399
—Sa akon panuigon, kon namat-od ako sa isa ka kabubut-on nga indi malisb sanglit kay wala na ako sing liwan nga mahimb. Ang isa ka tawo, nga katulad sa akon, nakaiigad na sa iya pagkapamatan-on kag sa iya gulang nga panuigon nga nagpangabudlay sa iya kaugalingon nga kaayuhan subong man sa iya mga anak; isa ka tawo nga nagmasinulundon sa tanan nga kabubut-on sang mabug-at nga mga katungdanan, nag-antos sang tanan sa pagpangabuhi sing mahidaiton kag sa isa ka kalinong nga takos mahimb; ini nga tawo, nga ang iya dugb pinayami sang panahon, nagsikway sang tanan niya nga nagliligad kag sang tanan niya nga palaabuton sa mga pangpang na gid sang iya lulobngan, tungod kay iya nahukman sing matul-id nga wala na pagluntad ang hidait bisan ang labing’ mataas nga kaayuhan. Ngaa man nga mag-agi ka sang pagpuyo sa mapiot nga mga inadlaw sa malayo nga duog? May duha ako ka anak nga lalaki, isa ka anak nga babae, isa ka puloy-an, isa ka manggad, ginpangalipayan ko ang maayo nga pagbilang kag pag-inakop; karon katulad ko ang isa ka kahoy nga nabalian sing mga sanga, nagalayas ako nga isa ka dalakpon. nga ginaayam katulad sang isa ka hayop sa talon, kag ini tanan, tungod sa ano? Tungod kay ang isa ka tawo nagbuong sang kadungganan sang akon anak nga babae, tungod kay ang mga utod nangayb nga pabayaron ina nga tawo sa pagbuong sang dungog, kag tungod kay ina nga tawo nahamtang sa ibabaw sang iban nga may titulo nga ministro ukdn tinugyanan sang Diwa. Wala’y sapayan sang tanan, ako, nga amay, ako, nga ginpakahuy-an sa akon katigulangon, ginpatawad ko ang pagpilas sang akon kadungganan, mapainumuron sa kainit sang mga balatyagon sang pagkapamatan-on kag sa kahuyangan sang unod, kag sa atubangan sang indi na makaayo nga kalainan, an6 ang dapat ko himuon kundi ang maghipos kag magIwas sang nabilin sa akon? Apang ang kriminal may kahadlok sa atubangan sang isa ka pagtimalos nga kapin ukon kulang nagakaanggid sangsa akon, kag ginapangita ko ang kalaglagan sang akon mga anak. Nakasayod ka kon ano ang iya ginhimo? Wala? Nakasayod ka nga nagbutangbotang sia nga may nangawat sa kombento, kag sa mga ginsumbong nalakip ang isa sang akon mga anak? Ang isa indi nakon malakip kay wala sia mataboi. Nasayran mo kon ano nga kasakitan ang ila ginhatag sa iya! Nahibal-an nimo ina kay amo ang ginahimo sa tanan nga kabanwahanan! Ako, nakita ko ang akon anak nga ginbitay sa iya mga buhok, nabatian ko ang iya mga pagsinggit, nabatian ko sia nga gintawag
