rowana. W r. 1850 własność Tańskiego i Karłowicza, razom 1360 dzies.
Bychówka, ob. Słobódka.
Bychowo, wś, pow. lęborski, na Pomorzu.
Bycina, niem. Bitschin, wś, pow. toszecko-gliwicki, z folw. i fryszerką Rzeczyce, w par. katol. Pacyna; ma kaplicę zamkową, szkołę katolicką i wysoki piec.
Bycz, wś, pow. nieszawski, gm. Piotrków, par. Orle. Ma kantorat ewangelicki. W 1827 r. było tu 15 dm. i 134 mk. Br. Ch.
Byczek, karczma, pow. inowrocławski, ob. Mierzwiń.
Byczewica, wś, gub. witebska, między Sirotynem a Zują.
Byczki, 1.) wś, pow. skierniewicki, gmina Grzymkowice, par. Biała. W 1827 r. było tu 12 dm. i 76 mk. 2.) B., wś, pow. skierniewicki, gm. i par. Głuchów. W 1827 r. było tu 53 dm. i 294 mk.
Byczkowce, wieś, pow. czortkowski, nad Seretem, w doskonałej gleble podolskiej, w okolicy leśnej, na północny zachód od Czortkowa o 1 i pół mili, od Kopyczyniec na zachód o 2 mile, od Budzanowa na południe o 1 milę. Przestrzeni posiadłość większa: roli ornej 878, łąk i ogrodów 15, pastwisk 235, lasu 712; posiadłość mniejsza: roli ornej 1057, łąk i ogrodów 123, pastwisk 14 morg. Ludności rzym. katol. 563, gr. kat. 510, izraelitów 25: razem 1098. Należy do rzym. kat. parafii w Chomiakówce; gr. kat. parafię ma w miejscu, do której należy wieś Skorodyńce z 683 gr. kat. duszami; parafia ta należy do dekanatu czortkowskiego. Szkoła filialna i kasa pożyczkowa z funduszem zakładowym 1722 złr. Właściciel większej posiadłości: Włodzimierz Cielecki. B. R.
Byczkowska, st. p., pow. boguczarski, gub. woroneska, między Boguczarem a stanicą Kazańską.
Byczów, ob. Chroberz.
Byczyna, 1.) wś i kolonia, pow. nieszawski, gm. Sędzin, par. Byczyna; od sądu gmin. okr. III i st. poczt. w Radziejowie odl. w. 7, od Osięcin w. 10, od Nieszawy w. 22. Kolonia B. rozległ. m. 658, dymów i osad 32; w folwarku B. morg. 465; w tem ziemi ornej w ⅓ pszennej m. 330, łąk m. 26, pastwisk m. 48, ogrodów m. 7, lasu m. 30, nieużytków m. 24. Płodozmian 12-polowy. Zabudowania wszystkie murowane. W 1827 r. było tu 27 dm, i 204 mk. Wieś ta należała dawniej do dóbr biskupów włocławskich. Kościół stary, drewniany, był pod wezwaniem św. Aleksego i św. Jadwigi. Po zgorzeniu pierwotnego kościoła biskup włocławski 1684 r. wystawił nowy, a gdy i ten wkrótce podupadł, Flor. Pajerski, scholastyk kruświcki i miejscowy proboszcz zarazem, około 1780 r. wystawił nowy kościół, dotąd stojący. Obecnie buduje się nowy kościół murowany. Był tu także fundowany szpital, lecz bez stałego uposażenia. Par. B. dek. nieszawskiego, dawniej radziejowskiego, liczy 1884 dusz. 2.) B., folw. i wieś, pow. łęczycki, gm. i par. Poddębice. W 1827 r. było tu 8 dm. i 116 mk., obecnie liczy 17 dm., 2288 m. obszaru. Znajduje się tu pałac starożytny. Br. Ch.
Byczyna (z Jeziorkami i Bydą), wś, pow. chrzanowski, 1879 m. rozl., wtem 1457 m. roli ornej, 193 dm., 1186 mk., probostwo w Jaworznie; szkoła ludowa jednoklasowa, położenie równe, gleba żytnia; obfituje w glinę garncarską. Ma kopalnie galmanu.
Byczyna, niem. Pitschen, miasto pograniczne w Szląsku, w regencyi opolskiej. Miasto to liczy się do bardzo dawnych i już w X w. o niem są wzmianki. Biskupstwo szląskie, założone najprzód w Smogorzewie, przeniesione być miało w 1031 r. do B., a nakoniec 1054 do Wrocławia przez Kazimierza II króla. W r. 1588 ks. Maksymilian arcyksiążę austryacki, po śmierci króla Stefana Batorego pretendent do korony polskiej, zbrojnie chcący jej dochodzić, zamknął się tutaj, czekając na posiłki. Nadciągnął za nim pod B. Jan Zamojski, stoczył (24 stycznia) bitwę, rozpędził nieprzyjaciela; tak że Maksymilian, zamknięty w mieście, musiał kapitulować i przyjąć warunek, że dla bezpieczeństwa Polski, do załatwienia sprawy, osadzony będzie w jakim zamku. Skutkiem umowy byczyńskiej, arcyksięcia Maksymiliana osadzono w Krasnymstawie, zkąd po roku dopiero wypuszczony został. W latach 1627 i 1633 przez nieprzyjaciół miasto zrabowane, r. 1655 znacznie pogorzało. Są tutaj dwa kościoły: katolicki i ewangelicki; ma 2600 mk., trudniących się rolnictwem, tudzież fabryki cukru, serów, wódki, piwa i t. d., 5 jarmarków. B. jest st. dr. żel. z Kępna do Kluczborka. Ma przykomórek urzędu celnego Gorzów. Parafia katolicka dek. bogacickiego liczyła 1869 r. 2367 kat., 9978 ew., 115 izr. Kościół z r. 1708, odnowiony 1760; poprzedni zamieniony 1707 na ewangelicki. F. S.
Byczynica, niem. Bitschinitz, wś i folw., pow. kozielski, par. Zakrzów. Do B. należy folwark Brzozowa w par. Łanów.
Byczynka, rz., ob. Ponikwicz.
Byda, przysiołek, ob. Byczyna.
Bydajewka, wieś, pow. kijowski, o 3 w. od Bojarki. Mieszkańców 500, najwięcej cyganów; trudnią się przedewszystkiem handlem koni.
Bydaszów, Biedaszów (ob.)
Bydgoszcz, jak i podobnej formy nazwy Małogoszcz, Radogoszcz, Trzebiegoszcz, są to przymiotniki utworzone od dawnych imion i znaczą tyle co osada lub posiadłość Bydgosta, Radgosta, Małogosta lub Trzebiegosta. Br. Ch.
