po obu stronach Lejowego p. leży polana „Biały Potok,“ a nad potokiem Ch. od wsch. polana „Siwa.“ Obie te polany, jak polana Roztoki, są zamieszkane. Nazwa tej rzeki pochodzi stąd, iż rzeka ta od wsi Czarnego Dunajca płynąc przez torfiska nie ma aż do Nowegotargu ani brzegów skalistych, lecz więcej drobnym żwirem zasypane i torfiaste, ani też dla mniejszego spadu łożyska zawalonego większymi odłamami skał tatrzańskich, mianowicie granitowymi, jak Biały Dunajec. Z tego też powodu wody Czarnego Dunajca mają barwę daleko ciemniejszą aniżeli Biały Dunajec. Nazwę Czar. Dunajca przenoszą powszechnie prawie wszyscy piszący i mówiący o Tatrach na potok Kościeliski (ob.) i na część potoku Chochołowskiego (ob.) Niemal wszystkie doliny i polany tatrzańskie biorą nazwy swoje od swych właścicieli; a te albo od pojedyńczych właścicieli, albo całych wsi, do których należą. Od polan zaś i hal., z których płyną, jako też wsi, przez które przepływają, mają znowu potoki swoje miana. Nad Czarnym Dunajcem leży os. Czarny Dunajec: nad Białym Dunajcem osada Biały Dunajec. Kiedy te osady na pewno powstały, niewiadomo. Ale to pewna, że te dwie osady od rzek, nad któremi leżą, a nie rzeki od nich wzięły nazwę. Dowodem tego jest ta okoliczność, że już koło samego Nowegotargu widziano różnicę wód tych dwóch ramion Dunajca. Że część potoku Chochołowskiego, od połączenia się z potokiem Starorobociańskim, aż po polanę Roztoki, nosi nazwę Cz. D., byłoby po części usprawiedliwionem, jeżeli zwrócimy tylko uwagę na dziejowy rozwój osad w tych okolicach. Osada bowiem Czarny Dunajec powstała pierwej, aniżeli osady dalej na południe położone Chochołów, Witów i Kościeliska, a Czarno-Dunajecczanie od dawien dawna posiadali i posiadają, w dzisiejszej dolinie Choch., poniżej Kominów Dudowych, swe polany; od nich też to mógł więc ten potok przybrać nazwę Czarnego Dunajca. Tak też podaje dr. E. Janota w swoim „Przewodniku w wycieczkach na Babią Górę, do Tatr i Pienin.“ (Kraków 1860, str. 24); tak też czytamy na mapach katastralnych tych okolic i na specyalnej mapie Mon. Austr. węg. Z. 8 Col. XXI i XXII. Żeby zaś potok Kościeliski mianować Czarnym Dunajcem, i szukać jego źródeł przy tak zwanej Pisanej, niema najmniejszej podstawy (ob. artykuł Kościeliski potok). Najrozsądniej atoli będzie przyjąć raz na zawsze nazwę Czarnego Dunajca od połączenia się potoków Chochołowskiego, Lejowego i Kościeliskiego, a tymże zostawić miana dolin, przez które płyną, będące w uściech ludu (ob. dr. A. Altha, Wycieczka do doliny Chochołowskiej, w IV T. Pam. Tow. tatrz. 1879). Od tego połączenia Czarny Dunajec zwraca się w obr. gm. Witowa na płn. wsch., płynąc między polanami witowskiemi, jak Myszkówką, Płazówką, aż do przybrania potoku Magurskiego (Magura) z lew. brzegu. Tutaj zwraca się na północ, tworzy na przestrzeni 4 kil. aż powyżej ujścia Domagałowego potoku granicę Witowa z Dzianiszem. Poczem przerzyna obszar Chochołowa, rozdzielając się kilkakrotnie na odnogi, tworząc mniejsze i większe wyspy. Opuszczając obszar Chochołowa zwraca się na półn. wsch. płynąc rozległą doliną przez osady Podczerwonego, Czarnego Dunajca, Wróblówki i Długopola, gdzie zabrawszy od zach. silny potok Piekielnik, tworzy kolano przez zwrot na wschód; mija Krauszów, Ludźmirz, opływa Nowytarg od płn., i w płn.-wschod. stronie jego łączy się od pr. brz. z Białym Dunajcem (ob.), tworząc właściwy Dunajec (ob.). Znaczniejsze wzniesienia 985 m. (poniżej polanki Huty); 915 m. (polana Siwa); 864 m. (polana Myszkówka), 774 m. (most w Chochołowie, 900 m. na płn. od mostku na Domagałowym p.); 729 m. (most w Koniówce, przysiołku Podczerwonego; 637 m. (gaik powyżej Długopola), 611 m. (ujście Czarnego potoku), 577,3 m. (połączenie obu Dunajców). Długość biegu od polany Rostok 37 kil. Przybiera liczne potoki i strugi, mniejsze i większe. Najważniejsze z pr. brz. są: Głęboki, Dzianisz, Czarny p., Babi czyli Czerwony, Rogoźnik; z lewego brzegu Magura, Wilczy, Domagałów, Piekielnik i Lebietnica. Br. G.
Czarny dwór, folw., pow. wyłkowyski, gm. i par. Wyłkowyszki. Liczy 2 dm., 47 mieszk.
Czarny grąd, osada, pow. augustowski, gm. Sztabin, par. Krasnybór. Ma 1 dm., 9 mieszk.
Czarny kokner, jez., ob. Kokner.
Czarny Jar, miasto powiatowe, w gubernii astrachańskiej, 4190 mk., 1760 w. od Petersburga a 256 od m. gub. odległe. Stacya pocztowa i przystań statków parowych.
Czarny las, 1.) wś, pow. częstochowski, gm. Grabówka, par. Częstochowa. 2.) Cz., pust., pow. włoszczowski, gm. i par. Słupia. 3.) Cz., wś, pow. iłżecki, gm. Miechów, par. Kazanów. 4.) Cz., wś, pow. olkuski, gmina i par. Pilica. 5.) Cz., ob. Celejów. 6.) Cz., wś, pow. grójecki, gm. Kąty, par. Sobików, W 1827 r. było tu 13 dm., 93 mk. Dobra Cz. składają się z folw. Cz., Julianów i dezerty Duczały, tudzież wsi: Cz., Obrąb, Kiełbaski i Zalesie; od Warszawy w. 25. od Góry Kalwaryi w. 7. Nabyte w r. 1875 za rs. 33,000. Rozl. wynosi m. 1,363, a mianowicie: folw. Cz. grunta orne i ogrody m. 367, łąk m. 59, pastwiska m. 44, lasu m. 66, nieużytki i place m. 20, razem m. 556. Bud. mur. 6, drew. 6; fol. Juljanów grunta orne i ogrody m. 493, łąk
