe si lóur. RifesserJB, Surëdl1879:107 (grd.).

nos (gad., mar., Badia, fas., caz., fod., amp., LD, MdR) ↦ nos.

nos atri (gad.) ↦ nosautri.

nos autres (fas.) ↦ nos etres.

nos etres (fas., caz.) ↦ nosautri.

nosautri Ⓔ NŌS (EWD 5, 61) + ALTER (EWD 1, 171) 6 1866 nos etres (BrunelG, Cianbolpin1866:9)
gad. nos atri fas. nos etres, nos autres caz. nos etres moe. noiautres fod. nosautri col. noiauter amp. nosoutre LD nosautri
pron. pl. Ⓜ nosautres (f.)
(con valore rafforzativo) noi, indica contrapposizione (gad., fas. DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. Q/K/F 1985; C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ noi, noialtri Ⓓ wir ◇ a) Chelun él che à la più bela femena de nos etres? Kelùn el ke a la più bela femena de nos etres? BrunelG, Cianbolpin1866:9 (caz.); b) E parlando de costore / Vieno a dì de zerte outre, / Nuia da manco pecatore / De chi verso nosoutre. E parlando de costore / Vieno a dí de certe autre, / Nuja da manco peccatore / De chí verso nosautre. Anonim, Monumento1873:1 (amp.); c) Che nosoutre ca in Anpezo / Sone gnauche, beśen dì, / Se son stade boi trenta ane / Chesto gato de sofrì. Che nos’ outre ca in Ampezzo / Sone gnauche besèn di / Se sostade boi trentanne / Chesto gatto de soffri. Anonim, ManageriaComunal1873-1973:38 (amp.).

nosautri (fod., LD) ↦ nosautri.

nosc (fas., caz., bra., fod., amp.) ↦ nost.

nosc (agg.) (gad.) ↦ nost (pron.).

nosoutre (amp.) ↦ nosautri.

nosseche (moe.) ↦ nossecie.

nossecie Ⓔ comp. di no + + cie; cfr. zeche 6 1860 no si cié (DegasperF, ARaMeNoiza1860*-1975:109)
moe. nosseche fod. nossecié amp. nossicé
agg. Ⓜ inv.
un certo, per indicare una piccola quantità imprecisata di una cosa concreta (amp.) Ⓘ qualche Ⓓ irgendein ◇ a) Dapò vespin na sera de na festa / stufo de lieśe nossicé librato / no me soutelo el pensier inze ra testa / de śì a donià? Dapò vespin na sera de na festa / stufo de liese nošicé librato / no me sòutelo el pensier inže ra testa / de zi a donià? DegasperF, TenpeAdes1862-1974:472 (amp.)
s.m. sg.
qualcosa che non si percepisce chiaramente, che non si sa definire (moe. DA 1973, amp. Q/K/F 1983; C 1986) Ⓘ nonsoché Ⓓ gewisses Etwas ◇ a) Inze duto el to bel vis, / t’as un zerto nossicé … / me par de esse in paradis / co me scento pede te! Inse duto el to bel vis, / t’as un zerto no si cié… / me par de esse in paradis / co me scento pede te! DegasperF, ARaMeNoiza1860*-1975:109 (amp.)
zeche.

nossecié (fod.) ↦ nossecie.

nossicé (amp.) ↦ nossecie.

nost Ⓔ NOSTER (EWD 5, 62) 6 1632 nost (Proclama1632-1991:160)
gad. nost (pron.), nosc (agg.) mar. nost (pron.), nosc (agg.) Badia nost (pron.), nosc (agg.) grd. nost (pron.), nosc (agg.) fas. nosc caz. nosc bra. nosc fod. nost, nosc col. nost amp. nosc LD nost MdR nost
pron. Ⓜ nosc, nosta, nostes
pronome possessivo corrispondente al pronome di prima persona plurale (gad. B 1763; A 1879; A 1895; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. A 1879; C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ nostro Ⓓ unser ◇ a) Infati ai osservà, che l formenton somenà darè la siala l eva apena come l nost a Col. In fatti hai osservà, che ‘l formenton somenà darè la ʃiala leva a pena come ‘l nost a Col. AgostiniM, Dialogo1870*-2013:431 (col.); b) plü jonn che tö, viôl cun süa uma, santiscima, te na ütia ch’ê sciöche la nosta plou jŏn ch’tou, viōle cung sua uma, santissima, tena ūtia, ch’ē sceoucche la nosta DeclaraJM, SantaGenofefa1878:72 (Badia)
agg. Ⓜ nosc, nosta, nostes
aggettivo possessivo corrispondente al pronome di prima persona plurale (gad. Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002, MdR) Ⓘ nostro Ⓓ unser ◇ a) Bradlon almanco śën la mort de nosc Gejù. Bradlòng almancu deseng la mort de nosch Giesu. RungaudieP, LaStacions1813-1878:92 (grd.); b) Y canche on finà nosc dis, /