Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 2.djvu/387

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

Raku Raczku ma swoje budynki, ogród, łąkę, płaci według kontraktu fl. 5, Antoni Żurawicz na Raczku ma według kontraktu ogród, kawał roli i łąkę morgów 3 fl. 11; Oczkowski z Omula trzyma łąkę nad Drwęcą między Byszwałdzkiemi i Tynwałdzkiemi, daje fl. 1 gr. 10. Młyny fijewskie przy mieście Lubawie trzy były biskupie: Foluszek zwany dolny, młyn Pałka średni i Kaszuba górny.“ Szpital i kaplica św. Walentego w F. istniała zdawna dla wygody duchownej licznych mieszkańców. Ufundował ten dobroczynny zakład biskup chełmiński Kuczborski r. 1616. Szpital nosił nazwę: Dom ubogich. Na jego utrzymanie zapisał 13 kor. żyta prócz innej ordynaryi, które młynarz z Zielkowa co kwartał przywoził. Za szwedzkich wojen tak szpital jak i kaplica podupadły. Następnie usiłowano go napowrót wskrzesić. R. 1673 Paweł Horna prob. z Kazanic ofiarował między innemi 200 zł. w tym celu, zamiar jednak nie mógł przyjść do skutku. Obecnie do F. należy tylko sam król. folwark, który połączony jest z pobliskim Tynwałdem, także przedtem dobrami biskupiemi a teraz domeną; obadwa folw. razem obejmują obszaru mr. 4641; w roku 1868 płacono z nich dzierżawy 3826 tal. 3.) F., folw., pow. grudziąski, znajdował się zaraz za miastem Grudziądzem, na bitym trakcie łasińskim w stronę do zamku, graniczył także z wsią Kantersztyn i Tuszewo. Krzyżacy mieli tu swój folwark, którym zarządzali sami z zamku. Za polskich czasów były to dobra królewskie. Podług lustracyi z r. 1664 znajdował się we wsi F. dom mieszkalny cegłą pokryty o 3 pokojach, stodoła o 2 klepiskach i stajnia dla bydła i owiec. Urodzaj wynosił żyta k. 200 (trzecie ziarno), jęczmienia k. 84 (trzecie ziarno) i owsa k. 107 (czwarte ziarno). Po okupacyi, począwszy od r. 1782 niektóre części tego folwarku odstąpiono do pobliskiego Tuszewa i Kuntersztyna, inne odprzedano mieszczanom. R. 1868 było tylko obszaru ziemi mr. 192, zabud. 13, dom. mieszk. 7, katol. 7, ewang. 39. Następnie i te resztki sprzedano, tak że dawniejszy folw. F. w regestrach wcale już nie zachodzi. 4.) F., osada albo raczej przedmieście Grudziądza, powstałe w skutek rozprzedaży dawniejszego folw. królewskiego tutejszym mieszczanom. R. 1868 liczyło obszaru ziemi mr. 107, zabudow. 71, dm. mieszk. 30, katol. 40, ewang. 328. Parafia, szkoła, poczta w Grudziądzu. Kś. F.

Fila, ob. Zborowski, pow. lubliniecki.

Filanówka, wś, pow. uszycki, przy trakcie pocztowym, pod samą Nową Uszycą; należała dawniej do starostwa letniowieckiego. Roku 1868 było tu 55 dm. i 95 dusz męz. Por. Daszkowce. Dr M.

Filatowa, st. dr. żel. riazańsko-kozłowskiej w gub. riazańskiej.

Filehne, miasto i st. kol. żel. z Piły do Krzyża, o 199 kil. od Berlina, pow. czarnkowski, ob. Wieleń.

Filewicze, wś rząd., pow. lidzki, 3 okr. adm., o 28 w. od Szczuczyna, 17 dm., 182 mk. (1866) praw.

Filice, Chwilce, Chylice, niem. Filitz, wś, pow. niborski, st. p. Działdowo.

Filice, węg. Filicz, niem. Filsdorf, Füllendorf, wioska w hr. spiskiem (Węgry), w dystrykcie wielickim, w dorzeczu Hornadu, nad potokiem ganowskim, także filickim lub Kożuchową zwanym, przy kolei bogumińsko-koszyckiej, po jej półn.-wsch. stronie, od miasta Popradu 3 kil. na południowy wschód, od Czwartku 9 kil. na zachód, na głównym europejskim dziale wód, przechodzącym tutaj w kierunku wschodnim. Wzniesienie tego działu nad Filicami i Ganowcami według Fuchsa czyni 683·37 m. Wioska ta rozlega się u północnych stóp wschodniej części Niźnich Tatr, zowiącej się tutaj Schlösschen. Część tę lesistą i górzystą od zachodu zamyka przecznica górska Poprad-Hranownica; od południa rzeka Hornad, od północy i wschodu Ganowski potok. Najwyższe wzniesienie, czyniące 922 m. (szt. gen.), nad przecznicą Poprad-Hranownica, zowie się Filicką górą. Północny stok lesisty zowie się „Studny las“, a południowe zbocze Ugowskiem. Na gruncie tej wioski znajduje się źródło szczawiowej wody, którą piją mieszkańcy i goście kąpielowi bawiący w Ganowcach. Woda przy źródle ma smak przyjemny, kwaskowaty; przeniesiona atoli na inne miejsce lub zawarta w naczyniu traci na swej dobroci i przybiera zapach siarki. Liczba mieszkańców czyni 195, z tych 103 dusz rz.-kat., 80 prot., 8 gr. kat., 4 żydów (szem. dyec. spiskiej z r. 1878). W r. 1878 przy pomocy stowarzyszenia „Gustaw-Adolf“ (Gustav-Adolph-Verein), protestanckie gminy w Filicach i Ganowcach, w miejsce starej świątyni drewnianej, postawiły tutaj kościołek murowany. Poświęceniu kościołka, które odbyło się 29 września 1878, był obecnym Dr. Criegern, reprezentant powyższego stowarzyszenia. Ofiarował on gminie filickiej 137 marek na utrzymanie kościołka. Mieszkańcy wyznania rzymsko-kat. w Filicach należą do par łac. w Ganowcach. Ostatnia poczta Poprad. Br. G.

Filicki potok, ob. Ganowski potok.

Filicz (węg.), ob. Filice.

Filinówka, ob. Filanówka i Daszkowce.

Filiopol, wś, pow. lityński, par. Chmielnik, 104 dusz męz., 314 dzies ziemi włościańskiej. F. należał do staros. chmielnickiego, darowanego ks. Bezborodce, następnie do Iwanowskich, dziś Adama Orłowskiego. R. 1868 miał 44 dm. Do klucza tego należy do 3000 dzies. ziemi ży-