mieszkańców, 117 ew., 99 kat., 87 analf. Gorzelnia. M. St.
Czersk, 1) wielka wieś parafialna w pow. chojnickim, na bitym trakcie berlińsko-królewieckim, z dworcem kolei żel. pilsko-tczewskiej, nad rzeczką, zapewne Czernicą, która pędzi młyn i piłę we wsi i wpada do Czarnej wody, o 29 kil. od Chojnic. Istniała za pomorskich książąt, urządzona wtedy na prawie polskiem. R. 1382 Henryk von Bullendorf, komtur tucholski, nadał jej prawo chełmińskie; włók było 51; w dokumencie lokacyjnym wymieniają się jako będące na obszarze wioski: struga Czernica, młyńska struga i Baba; prob. miał zdawna 5 włók. Za polskich czasów był Cz. dobrami starościńskiemi: w r. 1766 trzymał je Łukowicz, który kościół dawniejszy wzniósł znowu swoim kosztem r. 1756; w starym tym kościele mieli swoje familijne groby Klińscy z Niedamowa. Teraźniejszy kościół budowany jest r. 1850 do 52. Po okupacyi Cz. został wydany na własność włościanom, którzy razem posiadają 8,013 mórg ziemi, dm. mieszkal. jest 193, mk. 2.159, z pomiędzy których katol. 1,445; szkoła kilkoklasowa; par. czerska jest jedna z większych, liczy przeszło 6,000 dusz; wiosek należy do par. 48. Oprócz wodnego młyna i piły na Czernicy, jest w Cz. browar i cegielnia. W r. 1862 została założona pod Cz. królewska szkoła, której zadaniem jest uczyć pielęgnowania i użyzniania łąk, po niem. „Wiesenbauschule“. W Cz. odbywają się 4 wielkie targi kramne i na bydło. 2.) Cz., wś włośc. w pow. świeckim; w r. 1570 należała do Walewskiego; obszaru ma 2,036 mórg, dm. mieszkal. 66, kat. 120, ew. 315; szkoła w miejscu, par. w Jeżewie. Kś. F.
Czerska, st. dr. żel. petersb.-warsz., w gub. pskowskiej.
Czersko, to samo co Czersk.
Czersko, os. nad rz. Czarną, pow. opoczyński, gm. Machory, par. Żarnów. Ma 1 dom, 5 mk., 31 mórg ziemi.
Czerśl, wś i folw., pow. łukowski, gm. i.par. Łuków, przy drodze bitej z Łukowa do Żelechowa. R. 1827 miała 20 dm., 215 mk., obecnie ma 21 dm., 215 mk., 881 m. gruntu żytniego, położenie płaskie. Włościanie, osad 14, mają wtem 141 m. gruntu. T. Ł.
Czersnia, ob. Czernia.
Czerspienten (niem.), ob. Cierzpięta.
Czerstwiaty, wieś, pow. lepelski, nad jez. t. n., z zarządem gminy t. n., niegdyś własność arcybiskupów połockich.
Czerstwiaty, jez. w płc. stronie pow. lepelskiego, długie 6 i pół wiorst, największa szerokość 3 w., głęb. do 5 sążni, dno piaszczyste. Cały obszar 11 w. kw. Brzegi płytkie, dokoła łęgi. Łączy się z jez. Tetcza.
Czerteń, Czertń, Czortyń, rz., lewy dopływ Sławecznej, w pow. mozyrskim.
Czerteż, wś, nad rz. Ałolą, w gub. witebskiej.
Czerteż, 1.) wś, pow. sanocki, należąca do parafii łacińskiej w Sanoku, z parochią grecką w miejscu. Ma 68 dm. i 408 mk., 350 Rusinów, 58 Polaków. Obszar dworski nie ma tutaj żadnej własności gruntowej; włościanie posiadają 417 m. gruntu ornego, 78 m. łąk i ogr. i 66 m. pastwisk. Szkoła ludowa etatowa, przy której znajduje się wzorowo urządzona szkółka drzewek owocowych, dostarczająca całej okolicy szczepów w dobrym gatunku. Włościanie wyłącznie gospodarstwem rolnem zajęci. Przez Cz. przechodzi gościniec krajowy sanocko-dynowski, a osada położoną jest po obu brzegach potoczku Czerteż, który wpływa do Sanoczka. Grunta bardzo urodzajne, zamożność ludu znaczna. Najniższe położenie w gminie 304 m. npm., najwyższe 364 m. npm. Do miejscowej parochii, która podpada dekanatowi olchowskiemu, należą prócz Czerteża, Kostarowce i Zabłotce, razem zaś ma parochia 1,239 dusz. Parochia ta należy do najlepszych w Sanockiem pod względem uposażenia, ma bowiem paroch tutejszy 62 m. gruntu ornego, 46 m. łąk i 12 m. pastwisk w bardzo urodzajnej glebie. Cz. należał do dóbr koronnych królów polskich, a w szczególe do dzierżawy beskiej (ob. Besko). Właścicielką obecnie jest Marcela Słonecka. 2.) Cz., wś, pow. żydaczowski, leży nad potokiem Lutynką, oddalona od Żurawna o półtory mili na płd., od Żydaczowa o 3 i pół mili na płd.-zach. Przestrzeń: pos. więk. roli or. 346, łąk i ogr. 290, past. 94, lasu 870; pos. mn. roli or. 1,088, łąk i ogr. 829, past. 143 mórg austr. Ludność: rz.-kat. 15, gr.-kat. 978, izrael. 17, razem 1,010. Należy do rz.-kat. par. w Żurawnie, gr.-kat. par. ma w miejscu, należącą do dek. żurawieńskiego; w Cz. jest szkoła filialna o 1 nauczycielu. Właściciel większej posiadł. Aleksander Raciborski. W. J. W., B. R.
Czerteż, wzgórze, ob. Dobromil (powiat), Czeczwa, Chodorowiec.
Czertisna, węg. Csertesz, wś w hr. ziemneńskiem (Zemplin węg.), nad rz. Laborcą, najwyżej posunięta na płc. ku granicy Galicyi; kościół par. gr.-katol.; uprawa roli, 655 mk. H. M.
Czertisznje, węg. Csertesz, wś w hr. użhorodzkiem (Węg.); winnice, lasy, kilka młynów wodnych, 421 mk. H. M.
Czertkowo, st. dr. żel. woronesko-rostowskiej, w okręgu wojska dońskiego. O 2 i pół w. od tej stacyi leży st. poczt. Gruszewska.
Czertomelika, Czertomłyk, ob. Czartomelik.
Czertowica, ob. Czarny Wag.
Czertowiec, rzeczułka leśna, płynie pod wsią Amelin w pow. radomyskim, wpada do rz. Bobryk, a ta do rz. Uszy.
Czertowiec, ob. Czartowiec.
