Page:Progreso - 1a yaro.pdf/190

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.
176
PROGRESO

revolucionani preferar evoluco a revoluciono… en linguo dudekyara!

Pri la nuva afixi propozita da nia kunfrato, du ek li esas ja uzata en ES., nome, ism ed ist, sed li esas definata per maniero plu simetra : ism indikas (ne : montras!) doktrino o sistemo, ed ist indikas la partiano di ca doktrino o sistemo. Praktike, la aplikado koincidas kun la di Socia Revuo, ecepte pri ruĝisto : nam la ruĝo ne esas ideo, e konseque on devas dicar : la ruĝoj (EP) o la redi (ES[1]).

La sufixo aci montras, ke nia samideani agnoskis la konfuzeso di la substantivi nemediate derivita de verbo, e la neceseso di aparta sufixo por indikar « la rezultato di l’ ago ». Co pruvas, ke li atribuas (konforme a la principi di Esperanto, e kontre l’ opiniono di So Heinrich en Germ. Esp.) a la substantivo nemediate derivata la senco di simpla ago. Co esas exakte la sistemo di ES.; nur ol adoptas la sufixo ur, plu mallonga e plu belsona kam aci, qua havas plue la malavantajo, multigar la finali kontrenature acentizita sur i, dum ke ES. supresas felice li grandaparte. Sed en la aplikado nia kunfrato semblas erorar, nam omna exempli citita da il esas simpla agi : abdik-o, administr-o (o-ado), manifest-o, deklar-o; nur pri feder-o on povas distingar la ago e la rezultato, sed la rezultato ipsa esas nur duro, permano di l’ ago, e konseque bezonas apene aparta vorto. Pro co ni ne uzas la sufixo -ur en tala kazi, en qui la ago ne distingesas praktike de sa rezultato; e konseque, en ca punto, ni esas plu konservema kam nia kunfrato.

Fine, la prefixo anti esas vere internaciona en la citita derivaji. On savas, ke ol esas uzata en I N. Ol meritas do atenco, e forsan ni devos adoptar ol en ES. Sed ni ne adoptis ol de l’ komenco, pro ke ol havas la sama senco kam kontre, e pro ke on hezitis vicigar omnube kontre per anti, qua esas plu ciencatra. Esus pedantala e malklara dicar antiveneno, antidicar, k. t. p. Do, en ca punto anke, ni esis plu konservema kam nia kunfrato : pri anti ed aci, ol esas plu proxima ad Idiom Neutral kam ad Esperanto. Co tute ne esas riprocho nek mallaudo : kontre, ni gratulas ol pri sa fervoro por la perfektigo di la linguo.

La prefixo anti devos kredeble rezervesar quale ciencala sinonimo di kontre, sam quale la sufixo -oid semblas esar ciencala equivalanto li -atr.

La Belga Sonorilo duras traktar detale, kun multa exempli e

  1. Pri la ufixo -an, Fi-Blan-Go rimarkas, ke ol indikas prefere la habitanto kam la partiano, e ke « la Franclandanoj, la Svislandanoj » (sic!) esas « respublikanoj », sed povas ne esar « respublikistoj ». Ca objekto esas logikala, sed ne semblas a ni valida ye praktikala vidpunto. Kande on dicas republikano, omnu komprenas : partiano di republiko; e kande on volas dicar : habitanto di republiko, nu! on uzas precize ca expresuro. On ne devas trouzar la logiko en tala kazi. — On rimarkos a qual longa derivaji duktas la uzado di land : kad ne esas plu simpla dicar: Franci o Suisani, quale en E. S.?