Page:Vocabolardlladinleterar.pdf/581

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.


luna
546


otcënt y spo vintecinch / contân ch’les stibles de parincinch / stlefaa jö in stüa de comun / a plëna lüna la nöt de Capiun. PescostaC, OrcoIocl1858-1994:234 (Badia).

luna (grd., fas., bra., fod., amp., LD) ↦ luna.

lüna (Badia) ↦ luna.

lunc (gad., mar., Badia) ↦ lonc.

lunch (gad., mar., Badia, MdR) ↦ lonch.

luné (grd.) ↦ luminé.

lunes (col., amp.) ↦ lunesc.

lunesc Ⓔ LŪNIS DIĒS (invece di LŪNAE DIĒS) (EWD 4, 263) 6 1763 lunes ‘dies lunae’ (Bartolomei1763-1976:86)
gad. lönesc mar. lönesc Badia lünesc grd. lunesc fas. lunesc bra. lunesc fod. lunesc col. lunes amp. lunes LD lunesc
s.m. Ⓜ lunesc
giorno della settimana che segue la domenica e precede il martedì (gad. B 1763; A 1879; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; T 1934; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. A 1879; Mj 1929; Q/K/F 1983; C 1986; DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ lunedì Ⓓ Montag ◇ a) Se se confesse dò le unesc, / O domesdì, e dapò lunesc Se se confesse do le unes, / O domesdì, e dapò lunes BrunelG, CianzonJentBona1856-2008:250 (bra.).

lunesc (grd., fas., bra., fod., LD) ↦ lunesc.

lünesc (Badia) ↦ lunesc.

Lungega (Badia) ↦ Longega.

luntananza (grd.) ↦ lontananza.

luó (amp.) ↦ luech.

luoch (fod., col.) ↦ luech.

lurar (bra.) ↦ laoré.

lurèr (fas., caz.) ↦ laoré.

lurger (caz.) ↦ lurier.

lurier (fas., caz., bra., moe.) ↦ laorier.

lus Ⓔ it. lusso ‹ LUXUS (EWD 4, 265) 6 1866 lušo (BrunelG, Cianbolpin1866:21)
gad. lus Badia luscio fas. lus caz. lus bra. luscio fod. luscio col. lusso amp. lusso
s.m. sg.
sfoggio di ricchezza, sfarzo, abbondanza (gad. A 1895; Ma 1950, fas. R 1914/99; DILF 2013, fod. P/M 1985; Ms 2005, amp. Mj 1929; Q/K/F 1983; C 1986; DLS 2002) Ⓘ lusso Ⓓ Luxus ◇ a) olache jìa l Vent va ence el dò. Perfinamai che l’é ruà te l’ùltima sala, che la era dut a luscio e Dona Chenina te let. ola ke va el Vent ʒ̉ia enče el do. Perfinamai ke l e rua te l ultima sala, ke la era dut a lušo e Dona Kenina te let. BrunelG, Cianbolpin1866:21 (caz.); b) Sigfrid incunta dlunch lus y pumpa insolita, mo al odô ince da vigni pert döt sotissura en dejordin Sigfrid ingcunta dlunc lusso e pumpa insolita, mo el odō incie da vigne pert dutt soutt e sura in disordine DeclaraJM, SantaGenofefa1878:84 (Badia).

lus (gad., fas., caz.) ↦ lus.

luscio (Badia, bra., fod.) ↦ lus.

lusso (col., amp.) ↦ lus.

luster Ⓔ it. lustro 6 1860 lustro (DegasperF, ARaMeNoiza1860*-1975:108)
gad. lüster grd. luster fas. luster fod. luster amp. lustro LD luster
s.m. Ⓜ lustri
luminosità diffusa nell’aria (fas. DILF 2013, amp. Q/K/F 1982; C 1986; DLS 2002) Ⓘ chiarore, luce Ⓓ Licht, Helle
luster de luna (amp. Q/K/F 1983; C 1986) Ⓘ chiaro di luna Ⓓ Mondschein ◇ a) Co sto lustro bel de luna / vosto śone a caminà? / No te vies? varda ce una / me farasto chesta ca! Co sto lustro bel de luna / vosto zone a caminà? / No te vies? varda cie una / me farasto chesta cà! DegasperF, ARaMeNoiza1860*-1975:108 (amp.).

luster (grd., fas., fod., LD) ↦ luster.

lüster (gad.) ↦ luster.

lustro (amp.) ↦ luster.

luteran Ⓔ it. luterano (dal cognome Luther) (EWD 4, 266) 6 1856 Lutereng pl. (PollamV, VivaSagraMoena1856-2008:265)
gad. lotran mar. lotran Badia luteran grd. luteran fas. luteran bra. luteran fod. luterán col. luteran
s.m.f. Ⓜ luterans, luterana, luteranes
persona contraria all’accettazione di una fede religiosa (nl caso specifico, di quella cattolica) (gad. A 1895; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998, grd. L 1933; Ma 1953; F 2002, fas. Mz 1976; DILF 2013, fod. Pz 1989) Ⓘ miscredente Ⓓ Ungläubiger ◇ a) Coscita i peres fascegn / zenza i sacramenc / Ence i più valenc / Doventassa duc luteregn. Cosita i peres Fasseng / zenzo i Sacramentc / Encie i piu valentc / Doventassa dutc Lutereng. PollamV, VivaSagraMoena1856-2008:265 (bra.)
agg. Ⓜ luterans, luterana, luteranes
che riguarda lutero o il luteranesimo (gad. V/P 1998, grd. F 2002, fod. Pz 1989) Ⓘ luterano Ⓓ lutherisch ◇ a) Sëgn cianti le Credo. La fede cristiana / Chiló éra via, y no la lotrana Ŝáng tgianti l’Credo. La fede cristiana / Chiló ella viva, e no la lottrana PescostaC, MëssaPescosta1879:5 (Badia).

luteran (Badia, grd., fas., bra., col.) ↦ luteran.

luterán (fod.) ↦ luteran.

lutron (grd.) ↦ lotron.

luzent (bra.) ↦ lujent.

luzerna (amp.) ↦ lucerna.