Page:Progreso - 1a yaro.pdf/609

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.
595
BIBLIOGRAFIO

The English-Esperanto Dictionary, da Joseph Rhodes (London, Stead, 1908). — Ta granda verko okupis l’autoro dum sis yari. Quankam admirante sa pacienteso e laboremeso, ni devas rigretar, ke il spensis tanta laboro por linguo kun nesuficanta e ne tute sana bazo, qua esas kondamnita da la max kompetenta ciencisti, e quan mem sa oficiala « konservanti » konsideras quale reformenda. Omnakaze, la linguo ne esas matura por tala vortolibro (ankore min por la franca vortarego !), nam ol ne posedas la radiki necesa, ed obligas la « lexiko­grafisto » forjar kompozaji malklara, maljusta o malkomoda. Exemple : fidelulo (vice : adheranto), enedzado (qua devus korekte esar : inter­geedzi­ghado, por la angla : marrying in-and-in. (Ido : inter-mariajo) ; tialo, kialo (motivo, kauzo) ; chirkau­velveturado (cirke-navigo) ; nedepetebla, neelpetebla (E. inexorable ; Ido : nepregebla) ; malhomo (aborturo) ; kashitajho (arkano) ; kulpigi (akuzar, nun uzata da Zamenhof ipsa) ; flamingo (gas-brulilo) ; ujego (E. bunker), e. c.

La autoro donas la gramatiko en 16 reguli (plu juste 16 paragrafi kun 54 reguli), sed la pruvo di olsa nesufico trovesas en la vortaro ipsa : se regulo 11a (pri kompozita vorti) suficas, pro quo on donas kune : jarcento e centjaro ; virabelo ed abelviro (dum ke on donas nur : bovoviro) ; domlinio e vicdomaro (E. row of houses, Ido : dom-rango) ? Se la listo di afixi suficas, pro quo on uzas anke ‑ach‑ (skribachi, skribacho), quankam ol ne aparas sur la listo ? Se esas vera ke ‑eg‑ « signifikas augmento til la max alta grado », quale eventas ke kato, malgranda bestyo, havas bushego (E. chops), piedegoj (E. paws) ed ungegoj (E. claws), dum ke homo havas nur busho, piedoj, ungoj ? Kad existas afixo ‑acio ? On trovas deklari, deklaracio ; civilizi, civilizo, civilizacio ; e. c.

La afixo ‑atra di Ido esas diverse tradukita ; ni trovas : papiliforma, butersimila, fishforma, gigantsimila, sapeca, Hhinmaniera.

En un sama paragrafo, ni vidas ke la verbo brosi esas tranzitiva, dum ke la simile formacita vorto peniki, qua devus relatar peniko quale brosi relatas broso, esas ne-tranzitiva.

On trovas anke, segun la Zamenhofal exemplo, sindona (sin, akuzativo) apud partopreni (parto, nominativo) ; sed la exemplo di Z. pri la uzo di ‑em‑ ne esas sequata, e la autoro donas laboremo e. c., dum ke la « Majstro » sempre uzas laboremeco. On sequas il, kande to esas agrabla ; altre, ne.

La sama hezito, quan ni rimarkis pri la vort-ordino, esas videbla pri la uzo de hh (h signizita). On trovas : kromo ; hhromo­grafilo ; hhromo­litografo apud kromo­litografo ; krono­gramo e hhron‑ ; hhrono­logio e kron‑ ; sed nur hhrono­fotografo.

Hezito anke pri la difero inter rabi e shteli (tromperabi, trompshteli por tradukar E. to embezzle, fraude-furtar) ; inter anchovo ed engraulo, pozita due pos E. anchovy, sen expliko ; pri la nuvebakita radiko deriv, ni trovas :