krain, jak niegdyś sam filozof pośród ludzi i zgiełku światowego.
Na rozkosznem wzgórzu, z którego widać cale pola, łąki, jezioro i wyspy Ermenonvillu, pod cieniem jodeł posępnych wznosi się świątynia, nowoczesnej filozofii poświęcona. Kształt jej przypomina Sybillę, której zwaliskom dotąd się dziwią w Tivoli. Opiera się na sześciu kolumnach, pamiątce tyluż najsławniejszych filozofów przeznaczonych. Znajdziesz lam imiona: Descartes[1], Newton[2], W. Penn, Montesquieu[3], Voltaire[4], Rousseau ze stosownymi napisami. Gzymsy, kapitele i piedestały leżą tu i owdzie na ziemi rozrzucone.
Ale chcąc opisać wszystkie piękności Ermenonvillu i jego okolic, trzebaby było obszerne dzieło ułożyć, bo, choć cała ta posiadłość dziewiętnastu włók ziemi nie przenosi, ale za każdym krokiem znajdujemy przedmiot, godny naszych uwag i myśli. Nie mogę pominąć widoku, który urzeczywistnia wszystkie czarowne zmyślenia Virgilego[5], Gessnera, Tompsona[6] i Saint‑Lamberta[7]. Ujrzy go wędrowiec po lewej stronie obszernego parku. Warto oglądać kolumnę, wzniesioną przy świątyni, „Słodkim marzeniom“ poświęconej, i tę chatkę pustelniczą z oknem gotyckiem, kamykami i mchem wysłaną i tę podziemną grotę, cyprysami i płaczącemi wierzby ocienioną, i tę Arkadyę, wspominającą piękne okolice starożytnego Peloponezu, i dolinę, na północ zamku leżącą, i grób Laury i skromny pomnik Maillarda[8] i tysiące innych smutnych i wesołych, prostych i okazałych widoków. Ermenonville bez zaprzeczenia jest jedną z najbardziej malowniczych i sprawiedliwie uwielbianych okolic Francyi.
- ↑ Descartes (cz. Dekart) czyli Kartezyusz 1596—1650.
- ↑ Newton (cz. Niutyn) 1642—1726 i Penn 1644—1718 uczeni angielscy.
- ↑ Montesquieu (cz. Mąteskie) 1689—1755.
- ↑ Voltaire (cz. Wolter) 1694—1778, i Rousseau, filozofowie i pisarze francuscy.
- ↑ Wirgili, poeta starożytny 70—18 przed Chr.
- ↑ Tompson zapewne Thomson (cz. Tomsyn) Jakób poeta szkocki 1700—1748.
- ↑ Saint Lambert (cz. Sę-Lamber) 1716—1803, Francuz w poezyach opisywał ładne krajobrazy.
- ↑ Maillard (cz. Majar), może rewolucyonista.
