rozl.) od rządu 1865. Jako starostwo niegrodowe przed r. 1772 B. był w posiadaniu Działyńskich, później Czapskich. Kś. F.
Bratysław, dawna nazwa Brasławia.
Bratyszów, wś, pow. tłumacki, przy gościńcu rządowym idącym z Niżniowa do Stanisławowa, oddalona o 5 kil. na zachód od Niżniowa, a o 1 milę na północ od Tłumacza. Przestrzeń posiadłości większej: roli ornej 515, łąk i ogrodów 49, pastwisk 31, lasu 249 m.; posiadłość mniejsza: roli ornej 1667, łąk i ogr. 419, pastwisk 65, lasu 2 m. Ludności rz. kat. 52, gr. kat. 1255, izraelitów 105, razem 1412. Należy do rz. kat. parafii w Niżniowie, grecko-kat. parafią ma w miejscu, do której należy wieś Antonówka; liczy 1811 dusz gr. kat. obrządku, należy do dekanatu tłumackiego. Posiada szkołę etatową i kasę pożyczkową z kapitałem zakładowym 1822 złr. B. R.
Braunau, ob. Bronów na Szląsku austr.
Braunsberg, ob. Brunsberga.
Braunsdorf, ob. Brumowice, Barczyzna, Krnow.
Braunsfeld, wś, pow. gnieźnieński; 2 miejscowości: 1) B. 2) osada Kalina; 22 dm.; 233 mk.; 178 ew., 55 kat.; 36 analf.; st. pocz. i kol. żel. Trzemeszno o 7 kil. M. St.
Braunsrode, ob. Łopatki.
Braunswalde, ob. Bruszwałd i Brunswałt.
Brausen (Gross- i Klein-) , wieś szlach. i folw., pow. suski, gm. Ulnowo, par. Sława, st. p. Susz; ma 4389 m. rozl. (z folwarkiem Fabian) t. j. 2606 roli ornej, 435 łąk, 334 pastwisk, 930 lasu; 17 dm., 193 mk. ewang.
Brausendorf, ob. Brudzewko.
Brawantyce, ob. Klimkowice.
Brazanie, jezioro, pow. sejneński, przy drodze z Sejn do Sopoćkiń, ma brzegi lesiste, wyniosłe, leży o 3 w. od lewego brzegu Czarnej Hańczy.
Brazanierz, ob. Brzeźmierz.
Brażoła, wś, pow. trocki, gm. Troki, o 4 wiorsty od Trok. Dobra B. w 1850 r. liczyły 14 wsi, 8 zaścianków, 3731 dz. rozl.., były własnością rządową. Okrąg wiejski B. w gm. Trokach, liczy w obrębie swym wsie: Brażoła, Burbiszki, Stara-Buda, Nowosiołki, Dobiły, Mejdany, Ołsoki, Jagieliszki, Zaleszczyzna, Gratowszczyzna.
Brażoła czyli Trockie jez. w pow. trockim, obok m. Nowe Troki, po litew. zowie się Galwe, dł. do 6 w., sz. do 2. Wody B. spływają rzeczką Brażołką do Wilii. W jez. B. poławiają się słynne sielawy trockie.
Brażyńce, wś, pow. nowogradwołyński, gm. derewicka, dusz włościan męz. 382, ziemi włościan 826 dz. Ziemi dwor. 1441 dz., własność Pruszyńskich. Ma kaplicę katol. parafii Połonne. L. R.
Brąchnówko, niem. Bruchnowko, wieś, szlach., pow. toruński, par. i gm. Grzywna, st. p. Chełmża, ma 1676 m. rozl. (1652 ziemi ornej), 9 dm., 168 mk., 163 kat. Właściciel Emil Czarliński, b. poseł, dawniej Łaszewski, 1821 Kolbe, 1782 Załuskowski.
Brąchnowo, niem. Bruchnowo, wś włośc., pow. toruński, par. Biskupice, gm. Grywna, st. p. Chełmża, ma 1723 m. rozl., 62 dm., 522 mk., 506 kat. Tu G. Ossowski znalazł pierwszy raz urny t. z. „podkloszowe “
Brączewo, wś nad Wartą, pow. obornicki; 4 dm.; 39 mk., 16 ew., 23 kat.; 8 analf.; st. poczt. Obrzycko o 5 kil.; st. kol. żel. Szamotuły o 20 kil. M. St.
Brączno, wieś, pow. sieradzki, gm. i par. Brzeźno, rozległości morg 70 wposiadaniu włościan; 37 mk.
Brąszew, kol. włośc. i folw, należący do dóbr Prusicka-Wólka, nad rz. Kocinką, pow. noworadomski, gm. Brzeźnica, par. Mykanów; 42 dm., 26 mk., ziemi włośc. 760 m. Br. Ch.
Brąszewice, wś, pow. sieradzki, gm. Godynice, par. Wojków, miejsce urzędu leśnego Klonowa, odległa od Sieradza w. 21, rozległości morg 2177 w posiadaniu włościan; osad 96; ludności dusz 949 (R. 1827 B. miały 83 dm., 741 mk.). Szkoła elementarna na 100 uczniów, wiatrak z produkcyą 700 korcy, ludność zamożna. Istniała tu kuźnica żelaza już za Wład. Jagiełły. Żdż.
Brda, Stara i Nowa, niem. Altbraa i Neubraa, dwie wsie, pow. człuchowski, niedaleko st. poczt. Koczała i Przechylewo. Stara B., wś z młynem, par. Kaczała: ma 5737 m. rozl, 18 dm., 274 mk., 37 kat. Nowa B. w par. Przechylewo, ma 4690 m. rozl., 8 dm., 94 mk., 45 kat.
Brda, niem. Brahe, rzeka, wypływa z południowej części jeziora Szczytno, Krępsk albo Krampsk zwanego, którego północna strona prowincyą Pomeranią oblewa, pędzi młyn i tartak w Starej Brdzie i po jednomilowym biegu na wschód, zwraca się ku południowi i 3 mile poniżej wpada do położonego pomiędzy człuchowskim i chojnickim powiatem jeziora, z którego wychodzi w powiat chojnicki, przybierając kierunek na 4 mile półn.-wschodni aż do wsi Koryta, od której zwraca się ku południowi i przechodzi w powiat tucholski; płynie obok Tucholi i wstępuje w wielkie księztwo Poznańskie, gdzie nad Brdą leżą miasta Koronowo i Bydgoszcz; od Bydgoszczy B., przepłynąwszy w południowym kierunku mil około 20, przybiera znów kierunek wschodni i 2 mile za Bydgoszczą wpada opodal Fordonu do Wisły. Spławną jest już od Tucholi, lecz żegluga dopiero od Bydgoszczy ku Wiśle znaczniejsze przybiera rozmiary, najwięcej tak zwanemi berlinkami, rzadko parowcami. Najznaczniejszy jednak jest tu spław drzewa. B. połą-
