Page:Vocabolardlladinleterar.pdf/145

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.


Bulacia
110


pà. / […] Les prueta sun Bulacia, / Fajëi mé n pue la ciacia. Les ie tel vedla pestes, / Ke n’a mo mei giapà. / […] Les prueta sun Bulacia, / Faſhëi me m pue la ciacia. PlonerM, CuraziansBula1828-1915:65 (grd.).

Bulacia (grd.) ↦ Bulacia.

bulada (bra., moe.) ↦ buleda.

buleda Ⓔ deriv. di bulo (EWD 1, 370) 6 1856 bullade pl. (BrunelG, CianzonJentBona1856-2008:248)
fas. bulèda bra. bulada moe. bulada
s.f. Ⓜ buledes
comportamento, atto o discorso arrogante e provocatorio (fas. R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DILF 2013) Ⓘ spacconata, bravata Ⓓ Prahlerei ◇ a) Fossà voi touse rencurade, / Tegnì bel net, e sparagnà; / Coscì al piovan ge piajarà; / Fajege l mus a le bulade. Fossà voi touze rencurade, / Tegnì bel net, e sparagnà; / Cossì al Piovang ge piaxarà; / Faxee ‘l muss alle bullade. BrunelG, CianzonJentBona1856-2008:248 (bra.).

bulèda (fas.) ↦ buleda.

bulo Ⓔ ven. bulo ‹ mdh. bu(o)le (EWD 1, 370) 6 1844 bulo (DemenegoG, LodeMasciza1844-1929:116)
gad. bulo mar. bulo Badia bulo grd. bulo fas. bulo fod. bulo amp. bulo
s.m. Ⓜ buli
persona di modi volgari che si veste in modo pacchiano e vistoso (gad. Ma 1950, grd. L 1933; Ma 1950; F 2002, fas. DA 1973; Mz 1976, fod. P/M 1985; Pz 1989; Ms 2005, amp. Q/K/F 1982; C 1986) Ⓘ bullo, zerbinotto Ⓓ Geck, Laffe, Stenz ◇ a) Par che ‘l ebe un palo in culo, / che ‘l lo feje stà in doer, / con chel far coscì da bulo, / con chel śì da granatier. Par che ‘l èbe un palo in culo, / che ‘l lo fège sta in dovér, / con chel far coscì da bulo, / con chel zi da granatiér. DemenegoG, LodeMasciza1844-1929:116 (amp.).

bulo (gad., mar., Badia, grd., fas., fod., amp.) ↦ bulo.

Bulsan 6 1856 Busang (PollamV, VivaSagraMoena1856-2008:268)
gad. Balsan grd. Bulsan fas. Busan bra. Busan fod. Bolsán col. Bolzan amp. Busan LD Bulsan
topon.
città capoluogo dell’omonima provincia (gad. DLS 2002, grd. F 2002; DLS 2002, fas. R 1914/99; DLS 2002; DILF 2013, fod. DLS 2002; Ms 2005, amp. DLS 2002, LD DLS 2002) Ⓘ Bolzano Ⓓ Bozen ◇ a) Se i recapitassa da Busan / I patrioc da Soraga / I li trasc te aga / E chi da Vich i ge met le man. Se i recapitas da Busang / I patriotc da Soraga / I li tras te aga / E chi da Vich i gie met le man. PollamV, VivaSagraMoena1856-2008:268 (bra.).

Bulsan (grd., LD) ↦ Bulsan.

bun (gad., mar., Badia, MdR) ↦ bon.

bundanza (grd.) ↦ abundanza.

bunderjé (grd.) ↦ bonderné.

bunerif (grd.) ↦ bonorif.

bunfrësch (gad., Badia) ↦ bonfresch.

bunorí (gad., mar.) ↦ bonorif.

buntà (grd.) ↦ bontà.

bunté (gad., mar.) ↦ bonté.

bur (attributivo) (gad.) ↦ burt.

burasca Ⓔ ven. borasca, it. burrasca ‹ akat. borrasca ‹ bora ‹ BOREA (Gsell 1996b:227) 6 1879 buráška̤ (RifesserJB, Tëune1879:108)
gad. burasca Badia burasca grd. burasca fas. burasca bra. borasca moe. borasca fod. burasca, borasca amp. burasca LD burasca
s.f. Ⓜ burasches
tempesta, specialmente marina, con vento violento di forza (gad. A 1879; P/P 1966; DLS 2002, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DILF 2013, fod. A 1879; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; Ms 2005, amp. A 1879, LD DLS 2002) Ⓘ burrasca Ⓓ Unwetter, Sturm ◇ a) L se muessa avëi scundù tlo ntëur dala burasca. l sę múes’ a̤vái škundú tlo ntóur da̤ la̤ buráška̤. RifesserJB, Tëune1879:108 (grd.).

burasca (gad., Badia, grd., fas., fod., amp., LD) ↦ bu-

rasca.

burdlé (grd.) ↦ brodolé.

burdon (grd.) ↦ berdon.

burdun (Badia) ↦ berdon.

burëi (grd.) ↦ borei.

burjé (Badia) ↦ brujé.

