Jump to content

Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 2.djvu/171

From Wikisource
This page has been proofread.

całe jezioro zajęło. Łączeń okółkowy czyli roświta, butomus umbellatus, ma piękne czerwone kwiaty przez całą jesień. Grzybień biały albo lilia wodna, nymphaea alba; grążel żółty, nymhaca lutea. Ożypałka szerokolistna, typha latifolia, wierzchem pływa po wodzie na wiosnę po większej części jeziora, tak iż trudno się łodziami przedostać. Rzęśl wiosenna albo gwiazdki wodne, włośnik, callitriche verna, bardzo wodę zanieczyszcza. Rzęsa mniejsza albo wodna, dzierżęga, lemna minor, znana powszechnie po stawach i wodach. Osoka aloesowa, stratiotes aloides. Seżoglówka gałęzista, sparganium ramosum. Strzała strzałoliściowa albo uszyca wodna, sagittaria sagittifolia. Rdest ostrogorzki, polygonum hydropiper. Żabieniec babka wodna, alisma plantago aquatica. Szalej jadowity, cicuta virosa. Kosaciec żółty albo bociani groch, iris pseudoacorus. Tatarak pospolity al. ajer, tatarskie ziele, acorus calamus vulgaris. Czerwień błotny, calla palustris. Okrężnica błotna, kottonia palustris. Szczaw' wodny, rumax aquaticus. Kuklik wodny, geum aquaticum. Majówka błotna, caltha palustris. Skrzyp rzeczny, equisetum fluviatile et palustre. Wierzbówka błotna, epilochium palustre. Paprotka błotna, pteris thelipteris. Ostrożeń nadbrzeżny, carduus vivularis. Bobrek trójlistny, menuanthes trifoliata. Kościeniec wodny al. rogownica wodna, cerastium aquaticum. Firletka poszarpana, lychnis flos cuculi. Wełnianka wielokłosowa, eriophorum polystachium. Psianka słodkogórz, solamen dulcamara. Siedmiopalecznik błotny, comarum palustre. Rogatek podwodny, ceratophyllum demersum i t. d. i t. d. Dodaje się jeszcze, że jeziorem Dr. odbywa się znaczny przewóz zboża i drzewa na niegłębokich statkach, mianowicie odkąd tu nowy kanał elbląsko-mazurski (oberländisch-elbinger Canal) otworzony został. Także z południa rzeką Dzierzgonią wiele zboża przybywa, które z całej okolicy wozami zwożą do wsi Dollstädt, a ztąd potem wodą do Elbląga. Z historycznych względów wspomina się, że na południe jeziora Dr. stał dawniej gród obronny pogański: w r. 1236 walcząc z Prusakami krzyżacy go zburzyli. Roku 1410 po bitwie pod Grunwaldem król Władysław z wojskiem, zdobywszy zamki w Morągu i Przezmarku, przeniósł tu nad jez. Dr. główny swój obóz d. 21 lipca; przedtem obozował po nad jeziorem Czołpie przy Przezmarku (Pr. Mark). Już d. 22 lipca pociągnął do miasta Dzierzgoń (Christburg), które mu bramy otworzyło. Ob. w „Preussische Provinzial-Blätter“ rozprawę H. Döringa, „Einiges über den Drausensee, seine Bewohner und Pflanzen,“ tom IV rok 1844. Kś. F.

Drużanki, wś, pow. radomski, gm. Kuczki, par. Skaryszew; liczy 18 dm., 152 mk. 320 morg. ziemi włośc.

Drużbaki dolne lub niźne, (niem. Unter-Rauschenbach, węg. Alsö-Ruzsbach, i górne lub wyższe, niem. Ober-Rauschenbach, węg. Felsö-Ruzsbach, dwie wsie słowiańskie w dorzeczu Popradu, w części podtatrzańskiej na Spiżu. Wieś Drużbaki dolne legły tuż nad lewym brzegiem Popradu, w miejscu gdzie tenże zwraca się na wschód, przy gościńcu wiodącym z Podolińca przez Gniazda do Lubowni. Od Podolińca na północny wschód 4.1 kil, a od Lubowni na połud. zachód 11.2 kil. Drużbaki górne na północ od Drużbaków dolnych, w odległości 2¾ kil. w prostym kierunku nad połączeniem się potoków Żelaznego i Ryki (Rzeki). Wzniesienie Drużbaków górnych 617 m., dolnych 559 m. (pom. wojsk.). W północnej stronie Drużbaków górnych rozciąga się od połud. zachodu ku półn. wschodowi połogi grzbiet zwany Widerny Wierch (110 m. pom. wojsk.) i Turowa, który uważać należy za dalsze półn. wschodnie przedłużenie Magury spiskiej. Z pod Widernego Wierchu spływają oba powyżej wspomnione potoki. Po wschodniej stronie Ryki wznoszą się: Skałka (929 m. pom. wojsk), Żdżary (811 m. pom. wojsk), Ubocz tuż po wschodniej stronie Drużbaków górnych (736 m.), a nad ujściem drużbackiego potoku do Popradu Kirbarg (721 m. pom. wojsk.). Między Ryką a Żelaznym potokiem rozciąga się od Widernego Wierchu na południu Przypor (1050 m. pom. wojsk.), którego południowa kończyna nad Dr. górn. wznosi się 804 m. (pom. wojsk.); na zachód od Dr. górn. po połud. zachodnim brzegu Żelaznego potoku wzgórze Kiczora (958 m. pom. wojsk.), a między obu Drużbakami wzgórze Rainz (805) i św. Anny (818 m. pom. wojsk.). Jedne z Drużbaków, prawdopodobnie dolne, istniały już w r. 1288. Albowiem w przywileju księżny Kunegundy z r. 1288, mocą którego Henrykowi, sołtysowi podolinieckiemu, nadała księżna las miedzy Podolińcem a Gniazdami, mamy o tej osadzie wzmiankę (Fejér. „Cod. dipl. Hung.“ część 3 tomu 5 str. 425). W r. 1303 Heidenreich, sołtys podoliniecki, odstąpił tę posiadłość („scultctiam seu villicationem in hereditate nostra Ruschenbach“) siostrze swej Hildegundzie i jej mężowi Henningowi, uwalniając karczujących lasy na lat 15 od opłat (Fejér, tom 8 część I str. 153). Ztąd wnosićby można, że Drużbaki górne powstały dopiero w 14 wieku. Drużbaki górne słynne są zdawien dawna zdrojami ciepłemi wapiennemi, o których historycy, jak Marcin Kromer i lekarze polscy jak Jan Petrycy, wspominali i obszernie opisywali. Z Drużbak dolnych wiedzie wązka drożyna ku północy między skałami tufowemi do Druż-