las równie jak i na tym pagórku. W lesie była kapliczka śś. apostołów: Piotra i Pawła, którzy mieli się w tem miejscu pokazać, i w tej kapliczce odprawiano nabożeństwo aż do czasu postawienia cerkwi, która w r. 1785 spłonęła. Dowodem prawdziwości tego podania jest okoliczność, że na praźnik w dniu śś. apostołów Piotra i Pawła ludzie z całej okolicy się schodzą, dla tego, że i dawniej się schodzili do kapliczki śś. apostołów, choć teraźniejsza cerkiew jest pod wezwaniem śś. Kosmy i Damiana. W lesie jest krzyż dębowy, stojący na miejscu, na którem w czasie strasznej morowej zarazy grasującej w Żółkwi w 1770 r., wielkie mnóstwo żołkiewskiej ludności, uciekłszy do lasu w Dzibułkach, zginęło częścią z głodu, częścią od zarazy. (Pamiątki miasta Żółkwi przez ks. Sadoka Barącza, str. 82). Mieszkańcy są gr. kat. wyznania, rodzin izraelskich jest 2. Część wioski zwana „Wołochy“ powstała z kolonistów wołoskich, zapewne jeńców wojennych, jak to z nazwisk tychże wnosić można np. Zapinka, Czywara, Kerker i t. d. Są tu i inni koloniści, objęci nazwiskiem rodzinnem „Turczyn.“ Włość ta była dawniej własnością: Żółkiewskich, Daniłowiczów, Sobieskich. Wś D. w r. 1398 była własnością Piotra Śniskiego. Władysław Jagiełło darował ją w r. 1398 jakiemuś Jarosławowi; w r. 1402 przeszła w posiadanie Mikołaja dziedzica na Kulikowie. W 1543 roku zostało przeprowadzonem rozgraniczenie tej wsi; w r. 1578 stała się ona własnością Stanisława Żurawnickiego, kasztelana bełzkiego; od tegoż przeszło 1632 do Krzysztofora Żurawnickiego, a od tego w 1634 r. kupili Stanisław Daniłowicz z żoną swoją Zofią z Żółkiewskich miasto Kulików z wsią Dzibułki za 40,000 zł. polskich. W 1639 r. była dziedziczką tej wsi Teofila z Daniłowiczów Sobieska, matka Jana III, i ta darowała wieś Dzibułki pismem z d. 28 września 1658 r. dominikanom, których do Żółkwi sprowadziła, kościół i klasztor im w Żółkwi postawiła, i poleciła modlić się za duszę jej syna, ukochanego Marka Sobieskiego, który zginął w walce z tatarami. W tej wsi jest szkoła etatowa o 1 nauczycielu i kasa pożyczkowa z kapitałem 2814 złr. Właś. więk. pos. konwent OO. dominikanów w Żółkwi.
Dzicz, folw. w pow. mińskim, dziedzictwo Jodków, ma obszaru przeszło 350 mr.
Dziczek, przysiołek Kunaszowa.
Dziczkańce lub Podzitwa, z folw. Zajkowszczyzną, pow. lidzki, par. ejszyska, dobra odległe od Wilna w. 70, od Lidy w. 28, od st. drogi żel. warsz.-petersb. Olkieniki w. 35. Obszar gruntu 400 mr., lasu m. 40 (las olszowy mieszany z brzozą), gospodarstwo trzypolowe, łąki przeważnie torfowe, nieużytków bardzo mało. Ludność w całej parafii czysto katolicka, mówi językiem białoruskim (miejscowo zwanym przez samychża mieszkańców prostym), bardziej niż gdzieindziej do polskiego zbliżonym, również ten sam lud mówi z dobrym akcentem i po polsku. Majątek D. lub Podzitwa położony jest nad rz. Dzitwą u samego jej źródła. Miejscowość jest równa, więcej nizka. Zabudowania drew. w dobrym są stanie. Majętność ta położona przy samym trakcie, niegdyś zwanym królewskim; trakt ten zowie się ejszysko-raduński; był to za dawnych czasów najlepszy gościniec z Warszawy do Wilna i po nim królowie odbywali swą podróż z jednej do drugiej stolicy. D. należ do Stanisława Nieławickiego. H. K.
Dziczki, wś, pow. rohatyński, oddalona o 37 kil. od urzędu poczt. i rzym. kat. parafii w Podkamieniu; przestrzeń pos więk. roli or. 546, łąk i ogr. 73, past. 41, lasu 1919; pos. mniej. roli or. 503, łąk i ogr. 66, past. 42, lasu 19 mr. austr. Ludność 422 (z tego 7 rzym. kat., 410 gr. kat należących do par. w Załanowie, 5 izrael.). Właśc. więk. pos. Jan Juruntowski.
Dziczkowszczyzna, wś rządowa, pow. święciański, 1 okr adm., mk. 39, dm. 3 (1866).
Dzidno, Dziedno wś, pow. bydgoski, na granicy z pow. chojnickim, nad jez. D. Składa się z dwu miejsc.: 1) D. wś, 2) D. kolon.; 40 dm., 366 mk., 150 ew., 216 kat., 93 analf. St. poczt. Mąkowarsk o 6 kil., st. kolei żel. Nakło o 35 kil. M. St.
Dzidy, dobra, pow. szawelski, gm. podubiska, par. kurtowiańska, okr. adm. 1, należą do Ławcewiczów, mają 40 włók rozl. Wś D. w pobliżu ma 9 dusz rew., 3 dzies. nadanej ziemi.
Dzidziłówka, zaśc. włośc., pow. wileński, 3 okr. adm., mk. 18, dm. 2 (1866).
Dziebałtów v. Dzibałtów, wś i folw., pow. konecki, gm. i par. Końskie. W 1827 r. liczono tu 41 dm., 320 mk.; obecnie ma 52 dm., 406 mk., 1233 mr. ziemi dworsk. i 513 morg włośc. Odl. 9 w. od Końskich.
Dziebędów lub Dziebendów, wś i folw., pow. turecki, gm. Bartochów, par. Tubądzin. Rozl. wynosi m. 660, a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 587, łąk m. 51, nieużytki i place m. 22; płodozmian 8-polowy, bud. mur. 6, drew. 7. Wieś D. osad 15, z obszarem gruntu m. 29.
Dziebuszełka, zaśc. włośc., pow. wileński, 3 okr. adm., mk. 13 w 3 domach (1866).
Dziechc..., ob. Dziegc...
Dziechciarewo, wś rząd., pow. lucyński, gm. michałowska, ma 6 dm. i 45 mk., głównie Estów.
Dziechciarka, futor, pow. lityński, par. Nowy Konstantynów, przy trakcie pocztowym prowadzącym do Chmielnika.
Dziechciarowo 1.), zaśc. pryw., pow. dziśnieński, o 35 w. od Dzisny, 1 okr. adm., przy drodze pocztowej połockiej, 4 dm., 25 mk. wyznania rz. kat. (1866). 2.) D., wś, pow. dziś-
