rantistoj « protestas kontre omna chanji en la linguo » e promisas uzar e docar Esperanto « quale ol esas publikigita en la jaro 1887 da Dro Zamenhof ». Ho ve! nulu povas reduktar Esperanto a ca vere infantal od embrional stando : qua povus ca-die kontentesar kun la 925 radiki di l’ unesma lernolibro? E se on volas praktikar la Esperanto de 1887, on devas dicar ian, tian, kian, e c. vice iam, tiam, kiam, e c. So Edgar de Wahl rimarkigis, ke ca formi koincidas kun l’ akuzativo di ia, tia, kia, e c. e lor Dro Zamenhof emendis ica detalo. La nuna Esperanto ne esas do Esperanto primitiva (quale ol esus, se on esus decidinta arbitrie konsiderar quale netuchebla Fundamento l’ unesma lernolibro, di 1887); ol esas ja Esperanto emendita. Kompreneble ni ne riprochas ol pri co; kontre, ni rigretas nur, ke on ne emendis ol plu profunde. Sed nia rimarko montras, ke esas malprudenta jurar fideleso ad irga « santa libro », e deklarar netuchebla irga linguo, sive Esperanto de 1887, sive Esperanto di 1893, sive Esperanto di 1905.
The British Esperantist (mayo) publikigas artiklo da So Vallienne « En Regno de Ombroj », qua difensas EP. per la simpla (vere tro simpla!) konsidero, ke ol existas, e ke ES. ne existas. Malprudenta argumento! Nam E S. existas ja (la lektanti de Progreso, havante nek gramatiko nek vortolibro, skribas ja a ni en ES. tre facile e tre korekte!); e tala objekti povas nur incitar ni a realigar e propagar nia linguo, pro ke on prizas nur la praktikal suceso! Sempre sama fanfaronado pri la « 300000 » adepti di Esperanto (So Wackrill esas ankore plu malmodesta : il parolas pri « tuta miliono »! Il esas justa : kande on exajeras, un zero plue kustas nulo!) Segun So Vallienne, la Delegitaro ne povis « elektar », nam existis nur un konkuranto. Bone! co ya esas sincera; sed altra konservemi asertis, ke la Delegitaro havis adminime la yuro « elektar » inter plura lingui : li do konfesis, ke existas plura lingui? « Kion faris la Delegitaro? Ĝi elektis lingvon jam elektitan, tial ke depost dekkvin jaroj ĝi sin altrudis al la mondo ». Dekkin yari! Dro Zamenhof ipsa esas plu modesta, nam en la komenco di sa famoza cirkulero il dicis texte :
« En la jaro 1900, kiam la esenco de la internacilingva afero estis ankoraŭ tro malmulte konata kaj la mondo pensis, ke ekzistas diversaj lingvoj internaciaj, kiuj inter si batalas, Soj Couturat kaj Leau… fondis Delegacion… »
Il konfesas do, ke en 1900 (ante ok yari!) Esperanto esis malmulte konocata e « semblis » havar konkuranti (tamen la max serioza konkuranti, Idiom Neutral, Universal, Novilatin, naskis pos 1900). On vidas do, ke Dro Zamenhof ipsa kontredicas e rifutas Dro Vallienne. Cetere, il rifutas samtempe sa tro fanfaronema adepti, qui parolas konstante pri la la laborado di multa mili de homi dum dudek yari; oblivyante, ke la multa mili di ca-die ne laboris dum dudek yari, sed esis kelka centi ankore ante dek yari.
