rozl., w glebie glinkow., mk. 452 kat. Stacya poczt. w Łącku, szkoła ludowa w miejscu. Kościół par. drewn., do którego należą oprócz Cz. Pot., wś Jastrzębie, Młyńczyska, Jadamwola, Olszana i Szczercz, razem wiernych 1653 i 36 żydów. Na szczycie wyniosłej góry jest śród lasu miejsce zwane „gródkiem“, przedhistoryczne grodzisko. Cz. był niegdyś w posiadaniu rodziny piszącej się Czerny de Szwarcenberg. Dziś jest własnością Hipolita Reklewskiego.
Czarny Potok, ob. Czarne.
Czarny potok, 1.) potok podtatrzański, na Podhalu nowotarskiem. Źródła jego leżą na granicy gmin Podczerwonego i Cichego, u zachodnich stóp wzgórza Domajskim Wierchem (753 m.) zwanego, a ciągnącego się w płnc.-wsch. kierunku w obr. gm. Cichego i Starego-Bystrego, między Czarnym a Cichym potokiem. Cz. potok płynie w kierunku płnc. zrazu granicą gmin Podczerwonego i Czarnego Dunajca z Cichem i Starem-Bystrem i przerżnąwszy gościniec nowotarski, wiodący do Czarnego Dunajca (661 m.), przechodzi w obręb gminy Wróblówki, zrasza gminę Długopole, wreszcie odgraniczając Długopole od Rogoźnika wpada do Czarnego Dunajca z pr. brz. po 10 i pół km. biegu. Ujście 611 m. npm. Płynie przeważnie łąkami. 2.) Cz., strumień, nastaje we wsi Krukienicach w pow. mościskim, z połączenia kilku strug: jednej nadpływającej od płd. z Woli sudkowskiej, przysiołka Chlipta (pow. Rudki), drugiej od wsch. z Ostrożca, trzeciej z lasów krukienickich Brzeziny i Wałachów. Strugi te łączą się we wsi, a w ten sposób powstały silny potok płynie na płnc. przez łąki krukienickie, następnie obszar Pnikuła, Buchowice i Pakość pod nazwą „Podwolszyny.“ W Krysowicach przyjmuje z pr. brz. potok Siekanicę i pod nazwą Czarnego p. mija gm. Rzadkowice, Zakościele, miasto Mościska, Zawadę, Rudniki, a przybrawszy w Hodyniu z lew. brz. potok Babicę (ob.), uchodzi z pr. brz. do Wiszni. Długość biegu 21 km. 3.) Cz. ma źródła w obr. gm. Bonowa, w pow. mościskim; płynie przez bonowski przysiołek Iwaniki, a następnie przez Arłamowską Wolę, z płnc. na płd., uchodząc w sąsiedniej wsi Laszkach do Wiszni z pr. jej brzegu. Dolinę tego potoku otaczają wzgórza. Najwyższe wzgórze, od str. wsch. zwie się Skoblówką (Skowliwka), wznoszące się do wys. 234 m. npm., a od zachod. wzgórze Iwa (Iiwa) zwane, wzniosłe na 218 m. npm. Ziemia w tem miejscu jest formacyi alluwialnej. Znaleść tu można wszystkie kombinacye piasku, iłu i pruchnicy, wraz z pośredniemi gatunkami glinki lekkiej, popielicy, niemniej jak i czarnoziemu, tak zwanej rędziny i borowiny. Miejscami znachodzą się pojedyńcze niewielkie warstwy glinki garncarskiej i obfite pokłady najlepszej gliny strycharskiej. 4.) Cz., potok, wypływa w obr. gminy Głobikowej w pow. Pilzno, płynie na płd. między Głobikówką i Grudną, następnie przez Grudną Dolną, gdzie z lew. brz. łączy się z potokiem Lipnikami, a we wsi Smarzowej po 6 kil. biegu uchodzi z pr. brz. do Kamienicy, dopływu Wisłoki. 5.) Cz., por. Czarny, oraz t. I p. 512. Br. G.
Czarny ruczaj, dopływ rz. Szeszuwy w pow kowieńskim.
Czarnys, niem. Tscharnitz, mała wioseczka, pow. olawski, par. Rożnań, nad rz. Olawą.
Czarnysad, 1.) wś, pow. krotoszyński, 48 dm., 91 mk., 28 ew., 63 kat., 36 analf. 2.) Cz., domin., pow. krotoszyński, 1797 mórg rozl., 7 dm., 132 mk., 43 ew., 89 kat., 51 analf. St. poczt. i kol. żel. Koźmin, o 4 kil. Pod wsią Cz. wykopano miecz żelazny. Folw. Cz. wraz. ze Starogrodem i Dzierżanowem należy do Fr. Chełkowskiego. M. St.
Czarny staw, 1.) staw tatrzański w obr. Podhala nowotarskiego, jeden ze stawów Gąsienicowych. Od szczytu Świnnicy wznoszącej się w głównym grzbiecie Tatr, odrywa się w kierunku póln.-wsch. ramię, w którym leżą Zawrat, Kozi Wierch, Granaty. Od Zawratu ku płn.-płn. zach. wybiega odnoga, w której wznoszą się turnie Kościelca. Kościelec dzieli dolinę stawów Gąsienicowych na dwa ramiona. W wyższej odnodze wschodniej, daleko piękniejszej od zachodniej, leży rzeczony staw. Boki tej doliny tworzą ogromne nagie skały, straszące swoją dzikością, a zwłaszcza od zachodu turnie Kościelec i ramię Swinnicy; od południa szczelina między Swinnicą i Kozim Wierchem, zwana Zawratem i Kozi Wierch, a od wschodu dzikie turnie Granatu i Małej Koszystej czyli Żółtej turni, na północ zaś wyłom ku Beskidom z otwartym widokiem ponad grzbietem Magurą. W południowym końcu tej doliny za wysokim progiem między rzeczonymi turniami rozlewa się malowniczo staw Czarny. Słynie on z piękności swej, i w tym względzie współzawodniczy z Rybiem. Jest on ciemnej, granatowej barwy; ztąd jego nazwa. Zajmuje przestrzeń 22,87 ha. i co do swej rozległości jest on czwartym z rzędu stawem w całych Tatrach. Leży na wysokości 1628 m. (Kolbenheyer); 1604,4 (Zejszner); 1642,8 (Janota), 1646 m. (Kuczyński; 1674,7 (Fuchs); 1557,7 (Korzistka). Ciepłota wody tego stawu 8 sierp. 1873 r. o godz. 11 przed połd. = 16.4° C. przy 18,5° C. ciepł. pow. a dnia 12 sierp. 1874 r. o godz. 10¼ przed połd.=10.0° C. przy 9.0° C. ciepł. pow. (Kolbenheyer). Blisko wschodnio-północnego brzegu sterczy mała wyspa, porosła piękną zielonością. Jest on bezrybny. Z kształtu podobny do trójkąta, od strony północnej rozsze-
