Garszwinie 1.), wś, pow. maryampolski, gm. Chlebiszki, par. Preny; liczy 4 dm., 39 mk., odl. 40 w. od Maryampola. 2.) G., wś, pow. wyłkowyski, gm. i par. Wyłkowyszki. W 1827 r. było tu 11 dm. i 101 mk. Obecnie liczy 9 dm., 94 mk.
Garszwis, ruczaj, pow. kowieński, dopływ Szeszuwy.
Gart, porównaj Garczyn, Garc itp.
Gartatowice, wś i folw., pow. pińczowski, gm. Kliszów, par. Kije. Leży na lewo od traktu z Pińczowa do Chmielnika, o 8 w. od Pińczowa, o 30 w. od Kielc. Należała dawniej do klasztoru miechowskiego (Dług. III 17). Obfite kopalnie gipsu, do mielenia którego są tu dwa młyny wodne, nad stawami zbudowane. Grunt rędzinny, miejscami sapowaty. Na polu wysoka mogiła, zawierająca w sobie kości ludzkie, z czasów bitwy pod Kliszowem. Do folw. G. należą wsie G., Stawiany i Chomętówek. Rozl. folw. wynosi m. 461, bud. mur. 9, drew. 4. Wieś G. osad 67, gruntu m. 317; wś Stawiany osad 75, gruntu m. 884; wś Chomętówek osad 4, gruntu m. 79. Co do znaczenia nazwy G. porównaj Gortatowice. Br. Ch.
Garte (niem), ob. Garthe.
Garten (niem.), ob. Kadłub, pow. nowotarski na Śląsku.
Gartena. Mniemany gród Sudawów, założony w VII w. tam gdzie dziś miasto Grodno, w IX w. przez Dregowiczan zajęty i przez nich „grodem nowym,“ Grodnem przezwany.
Gartendorf (niem.), wś, pow. labiewski, st. p. Labiewo.
Gartenpungel (niem.), folw., pow. morąski, st. p. Libsztat.
Gartensee (niem.), dobra w Kurlandyi, powiat iłłukszteński, par. Ueberlauz.
Garten-See (niem.), jez. w Kurlandyi, w pow. zelburskim, około półtorej wiorsty długie a pół wiorsty szerokie.
Garthe, Garte (niem.), wieś, ob. Ogrody, pow. wschowski.
Gartkowice, niem. Gartkowitz, wś, powiat lęborski; na bitym trakcie wejherowsko-słupskim, w okolicy lesistej i piaszczystej. R. 1437 podług opisu ziemi lęborskiej miała ta wieś jeszcze prastare polsko-pomorskie urządzenie. R. 1544 książę szczecińsko-pomorski Barnim wydaje w lenno wieś G. Jerzemu Krackow, we wsi Rościec osiadłemu, synowi Wawrzyńca Krackow, przyłączając „etliche Wiesen in den Grentzen Mirsinken (Mierzynko) und Gartkowiz.“ Sądy wielkie i małe wykonywał lennik, tylko „die Strassengerichte ausgenommen,“ które dla siebie książę zatrzymał. Kś. F.
Gartschin (niem.), pow. kościerski, ob. Garczyn.
Gartschonken (niem.), ob. Garczynek.
Gartz (niem.), ob. Garc i Garcz.
Garuschke (niem.), ob. Kasowa.
Garwal, wś, pow. łódzki, gm. i par. Bełdów. Jest tu młyn wodny.
Garwarz, wś, nad rz. Wkrą, pow. ciechanowski, gm. Młock, par. Glinojeck, odl. o 19 w. od Ciechanowa, liczy 17 dm., 167 mk. R. 1827 miała 13 dm., 112 mk. Dobra G. składają się z folw. G., Wkra, Wólka Garwarska i osady leśnej Huta, tudzież wsi poniżej wyszczególnionych. Nabyte w 1872 za rs. 90,000. Rozl. wynosi m. 1473, a mianowicie: folw. Garwarz m. 384, bud. drew. 12; folw. Wkra m. 653, bud. drewn. 11; folw. Wólka Garwarska m. 291, bud. mur. 1, drewn. 6; osada leśna Huta m. 145; płodozmian po folwarkach 6-, 10- i 11-polowy, cegielnia, pokłady torfu i marglu. Wieś Garwarz osad 20, gruntu m. 45; wś Wólka osad 18, gruntu m. 71; wś Wkra osad 76, gruntu m. 466; wś Zalesie osad 19, gruntu m. 351; wś Śródborze osad 28, gruntu m. 468; wś Zarośle osad 6, gruntu m. 91. W r. 1873 oddzielono od dóbr tych m. 176; nazwa nieujawniona.
Garwol, ob. Garben (niem.).
Garwolewo, wś i folw. różn. właśc., pow. płoński, gm. Sielec, par. Czerwińsk (ob.), odl. o 24 w. od Płońska, posiada szkołę, wiatrak i karczmę, liczy 36 dm., 300 mk., 1151 mórg gruntu. R. 1827 miała 32 dm., 220 mk.
Garwolin, miasto powiatowe nad rz. Wilgą, w gub. siedleckiej, odl. od Warszawy 58 w., od Lublina 93 w., od Łukowa 56 w., od Żelechowa 21. Leży przy szosie z Warszawy do Lublina, o kilka wiorst na lewo od przystanku Wilga na drodze żel. nadwiśl. między st. Pilawą a Sobolewem. Posiada kościół par. z 1466 r. (drewniany 1825 r. spłonął, a 1839 zmurowany nowy), dom schronienia dla starców i kalek, szkołę początkową od 1820 r., zarząd powiatu, sąd pokoju okr. V, należący do zjazdu sędziów w Siedlcach, urząd miejski, st. poczt. W 1827 r. było tu 152 dm. i 912 mk.; w 1861 r. liczył G. 160 dm. (3 murow.) i 1950 mk., w tej liczbie 656 żydów. Po utworzeniu powiatu garwolińskiego i umieszczeniu tu władz powiatowych w 1866 r. G. zaczął się podnosić, zwłaszcza gdy pobliska droga żelazna połączyła go z Warszawą i Lublinem. Obecnie liczą, że G. ma 2350 mk. G. leżał w dawnej ziemi czerskiej, otrzymał przywilej lokacyjny od Janusza ks. warszawskiego w 1423 r. W archiwum miejskiem przechowano 26 potwierdzeń i nowych nadań królów polskich. Wyrób piwa był główną podstawą pomyślnego stanu G. w XVI wieku jak i prawie wszystkich miast mazowieckich. Według lustracyi z roku 1564 było na samej stronie królewskiej 260 domów, 63 piwowarów, 38 piekarzy, 28 prasołów, 24 szewców, 12 krawców, 22 kowali i ślusarzów, 9 kuśmierzów, 7 czapników, 1 złotnik.
