się rozsypuje. Pomiędzy lignitem częstokroć znajdują się dość znaczne kawałki drzewa; jeden z takowych długości blisko 20 arsz. zaliczono do gatunku sosny bursztynowej. Prócz drzewa znajdują się niewielkie kawałeczki bursztynu. Ogólną ilość dobywanego lignitu trudno obecnie oznaczyć, poniewaź zamierzają dobywać go od 1,000,000 do 1,200,000 pudów rocznie, czyli od 2078 do 2471 sażeni kubicznych (3-arszynowych), gdy tymczasem wydobyto w 1878 r. około 300,000 pud. a w roku 1879 około 600,000 pudów. Gatunek tutejszego lignitu drugorzędny, pokłady nieregularne i często przerywane, w wielu miejscach ze znaczną przymieszką gliny i piasku. Waga 1 sążnia kubicznego przyjęta przycięciowo 486 pudów; koszta wydobycia każdego puda pierwotnie wynosiły 6 kop.; koszta ostatniemi czasy zaś, przy więcej rozwiniętej eksploatacyi, zniżyły się do 3 i pół kop. Głównymi promotorami otwarcia tej kopalni byli: hrabia Szuwałow właściciel Talnego i pan Bernadaki właściciel Kalihorki; koszta poszukiwań i urządzenia wyniosły około 300,000 rubli sreb., z których zaledwie ⅓ jest w maszynach, przyrządach i budowlach, ⅔ zaś pochłonęły roboty. Według prób odbytych ostatniemi czasy w cukrowni olchowieckiej przez p. Czapoczyńskiego, tamtejszego chemika, wypadło, że jeden funt lignitu odparowywa wody 2,1, gdy tymczasem 1 funt drzewa suchego odparowywa 4,5; a zatem 1 sążeń kubiczny drzewa odparowywa taką ilość wody, jak 1,29 sążni kubicznych lignitu, uwzględniąjąc wzajemną gatunkową ciężkość, ponieważ 1 sążeń 3-arszynowy drzewa (objętości 345 stóp angielskich kubicznych czyli 220 stóp kubicznych masy) w przecięciu ważył 280 pudów, a takiż sążeń lignitu 486 pud. Kl. Przed.
Ekaterynosław, miasto gubernialne, na prawym brzegu Dniepru, przez księcia Potemkina roku 1786, na miejscu gdzie była wieś Połowica założone, o 44 i pół mil od Chersonu, o 1497 w. od Petersburga odległe. Miasto obszerne, na dwóch wzgórzach zbudowane, przecięte szerokiemi, prostemi ulicami i wielkiemi placami. Dzieli się na 2 części: dolną (podole, padół) i górną. W pierwszej na wzmiankę zasługuje główna ulica ekaterynosławską albo wielką zwana, drzewami zasadzona, stanowiąca bulwar blisko pół mili długi, który jednym końcem dotyka ogrodu miejskiego, gdzie się szkoła ogrodnictwa znajduje, a drugim górnej miasta części, gdzie wystawiono roku 1846 pomnik dla Katarzyny II. Tu się znajduje także katedra grecka, po za którą pałac księcia Potemkina z obszernym ogrodem, dziś na resursę zamieniony. Ogród ciągnie się po nad brzegami Dniepru, zkąd malownicze otwierają się widoki. Naprzeciwko ogrodu wystaje z wód Dniepru wyspa, na której, podług projektu księcia Potemkina, miał być uniwersytet założony. Etat rubli srebrem 313340 kopiejek 30 wynoszący, przez rząd roku 1784 zatwierdzony został; prócz tego na utrzymanie uniwersytetu przeznaczone zostały dochody z jeziór solnych na wybrzeżu kinburskiem leżących. Oprócz nauk, wykładać miano sztuki piękne; mianowani nawet byli profesorowie, a na dyrektora akademii muzyki i sztuk pięknych przeznaczony Sarti. Jednakże zamiar ten do skutku nie przyszedł, z tego głównie powodu, że miasto gubernialne wybudowanem jeszcze nie było. Dziś Ekaterynosław mieszkańców ma 25462 płci obojej i przystań statków parowych. Kościół katolicki ś. Józefa zbudowany ze składek r. 1877. Cerkwi oprócz katedry 9, dom modlitwy i synagoga żydowska; gimnazyum gubernialne z pensyą i biblioteką, szkoła powiatowa i parafialna, seminaryum ze szkołą powiatową duchowną i parafialną, szkoła żydowska rządowa, pensyj żeńskich 3, szkoła żeńska dla przychodzących, szkoła ogrodnicza, ochrona dla dzieci, szpital wojskowy i cywilny, dom obłąkanych, biblioteka publiczna, muzeum, 2 ogrody publiczne, bulwar, fabryka sukienna, odlewów żelaznych, browar, 2 mydlarnie, fabryk do topienia łoju 7, świec 5, cegielni 4, do przemywania wełny 3, drukarnia 1, litografia 1, aptek 2, sklepów 220, zajazdów 16, młynów deptaków 14, magazynów mebli i narzędzi rozmaitych 2. Jarmarków dorocznych 3. Towarów na te jarmarki w r. 1860 przywieziono za rub. sr. 2292834, sprzedano za rub. sr. 1308435. Dochód miejski 1876 roku wyniósł rub. sr. 151005, rozchód 150795. Gubernia ekaterynosławska stanowi część kraju Noworossyjskiego (ob.). W r. 1783 z polecenia rządu utworzono z ówczesnych gubernij noworossyjskiej i azowskiej namiestnictwo ekaterynosławskie, nazwane od miasta Ekaterynosławia, niedawno przedtem przez ks. Potemkina założonego. Na miasto gubernialne przeznaczony był tymczasowo Kremieńczuk. Namiestnictwo na 15 powiatów podzielono, których miastami powiatowemi były: Ekaterynosław, Gradyżsk, Połtawa, Sławiańsk, Maryupol, Cherson, Bachmut, Pawłogród, Nowomirgród, Elizabetgród, Nowomoskowsk, Konstantynogród, Aleksopol, Donieck i Aleksandrya. Prócz tego do namiestnictwa należały miasta bez powiatów: Azów, Taganrog, fortece ś. Dymitra, Pierewołoczna, Nikopol, Olwiopol, Berysław, Nahiczewań, Kremieńczug i Witowka. Mieszkańców miało 774550. W r. 1792 cała prowincya oczakowska, t. j. kraj pomiędzy rzekami Bohem, Dniestrem, Kodymą, Jahorlikiem i morzem Czarnem, przyłączona do Rossyi i do namiestnictwa ekate-
