- 390
wala’y sapayan, sa kahadlok nga mahalitan ang isa nga, waay labot,
ginapasulabi ko ang paglimot sang akon mga malaot nga palad.
—Ikaw sarang makalimot sanglit lanubb pa ikaw kag tungod nga wala ka sing bisan isa ka anak nga nawala, kag wala ka sing ano nga katapusan nga paglaum! Apang ako nagapasalig sa imo, nga indi ak6 magpilas sa bisan kay sin-o nga waay labot. Nakita mo ini nga pilas? Kay wala ko pagpatya ang isa ka makaluluoy nga kwadrilyero nga nagtuman sang iya katungdanan, pinabay-an ko sia nga mapilasan ako.
—Apang tan-awa, — siting ni Elias tapos makaligad ang makation nga paglinong, — tan-awon mo kon sa daw ano ka makahaladlok nga hitabU nga mabutang mo ang aton wala’y palad nga kabanwahanan. Kon tumanon mo ang imo pagtimalos sa imo kamot, ang imo mga kaaway magahimb sing makasiligni man nga mga pagtimalos, indi batok sa imo, indi batok sa mga may hinangiban, kundi batok sa banwa nga amo sa masunson ang ginasumbong suno sa kinabatasan, kag gani pila ka paglapas sang mga katarungan!
— Ang banwa dapat maghibalo sa pagpangapin, ang tagsa dapat magpangapin!
— Nakahibalo ka nga ina indi mahimb! Ginuo, nakilala ko ikaw sadto sang ikaw malipayon pa, gani nga ginhatagan nimo ako sing maayo nga mga laygay; mapahanugotan mo ako? . ..
Nanimuko ang tigulang kag daw namati.
—Ginuo, — padayon ni Elias nga gintakos niya sing maayo ang iya mga tinaga, — may maayo ako nga palad sa pagpangayb sang bulig sang isa ka pamatan-on nga manggaranon, maayo sing tagipusuon, bilidhon kag magahigugma sang kaayuhan sang iya pungsod. Ginasugid nila nga ini nga pamatan-on may mga abyan sa Madrid, wala ako makahibalo, apang mapasalig ko sa imo nga sia abyan sang Kapitan Heneral. Ano sa imo kon himuon naton sia nga tagdala sang mga panumbong sang banwa, kon patalupangdon naton sia sang palanumbunganon sang mga wala’y palad?
Naglungolungo ang tigulang.
—Nagasiling ka nga sia manggaranon? Ang mga manggara non wala sing ginapanumdom kundi ang magpadugang lamang sang ila mga manggad; ang bugal kag ang day aw nagapabulag sa ila; kag sanglit sa kalabanan maayo sila, labi na gid kon sila may gamhanan nga mga abyan, wala sing isa sa ila nga nagasapak sa
