Page:Progreso - 1a yaro.pdf/104

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has not been proofread.
90
PROGRESO

Hike la vorto fiero esas uzata vice fiereco : co esas forsan poeziala licenco, sed lor co ne devus esar propozata quale modelo en la Krestomatio. Sed ico esas kustumo anke uzata en prozo. Nu, se fiero povus signifikar fiereco, co pruvus, ke la sufixo ec esas tute neutila, e lor on devus ol uzar nultempe. Tute same, un « fidelulo » dicis (sempre verse, nam la «&nbspfideluloj » esas omna poeti!) pri la lingvo :

Ĉar forta gardos ĝin nia fidelo.

Nu, il volis e devis dicar : nia fideleco. On vidas samtempe, pro quo on dicas fidelulo vice fidelo : co venas de ke on uzas maljuste fidelo vice fideleco. La « logiko » malprizata su venjas!

Altra fideli pruntis de Hamleto bela sentenco por expresar lia konservemeso :

« Pli volas ni elporti ĉion teran, Ol flugi al mizeroj nekonataj ».

Nu, quon signifikas elporti? Nulo plu kam : porti el (portar ek), sed tute ne suportar o tolerar. Ca derivajo (tre ofte uzata) esas do simpla idiotismo[1].

Fine, en The British Esperantist di marto, on trovas, en titolo mem di rakonto (p. 47), la vorto Urbanulino. Kad urbanino ne sufiĉus, e mem ne esus sola korekta? Evidente; sed ica eroro esas tre naturala e komprenebla : la autoro (od autorino, o, se plezas ad el, autor-ul-in-o) kustumas dicar junulino, malfeliĉulino, k. t. p. (vorti uzata en sa ipsa rakonto). La kustumo forlogis el e forcis el dicar, per analogio, urbanulino. Mem, el dicas anke Londonulino, quo esas kulpo; el devus dicar, por justa analogio, London-an-ul-in-o[2]!

Tala erore esas tre instruktiva : ol pruvas, ke instinta logiko regnas mem en la mallogikaji; kande on kustumeskis a mallogika regulo, on aplikas ol logike omnaloke, e co ipsa montras sa mallogikeso. Co esas la revancho di la logiko! Sed tala formi ne apartenas ad Esperanto; li apartenas a nuva fush-linguo nomata Esperantulo!

Por vicigar la supersigni.

So J. A. Stynen, en Antwerpen (Belgio) imaginis moyeno por vicigar la supersigni sen supresar la literi korespondanta : il pozas apostrofo avan la korespondanta litero; e kande on uzas vera apostrofo, on sequigas ol da plu granda intervalo. Il imprimas tale la Malshanghighemaj Rughgorghoj, qui divenas la mal’san’gi’gemaj ru’ggor’goj.

Esas evidenta, ke ca moyeno esas tre malbona remedyo; ol povas

  1. Ol trovesas plura foyi en la sama loko (la famoza monologo di Hamlet).
  2. Quon pensas pri co la konservemi, qui jokas kun la nuva sufixi, riprochante ad ni la longeso di kelka derivaji?