Page:PL Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. T. 1.djvu/199

From Wikisource
Jump to navigation Jump to search
This page has been proofread.

nię. Właściciele większej posiadłości: Bogusz Felix i spadkobiercy Schneidera. B. R.

Biały Klusek, wś, pow. gostyński, gm. Duninów, par. Gostynin, kolonie włościańskie; ornej ziemi 364 m., 22 domy, 247 mk.

Biały kościół, wś, pow. olkuski, gm. Korzkiew, par. Biały kościół, na samej granicy od Galicyi, na drodze z Olkusza i Ojcowa do Krakowa. Piękny stąd widok na Kraków i jego okolice. Kościół parafialny założono tu w 15 wieku (Długosz I 260); obecnie wzniesiono nowy poświęcony w 1878 r. W 1827 r. było tu 22 dm. i 181. Par. B. dek. olkuskiego ma 2341 dusz. Br. Ch.

Biały ług, 1.) wś, pow. Końskie, gm. Pijanów, par. Lipa. 2.) B., wś, pow. kozienicki, gm. i par. Policzna. 3.) B., wś, pow. częstochowski, gmina Opatów, parafia Wielkowiecko.

Biały ług, 1.) os. we wsi Kochcice, pow. Jubliniecki. 2.) B., niem. Weisswiese, wś, pow. kozielski reg. opolskiej.

Białyn, wś, pow. koniński, gm. Dąbroszyn, par. Królikowo.

Białynia było imieniem (Albina) staropolskiem i zarazem nazwą herbu (według Paprockiego) a prędzej może hasłem wojennem (zawołaniem). Br. Ch.

Bałynia, mlyn, powiat odolanowski, ob. Będzieszyn.

Białynicze, miasto, pow. i gub. mohilewska, nad rz. Drucią, o 45 w. na płn. zach. od Mohilewa, własność najpierw Sapiehów, Ogińskich, w końcu Radziwiłłów i Wittgensteina. Sławny Lew Sapieha fundował tu karmelitów i wzniósł dla nich drewniany kościół. W roku 1760 karmelici zbudowali wielki murowany kościół w kształcie krzyża, na wzór fary w Nieświeżu. B. zwano białoruską Częstochową. Obraz ukoronował biskup inflancki Hylzen. Były też w B. maryawitki, które utrzymywały pensyonat naukowy dla cór szlacheckich. Za miastem park zdziczały i ruiny pałacu Ogińskich.

Bialynin, 1.) wś rządowa, pow. skierniewicki, gm. Głuchów, par. Białynin. Posiada kościół par. drewniany modrzewiowy, wspominany już przez Łaskiego 1521 r. W 1827 r. było tu 53 dm. i 378 mk. Par. B. dek. skierniewickiego ma 1120 dusz. 2.) B., wś, pow. sochaczewski, gm. Kozłow Biskupi, par. Mikołajew. W 1827 r. było tu 23 dm. i 167 mieszk.

Biały potok, wieś, pow. czortkowski, nad potokiem zwanym Biały, dopływem Seretu, oddaloną jest na zachód od Czortkowa o 1 i pół mili. Przestrzeni ma posiadłość większa roli ornej 365, łąk i ogrodów 1, pastwisk 50, lasu 595 mórg austr.; posiadłość mniejsza roli ornej 799, łąk i ogrodów 68, pastwisk 60 m. austr. Wieś ta leży w bardzo urodzajnej części Podola galicyjskiego. Ludności rzym. kat. 515, gr. kat. 231, izraelitów 109: razem 855. Należy do rz. kat. parafii w Chomiakówce, oddalonej o ćwierć mili od grecko-katolickiej parafii w Romanówce; posiada kasę pożyczkową z funduszem 374 złr. Właściciel większej posiadłości: Waleryan Podlewski.

Biały-rękaw, wś, pow. lityński, 306 dusz męz., ziemi włośc. 612 dz. Ziemi dwor. 612 dzies. Wieś bezleśna, należy do 5 obywateli; największa część Łychowskiego 233 dz.

Biały Solc, ob. Biały.

Biały staw, niem. Weisser See, węg. Feher-tó, w Tatrach Spiskich, po wschodniej stronie głównego grzbietu w wielkiej dolinie zimnowodzkiej, w południowym ramieniu tejże. Wznosi się na 1650 m. (Pauliny). Drugi wyższy zwie się u Pauliny'ego Podługowatym; trzeci zaś w północnem ramieniu tej doliny zwie się Niebieskim. Według Kolbenheyera wzniesienie Białego stawu 1846 m. Por. Białe stawy. Br. G.

Białystok, błędnie Białostok, ross. Biełostok, m. pow. gub grodzieńskiej, leży pod 53° 8' szerok. geogr. i 40' 49' dług. wschod., o 74 wiorsty na. połud. zach. od Grodna, nad rz. Białą, dopływem Supraśli, 78 wiorst od Grajowa, 120 od Brześcia, stacya dr. żel. warsz. petersb., na przestrzeni Warszawa-Wilno, między Łapami a Czarną Wsią, o 163 w. od Warszawy, 882 w. od Petersburga. B. zbudowany był nad rzeczką Białą przez Giedymina w r. 1320. Jan Kazimierz nadał go jako wieś wraz z innemi dobrami Stefanowi Czarnieckiemu, po zgonie którego przeszedł w drodze sukcesyi do wnuka jego po córce, to jest do Klemensa Branickiego. Branicki w połowie XVII1 wieku obrał tu sobie rezydencyą, odbudowal pałac i wś zamienił w mko. Niegdyś rezydencya ta musiała być bardzo świetną. Plany pałacu i ogrodów dotąd przechowują się w Luwrze w Paryżu w oddziale architektonicznym. Dziś pozostał jeszcze główny gmach piętrowy, z wyskokami w kształcie podkowy, przerobiony do niepoznania; wjazd przez bramę piętrową, murowaną i przez dwa dziedzińce; obok murowane piętrowe oficyny, dawna oranżerya i t. p.; z tyłu rozciąga się niegdyś świetny i duży ogród z prastaremi drzewami, stawami, zrujnowanemi mostami, altanami i t. d. Łączył się dawniej z bogatym zwierzyńcem, a dzisiejszy las, pozostały po zwierzyńcu, obecnie jeszcze stanowi ulubiony cel wycieczek. Było to jedno z najporządniejszych miast polskich i byłego województwa podlaskiego; z powodu wspaniałego pałacu, rozkosznych ogrodów, wielkich i pięknych domów, zwane Wersalem podlaskim. Do rzędu miast wyniesiony został B. w r. 1749 przez Augusta III na skutek wstawiennictwa Bra-