Burnech (grd.) ↦ Bornech.

burò Ⓔ it. bureau, burò ‹ fr. bureau (Q/K/F 1982:40) 6 1873 burò (Anonim, TosesCortina1873-1938:30)
amp. burò
s.m. Ⓜ buros
mobile a cassetti di forma abitualmente quadrangolare (amp. Mj 1929; Q/K/F 1982; C 1986) Ⓘ canterano, cassettone Ⓓ Kommode ◇ a) De palegrès un burò pien / I é là folade come el fen De palegrès un burò pien / Ié là folade come el fen Anonim, TosesCortina1873-1938:30 (amp.).

burò (amp.) ↦ burò.

bursa (gad., mar.) ↦ boursa.

burt Ⓔ *BRŪTTUS x ven. brut (GsellMM) 6 1763 bourt ‘turpis, foedus, deformis’ (Bartolomei1763-1976:71)
gad. burt, bur (attributivo) mar. bort, bor (attributivo) S. Martin burt Badia burt grd. burt, bur (attributivo) fas. burt caz. burt bra. burt fod. burt amp. burto LD burt MdR burt, bur (attributivo)
agg. Ⓜ burc, burta, burtes
1 che per aspetto esteriore o per caratteristiche intrinseche suscita impressioni sgradevoli (gad. B 1763; A 1879; A 1895; Ma 1950; P/P 1966; V/P 1998; DLS 2002, grd. A 1879; G 1879; G 1923; L 1933; Ma 1953; F 2002; DLS 2002, fas. A 1879; R 1914/99; DA 1973; Mz 1976; DLS 2002; DILF 2013, fod. A 1879; T 1934; Pe 1973; P/M 1985; Pz 1989; DLS 2002; Ms 2005, amp. A 1879; DLS 2002, LD DLS 2002, MdR) Ⓘ brutto Ⓓ hässlich ◇ a) La muta l à prejentà. Chëst fova n buser curt, gros, stramp, melfat, y burt assé. La muta l’a preschentà. Kæst fova ung buser curt, gross, stramb, melfatt, y burt assè. PlonerM, Erzählung4GRD1807:47 (grd.); b) Tö t’as schivé dai poc / y dal ce da müsc, chël burt cotal Tö t has schive dai potsch / E dal tgië da müsch, käll burt cotal PezzeiJF, GMiribung1819-2010:200 (Badia); c) N’é giapà, son vedla muta! / diejana! cie cossa burta? / ne giapé a maridé? / Ie ne giape plu, l sé! Ne giapà, song vödla Muta! / die schana! chië cosa burta? / ne giapè a maridè? / je ne giape plu el sè! PlonerM, VedlaMuta1828*-2013:141 (grd.); d) Chi n uel longes, chi n uel curtes, / Chi n uel fosces, chi n uel burtes, / Ma uniun arà assé! Chi n’uel lònges, chi n’uel cùrtes, / Chi n’uel fosches, chi n’uel burtes, / Ma og’nun’g aurà assè! PlonerM, VedlMut1828-1997:351 (grd.); e) L’auter l’era de Recin Batista, / Chel che fasc chela burta vista. L’auter l era de Rečing Battista, / Kel ke faš kela burta vista. BrunelG, MusciatSalin1845:5 (bra.); f) L’Orco é n gran bur malan, / do les animes plëgn de fan L’Orco é un gran burt malan, / dô les animes plëgn de fan PescostaC, OrcoIocl1858-1994:231 (Badia); g) e po i scomenza con na burta vosc / a m’in dì d’ogni sorte inze par fora e po i scomenža con na burta vosh / a m’in di d’ogni sorte inže par fora DegasperF, TenpeAdes1862-1974:472 (amp.); h) Emben l’à vedù n burt mantel enlongia a tera e l disc: Che berdon él po chiò ’Nben l a vedù un burt mantel in lenğia a tera e l diš. Ke berdon el po kiò BrunelG, Cianbolpin1866:14 (caz.); i) ‘L é arivà sto burto inseto / Diré pura ra verità Le arrivà sto burto insetto / Dirè pura ra verità Anonim, ManageriaComunal1873-1973:34 (amp.); j) Ah! n lüch, olach’ an á fat bunté, vëgnel dagnora ertsura ad arbandoné, sides tan