rzymskich, n. p. przepaskę, pierścień z włosów cieńkości drutu, z koralami szklanemi. 3.) Cz., wieś, u zbiegu Bolinki z Notecią, b. mko, pow. wągrowiecki, 17 dm., 150 mk., 9 ew., 141 kat., 36 analf. 4.) Cz., gm. domin., pow. wągrowiecki; 3578 morg. rozl.; 2 miejsc.: 1) Cz. wieś szlach.; 2) Brdowo folwark.; 22 dm., 316 mk., 2 ew., 314 kat., 80 analf. Kościół parafialny; w 15 w. erygowany, należy do dekanatu w Łeknie. Stac. poczt. Gołańcz o 7 kil., gośc. o 1 kil., st. kol. żel. Osiek (Netzthal) o 23 kil., Rogoźno o 30 kil. Cz. było posiadłością rodziny Czeszewskich, w końcu Szumanów, od których ją odziedziczył Karol Libelt, znakomity pisarz, który tu od 1850 mieszkał; zwłoki jego spoczywają w kościele czeszewskim, gdzie mu ziomkowie wystawili wspaniały pomnik. Obecnie dziedzicem Cz. jest syn Karola Libelta. Pod wsią odkryto mieszkania nawodne na wysuszonym gruncie jeziora, odłamy urn, naczynia do kości, 4 kamienne młotki różnego rodzaju, kawał czaszki ludzkiej. Niektóre z przedmiotów wydobytych znajdują się w Krakowie, n. p. siekierka z rogu jeleniego, naczynia bardzo drobne. Czyt. „Liber Beneficiorum (wydany w Gnieźnie przez kś. Korytkowskiego i Łukowskiego) Łaskiego“; podania o jeziorze tamtejszem w „Bibl. Warsz“. W „Czasie“ o budowlach palowych tam będących rok 1865 Nr. 246 i 247. W „Tygodniku Wielkopolskim“ rok 1871 Nr. 1 do 5. W „Tyg. illustr.“ serya III, Nr. 56, jest w drzeworycie dwór czeszewski. W temże piśmie i w „Kłosach“ N. 595 jest drzeworyt Brdowa, folwarku należącego do Czeszewa, w którego dworze Libelt umarł. O pomniku Karola Libelta szeroko podała „Gazeta polska“ w N. 144, r. 1878, opisując odsłonięcie tego nagrobka. M. St.
Czeszki, wś w pow. lityńskim, par. Stara Sieniawa, nad rz. Ikówką, dusz męz. 248. Ziemi włośc. 484 dz., ziemi dwor. 870 dzies. Należała do Budzyńskich, dziś Piotrowskiej. R. 1868 miała 70 dm. Dr. M.
Czeszkinie, Ciszkinie, las w sejneńskiem, wykarczowany na osady jednowierców, por Czerwony folwark.
Czeszkowice. Tak się zwały w 15 w. Ciężkowice, pow. kozielski.
Czeszno, Cześń, niem. Tscheschen, wś, pow. sycowski, ma kościół katol. filialny parafii Goszyce, 1696 r. erygowany. F. S.
Czetachowa, Czatachowa, wś i os. leś., pow. częstochowski, gm. Olsztyn, par. Żarki, o 26 w. na płd. od Częstochowy, w okolicy piaszczystej.
Czetnau (niem.), ob. Cetnowo.
Czetryszki, wś rządowa, nad rzeczką Ryngą, pow. święciański, 2 okr. administ., mk. kat. 44, dm 6., od Święcian 28 i pół w.
Czetschau (niem.), ob. Cieciszewo.
Czetwertnia, Czetwiertnia, mko, pow łucki, nad Styrem, pierwotnie dziedzina Aleksandra Światopełkowicza z książąt kijowskich, który pierwszy począł się pisać ks. Swiatopełkiem na Czetwertni. Ma starożytny monaster ruski z r. 1437 i kaplicę katol. parafii Kołki. Cz. przybrała nazwę Starej Cz., odkąd sąsiednią wś Borowicze, po wzniesieniu w niej zamku, poczęto zwać Nową Cz. F. S.
Czetwertynówka, wieś, pow. hajsyński, par. Ładyżyn, nad rz. Batożkiem, dopływem Bohu, dusz męz. 1274, ziemi 4589 dz., skonfiskowana Sobańskim i zamieniona na południowe wojenne posielenie. R. 1868 miała 430 dm. Dr. M.
Czetwierć, folw. dwor. i zaśc. rządowy, nad jez. t. n., pow. święciański, 3 okr. adm., mk. kat. 27, dm. 2 (1866 r.).
Czetyrki, wś włośc., pow. wileński, gm. Soleczniki, nad Mereczanką, 5 okr. adm., 56 mk. kat., 8 dm. (1866), o 30 w. od Wilna.
Czetyroboki, przysiołek Podemszczyzny.
Czewel, wś, pow. kowelski, gm. Siedliszcze, należała do starostwa kowelskiego, dziś włościan; 82 dm., 600 mk., 2067 dzies. gruntu. Gleba piaszczysta na pokładzie iłu. Narzecze rusińskie. A. Br.
Czewojewo, 1.) kolonia, pow. mogilnicki, 5 dm., 40 mk., wszyscy kat., 19 analf. 2.) Cz., gm. domin., pow. mogilnicki, 3278 morg. rozl., 2 miejsc.: 1) Cz. wieś szlach.; 2.) Mierki folwark; 20 dm., 211 mk., wszyscy kat., 118 analf. Stac. poczt. i gośc. w Gąsawie o 6 kil., st. kol. żel. Mogilno o 7 kil. M. St.
Czeżkecy, Czieżkecy, niem. Zischkowitz, wś na saskich Łużycach, w powiecie budyszyńskim. W r. 1875 ludności serbskiej 55.
Czewskawola (niem.), ob. Kczewska Wola.
Częstków, 1.) inaczej Czestków, wś i folw. wraz z kol. Oszki, pow. łaski, gm i par. Buczek. Leży przy drodze z Łasku do Zelowa, poczta w Łasku. Liczy 77 dm., 571 mk., ziemi włośc. 748 m. Folw. Częstków lit. B. od Piotrkowa w. 42, od Łodzi w. 36, od rz. Warty w. 24. Rozl. wynosi m. 739 a mianowicie; grunta orne i ogrody m. 454, łąk m. 51, past. m. 177, wody m. 1, nieużytki i place m. 56, bud. mur. 1, drew. 15, wiatrak. 2.) Cz., wś i folw., pow. kolski, gm. Kłodawa, par. Bierzwienna. W 1827 r. było tu 17 dm., 174 mk. Folw. Cz. z attynencyą Poliszew, z wsią Cz., od Kalisza w. 70, od Koła w. 14, od Kłodawy w. 4, od Ostrów w. 22, od rz. Warty w 14. Nabyte w r. 1875 za rs. 38,155. Rozl. wynosi m. 587, a mianowicie: grunta orne i ogrody m. 493, łąk m. 21, przestrzenie niewykarczowane m. 52, nieużytki i place m. 21, bud. mur. 13, drew. 10. Wś Cz. osad 20, gruntu m. 50. 3.) Cz., inaczej Cząstków (ob.), wś i folw., pow. słupecki, gm. Kazimierz, par.
