Sang ang banwa isa pa anay ka punsok sang kubos nga mga payag, kag sa ginbilang nga mga dalan nagtubo pa ang madamo nga hilamon, sadto nga mga panahon nga konkagab-ihon nagsilinok ang mga usa kag mga baboy nga talunon, umabot isa ka adlaw ang isa ka tigulang nga katsila nga kulpa sing mga mata nga nakahibalo maghambal sing maayo nga tinagalog. Sang tapos niya makadtoan kag malibot ang mga duta nangusisa sia kon sanday sin-o ang mga tag-iya sang talunan diin nagtubod ang mga tubig nga mainit. Pumalapit sa iya ang pila ka tawo nga nagsiling sila kuno ang mga tag-iya, kag inangkon sang tigulang ang amo nga talunan nga iya binayluhan sing mga bayu, mga alahas kag diutay nga kwarta. Sang ulihe, wala masayri kon tungod sa ano, nadula sia. Ang mga tawo nagtuo nga sia nahimo na nga isa ka engkanto, sang ang bahu nga nakalimas gikan sa malapit nga talunan, tumawag sang igtalupangod sang pila ka bakero: ini ang gumanoy sa ila kag nakita nila ang isa ka tigulang nga ang iya lawas nagkadunot na nga binitay sa isa ka sanga sang lunok.4 Sang buhi pa ini ginkahadlukan na tungod sang iya tingog nga madalum, nagdaghob, sang iya kulpa nga mga mata kag sang iya pangadlaw nga wala sing tingog; apang karon, nga patay na nga naghikog, nagtublag sang katulugon sang mga babae. Ang iban pinanghaboy nila ang mga alahas sa suba kag sinunog nila ang bayu, kag kutob nga ang bangkay nalubong sa tiilan man sang amo nga baliti, wala na sing tawo nga nangahas sa pagpalapit didto. Ang isa ka bakero nga nangita sang iya mga hayop, nagsugid nga may nakita sia nga mga kalayo; nagkaladto ang mga pamatan-on, kag ini sila nakabati na sang mga panaghoy. Ang isa ka wala’y palad nga may paghigugma nga, agud ulikdon sia sang mga dalaga nga matinamayon, nagtug-an sa pagpaligad sang gab-i sa idalum sang baliti nga humigot sa iya puno sang isa ka malaba nga nawi sang uway, napatay sa hinali nga hilanat sa adlaw nga dinasunan sang gab-i sang iya pagpahog. Naglibot pa gihapon nahanungod sini nga duog ang madamo nga sugilanon kag sinugidsogid.
Wala makaligad ang binulan kag umabot ang isa ka pamatanon, nga daw mestisong’ katsila, nga nagsiling nga anak sia sang
_______________
(4) Lunok: — Ini nga kahoy amo ang kahoy nga ginakatahapan sang tanan nga pilipinhon. Ang baliti (lunok sa aton) sa mga malayunhon subong sang kahoy nga roble sa mga tigulang nga aleman, kahoy nga ila ginapakabalaan diin nagapuyo kuno ang mga tawo nga maligno. Sa sinulatan ni Pedro Paterno, ang kahoy nga baliti puloy-an sang mga tamawo. Amo man ini ang pagtuo sang iban nga tanan nga pilipinhon.
